اعمال روز و شب نهم ماه رمضان + دعا، ترجمه و تفسیر

شهرآرانیوز - دعای روز نهم ماه مبارک رمضان به شرح ذیل است:

اللَّهُمَّ اجْعَلْ لِي فِيهِ نَصِيبا مِنْ رَحْمَتِكَ الْوَاسِعَةِ، وَ اهْدِنِي فِيهِ لِبَرَاهِينِكَ السَّاطِعَةِ، وَ خُذْ بِنَاصِيَتِي إِلَى مَرْضَاتِكَ الْجَامِعَةِ، بِمَحَبَّتِكَ يَا أَمَلَ الْمُشْتَاقِينَ.

خدایا برای من در این ماه بهره ای از رحمت گسترده ات قرار ده، و به جانب دلایل درخشانت راهنمایی کن، و به سوی خشنودی فراگیرت متوجه کن، به مهرت ای آرزوی مشتاقان.

نماز شب نهم ماه مبارک رمضان

برای شب نهم ماه مبارک رمضان نمازی شش رکعتی مورد سفارش قرار گرفته که در هر رکعت خواندن سوره حمد و سپس هفت مرتبه آیة الکرسی و پس از نماز، پنجاه مرتبه "اَللّهمّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد" گفته شود مورد تاکید است.

دعای اللهم اغفر ذنبی و اعصم عملی در نهم ماه رمضان

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الثالث عشر فیما نذکره من زیادات دعوات فی اللیله التاسعه و یوم‌ها و فیها ما نختاره من عده روایات‏، فصل فیما یختص بالیوم التاسع من دعاء غیر متکرر، دعاء الیوم التاسع من شهر رمضان‏
جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب سیزدهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز نهم ماه، فصل اول: دعاهای مخصوص روز نهم (اولین) دعای روز نهم ماه رمضان:

اللَّهُمَّ اغْفِرْ ذَنْبِی وَ اعْصِمْ عَمَلِی وَ اهْدِ قَلْبِی وَ اشْرَحْ صَدْرِی وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی
خدایا، گناهم را بیامرز و عملم را نگاه دار و دلم را هدایت کن و سینه‌ام را بگشا و کارم را آسان

وَ جَوِّدْ فَهْمِی وَ خَفِّفْ وِزْرِی وَ آمِنْ خَوْفِی وَ ثَبِّتْ حُجَّتِی وَ ارْبُطْ جَأْشِی وَ بَیِّضْ وَجْهِی
و فهمم را خوب و گناهم را کم کن و هراسم را ایمنی بخش و دلیلم را ثابت و دلم را استوار بدار و رویم را سپید کن

وَ ارْفَعْ جَاهِی وَ صَدِّقْ قَوْلِی وَ بَلِّغْ حَدِیثِی وَ عَافِنِی فِی عُمُرِی وَ بَارِکْ لِی فِی مُنْقَلَبِی
و مقامم را بالا بر و سخنم را تصدیق کن و گفتارم را برسان و در عمرم عافیت بخش و بازگشتگاهم را خجسته گردان

وَ اعْصِمْنِی فِی جَمِیعِ أَحْوَالِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ سَهِّلْ عَلَیَّ مَطَالِبِی
و در تمام حالاتم نگاه دار و روزی‌ام را بگستران و خواسته‌هایم را آسان به من [به دیگران] برسان

وَ أَعْطِنِی مِنْ جَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَفْضَلِ مَا أَعْطَیْتَ أَحَداً مِنْ خَلْقِکَ
و از عطای بزرگ [فراوان] و برترین عطایایی را که به یکی از آفریده‌هایت داده‌ای، به من عطا کن

وَ تَجَاوَزْ عَنِّی عَنْ جَمِیعِ مَا عِنْدِی بِحُسْنِ لُطْفِکَ الَّذِی عِنْدَکَ
و از تمام آنچه نزد من است [گناهان و غفلت‌ها و…] به لطف نیکویی که در نزد تو است، گذشت کن.

اللَّهُمَّ لَا تُشْمِتْ بِی عَدُوِّی وَ لَا تُمَکِّنْهُ مِنْ عُنُقِی وَ لَا تَفْضَحْنِی فِی نَفْسِی وَ لَا تَفْجَعْنِی فِی جَارِی
خدایا، مرا دشمن‌شاد مکن و دشمنم را بر من مسلط مگردان و در رابطه با خودم رسوایم مکن و در رابطه با همسایه‌ام دلم را به درد نیاور.

وَ هَبْ لِی یَا إِلَهِی عَطِیَّهً کَرِیمَهً رَحِیمَهً مِنْ عَطَائِکَ الَّذِی لَا فَقْرَ بَعْدَهُ فَقَدْ ضَعُفَتْ قُوَّتِی وَ انْقَطَعَ عَنِ الْخَلْقِ رَجَائِی فَقُدْرَتُکَ
ای معبود من، عطایی باکرامت و مهرورزانه که بعد از آن دیگر نیازمندی‌ای وجود ندارد، به من ارزانی دار؛ زیرا نیرویم ضعیف شده و امیدم از مردم گسسته است.

یَا رَبِّ أَنْ تَرْحَمَنِی وَ تُعَافِیَنِی کَقُدْرَتِکَ عَلَی أَنْ تُعَذِّبَنِی وَ تَبْتَلِیَنِی
ای پروردگار من، قدرت تو بر این‌که بر من رحم کنی و عافیت بخشی همانند قدرت تو بر عذاب و گرفتار نمودن من است،

فَاجْعَلْ یَا مَوْلَایَ فِیمَا قَضَیْتَ تَعْجِیلَ خَلَاصِی مِنْ جَمِیعِ مَا أَنَا فِیهِ مِنَ الْمَکْرُوهِ وَ الْمَحْذُورِ وَ الْمَشَقَّهِ وَ عَافِنِی مِنْهُ کُلِّهِ
پس ای مولای من، زود رها شدن من از همه‌ی ناخوشایندی‌ها و بیم‌ها و سختی‌هایی را که بدان دچار هستم، جزو سرنوشت حتمی خود بگردان و مرا از همه‌ی این‌ها عافیت بخش.

یَا إِلَهِی لَا أَرْجُو لِدَفْعِ ذَلِکَ عَنِّی أَحَداً مِنْ خَلْقِکَ فَکُنْ یَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ
ای معبود من، برای برطرف کردن این‌ها به هیچ‌یک از آفریده‌هایت امید ندارم، پس ای شکوهمند و بزرگوار،

عِنْدَ أَحْسَنِ ظَنِّی بِکَ وَ امْنُنْ عَلَیَّ بِذَلِکَ وَ عَلَی کُلِّ دَاعٍ دَعَاکَ بِهِ یَا مَوْلَایَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ
براساس بهترین گمانم به تو، با من رفتار کن و این‌ها را به من-و نیز ای مولای من-به همه‌ی مؤمنانی که این‌ها را از تو درخواست نموده‌اند، ارزانی دار.

وَ أَنْتَ سَیِّدِی أَمَرْتَ بِالدُّعَاءِ وَ ضَمِنْتَ لِمَنْ شِئْتَ الْإِجَابَهَ وَ وَعْدُکَ الْحَقُّ الَّذِی لَا خُلْفَ لَهُ‏
ای آقای من، خود دستور داده‌ای که دعا کنیم و برای هرکس که بخواهی استجابت دعا را ضمانت نموده‌ای و وعده‌ی تو حق است و تخلف در آن راه ندارد.

دعای سید بن باقی در روز نهم رمضان

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الثالث عشر فیما نذکره من زیادات دعوات فی اللیله التاسعه و یوم‌ها و فیها ما نختاره من عده روایات‏، فصل فیما یختص بالیوم التاسع من دعاء غیر متکرر، دعاء آخر فی الیوم التاسع بروایه السید بن باقی رحمه الله فی إختیاره ‏

جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب سیزدهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز نهم ماه، فصل اول: دعاهای مخصوص روز نهم
دعای این روز به نقل از کتاب «اختیار» نوشته‌ی «سید ابن الباقی» -رحمه اللّه-:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ افْتَحْ لِی فِی یَوْمِی هَذَا مِنْکَ أَبْوَابَ الرَّحْمَهِ
خداوندا، بر حضرت محمّد و خاندان پاک او درود فرست و درهای رحمتت را در این روز به رویم بگشا.

اللَّهُمَّ فَإِنَّکَ تَسْتَجِیبُ الصَّلَاهَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ قَدْ سَأَلْتُکَ الصَّلَاهَ عَلَیْهِ فِی یَوْمِی هَذَا
خدایا، تو صلوات بر محمّد را مستجاب می‌کنی و من در این روز صلوات بر او را از تو درخواست نمودم،

فَاسْتَجِبْ لِی فِی نَفْسِی صَالِحَ مَا أَدْعُو بِهِ فِی یَوْمِی هَذَا وَ مَا قَبْلَهُ وَ مَا بَعْدَهُ وَ فِی شَهْرِی هَذَا
پس دعاهای شایسته‌ام را که در این روز و یا پیش و بعد از آن و در این ماه درباره‌ی خود می‌کنم و یا کرده‌ام و یا خواهم کرد، مستجاب فرما،

کَمَا اسْتَجَبْتَ‏ لِی فِی مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
همان گونه که درباره‌ی حضرت محمّد-درود و سلام خدا بر او و خاندان او-اجابت نمودی.

اللَّهُمَّ أَعْلِ عَلَی الْبُنْیَانِ بُنْیَانَهُ وَ أَنْزِلْهُ مَنْزِلَتَهُ وَ زَکِّهِ وَ اجْعَلْهُ مَقْبُولَ الشَّهَادَهِ مَرْضِیَّ الْمَقَالَهِ
خدایا، پایه و بنیان او را هرچه بالاتر بر و او را به جایگاه ویژه‌اش وارد و پاکیزه‌اش کن و گواهی او را پذیرفته و سخن او را مورد پسند خود قرار ده،

کَمَا حَکَمَ وَ عَدَلَ وَ جَهَدَ وَ لَمْ یُقَصِّرْ وَ نَصَحَ لِأُمَّتِهِ وَ جَاهَدَ فِی سَبِیلِکَ
همان گونه که دستور داد و به عدل و داد رفتار نمود و کوشید و کوتاهی ننمود و نسبت به امّت خویش خیرخواهی نمود و در راه تو تلاش نمود

وَ صَبَرَ عَلَی حُسْنِ بَلَائِکَ حَتَّی أَتَاهُ الْیَقِینُ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
و در برابر گرفتاری زیبای تو شکیبایی کرد، تا این‌که یقین [مرگ] او را دریابید، درود خدا بر او و خاندان او.

إِلَهِی أَنَا الَّذِی لَمْ أَزَلْ أُذْنِبُ وَ تَغْفِرُ وَ أُخْطِئُ وَ تُحْسِنُ إِلَیَّ أَنَا الَّذِی حَمَلْتُ الذُّنُوبَ
معبودا، من همان کسی هستم که پیوسته گناه می‌کنم و تو می‌آمرزی و خطا می‌کنم و تو به من نیکی می‌کنی، من همان کسی هستم که بار گناهان را به دوش می‌کشم،

أَنَا الْأَسِیرُ بِبَلِیَّتِی أَنَا الْمُجَدِّدُ خَطِیئَتِی أَنَا الْمُنْقَطَعُ بِی وَ قَدْ وَقَفْتُ نَفْسِی بَیْنَ یَدَیْکَ مَوْقِفَ الْمُذْنِبِینَ الْمُتَجَرِّءِینَ عَلَیْکَ
من اسیر گرفتاری خود هستم و دوباره خطا می‌کنم و کارم به پایان رسیده است و همانند گناه‌کاران گستاخ که حقّ و وعده‌ی تو را کوچک شمرده

الْمُسْتَخِفِّینَ بِحَقِّکَ وَ وَعْدِکَ النَّاقِصِینَ لِحَقِّکَ [النَّاقِضِینَ لِعَهْدِکَ‏] وَ مَوْقِفَ مَنْ أَسْلَمَتْهُ ذُنُوبُهُ وَ تَبَرَّأَ مِنْهُ خَلِیلُهُ وَ قَرِینُهُ
[و پیمانت را شکسته] و در حقّت کوتاهی نموده‌اند و بسان کسی که گناهانش او را تنها گذاشته و دوستان و نزدیکانش از او بی زاری جسته‌اند، در پیشگاه تو ایستاده‌ام.

إِلَهِی فَارْحَمِ الْیَوْمَ صَرْعَتِی وَ عَثْرَتِی وَ أَقِلْنِی زَلَّتِی وَ اجْعَلْنِی بَعْدَ الْیَأْسِ وَ سُوءِ الْمُنْقَلَبِ حَسَنَ الظَّنِّ بِکَ
معبودا پس امروز بر افتادگی و لغزشم رحم آر و لغزشم را نادیده بگیر و بعد از نومیدی و بازگشت زشت، آن‌گاه که در پیشگاه تو می‌ایستم، گمانم را به خودت نیک گردان.

حِینَ وُقُوفِی بَیْنَ یَدَیْکَ یَا مَالِکَ رِقِّی ارْحَمْنِی‏ إِنَّکَ عَلی‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ‏
ای خداوندگار من، بر من رحم آر، به راستی که تو بر هر چیز توانایی. درود خداوند بر حضرت محمّد و خاندان پاک او.

دعای پیامبر (ص) در شب نهم رمضان (اقبال الاعمال)

الجزء الأول؛ أبواب أحکام شهر رمضان؛ الباب الثالث عشر فیما نذکره من زیادات دعوات فی اللیله التاسعه و یوم‌ها و فیها ما نختاره من عده روایات‏، دعاء آخر فی هذه اللیله مروی عن النبی ص‏
جلد اول، باب‌های احکام ماه رمضان؛ باب سیزدهم اعمال و دعاهای وارد شده در روایات در شب و روز نهم ماه، و دعاهای این شب عبارت‌اند از (دومین دعای شب نهم) دعای منقول از پیامبر اکرم-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم-:

یَا سَیِّدَاهْ وَ یَا رَبَّاهْ وَ یَا ذَا الْجَلَالِ‏ وَ الْإِکْرَامِ یَا ذَا الْعَرْشِ الَّذِی لَا یَنَامُ وَ یَا ذَا الْعِزِّ الَّذِی لَا یُرَامُ یَا قَاضِیَ الْأُمُورِ
ای آقای من و ای پروردگار من و ای شکوهمند و بزرگوار، ای دارنده‌ی عرش که هرگز نمی‌خوابی و ای دارنده‌ی سربلندی‌ای که هیچ‌کس نمی‌تواند آهنگ آن را بکند، ای فیصله‌دهنده‌ی کارها،

یَا شَافِیَ الصُّدُورِ اجْعَلْ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً وَ اقْذِفْ رَجَاءَکَ فِی قَلْبِی حَتَّی لَا أَرْجُو أَحَداً سِوَاکَ
ای بهبودی‌بخش دل‌ها، در کار من گشایش و راه خروجی قرار ده و امیدت را در دلم بیفکن تا به غیر تو امید نداشته باشم.

عَلَیْکَ سَیِّدِی تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْکَ مَوْلَایَ أَنَبْتُ فَارْحَمْنِی وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ أَسْأَلُکَ یَا إِلَهَ الْآلِهَهِ وَ یَا جَبَّارَ الْجَبَابِرَهِ
آقای من، بر تو توکل نمودم. مولای من، به درگاه تو توبه کردم و بازگشت [همه] به‌سوی تو است. از تو درخواست می‌کنم، ای معبود معبودها و سرکش سرکش‌ها

وَ یَا کَبِیرَ الْأَکَابِرِ الَّذِی مَنْ تَوَکَّلَ عَلَیْهِ کَفَاهُ وَ کَانَ حَسْبَهُ وَ بَالِغَ أَمْرِهِ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ فَاکْفِنِی
و بزرگ بزرگان، که هرکس بر تو توکل کند او را کفایت می‌کنی و برای او کافی هستی و او را به پایان کار می‌رسانی. تنها بر تو توکل نمودم پس کفایت کن

وَ إِلَیْکَ أَنَبْتُ فَارْحَمْنِی وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ فَاغْفِرْ لِی وَ لَا تُسَوِّدْ وَجْهِی یَوْمَ تَسْوَدُّ وُجُوهٌ وَ تَبْیَضُّ وُجُوهٌ‏
و به درگاه تو توبه کردم پس رحمم کن و بازگشت [من] به‌سوی تو است پس مرا بیامرز و در روزی که چهره‌هایی سیاه و چهره‌هایی سپید می‌گردند، روی مرا سیاه مکن،

إِنَّکَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ‏ وَ صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنِّی إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیم‏
به راستی که تو سربلند و فرزانه‌ای. ای خدا، بر محمّد و آل محمّد درود فرست و بر من رحم کن و از من درگذر، به راستی که تو بسیار آمرزنده و مهربان هستی.

دعای پیامبر (ص) در شب نهم رمضان (بلدالامین)

وَ ذَکَرَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الصَّفْوَانِیُّ فِی کِتَابِ بُلْغَهِ الْمُقِیمِ وَ زَادِ الْمُسَافِرِ

در کتاب‌های بلغه المقیم و زاد المسافر، عبد الله الصفوانی نقل کرده است که:

أَنَّ النَّبِیَّ ص کَانَ یَدْعُو بِهَذِهِ الْأَدْعِیَهِ فِی لَیَالِی شَهْرِ رَمَضَانَ اَللَّیْلَهِ اَلتَّاسِعَهِ

پیامبر صلی الله علیه و آله به این دعاها را در شب‌های ماه رمضان می‌خواندند. شب نهم:

یَا سَیِّدَاهْ یَا رَبَّاهْ یَا ذَا اَلْجَلاَلِ وَ اَلْإِکْرَامِ یَا ذَا اَلْعِزِّ اَلَّذِی لاَ یُرَامُ یَا قَاضِیَ اَلْأُمُورِ

یَا شَافِیَ اَلصُّدُورِ اِجْعَلْ لِی مِنْ أَمْرِی فَرَجاً وَ مَخْرَجاً اِقْذِفْ رَجَاکَ فِی قَلْبِی حَتَّی لاَ أَرْجُوَ أَحَداً سِوَاکَ

تَوَکَّلْتُ عَلَیْکَ سَیِّدِی وَ إِلَیْکَ یَا مَوْلاَیَ أَنَبْتُ وَ إِلَیْکَ اَلْمَصِیرُ أَسْأَلُکَ یَا إِلَهَ اَلْآلِهَهِ یَا جَبَّارَ اَلْجَبَابِرَهِ

یَا کَبِیرَ اَلْأَکَابِرِ وَ یَا مَنْ إِذَا تَوَکَّلَ اَلْعَبْدُ عَلَیْهِ کَفَاهُ وَ صَارَ حَسْبَهُ وَ بَالِغاً أَمْرَهُ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ فَاکْفِنِی

وَ إِلَیْکَ أَنَبْتُ فَارْحَمْنِی وَ إِلَیْکَ اَلْمَصِیرُ فَاغْفِرْ لِی وَ لاَ تُسَوِّدْ وَجْهِی یَوْمَ تَبْیَضُّ فِیهِ اَلْوُجُوهُ

إِنَّکَ أَنْتَ اَلْعَزِیزُ اَلْحَکِیمُ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اِرْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنِّی إِنَّکَ أَنْتَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِیمُ

تفسیر دعای روز نهم ماه مبارک رمضان

آیت‌الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز «اَللّهُمَّ اجْعَلْ لی فیهِ نَصیباً مِنْ رَحْمَتِکَ الْواسِعَةِ» می‌گوید: خدایا، من را از رحمت واسعه خودت نصیب گردان. برای استجابت این دعا باید چه کنیم؟ باید به زیردستمان کمک کنیم. اگر وضع مالی کسی خوب است، برای دختران دم‌بخت مستمند جهاز تهیه کند. در این صورت دعا درباره او مستجاب می‌شود و اگر زلزله شود، زیر آوار نمی‌ماند؛ چون رحمت خدا شامل حال او شده است.

این استاد برجسته اخلاق در ادامه در شرح «وَاهْدِنی فیهِ لِبَراهینِکَ السّاطِعَةِ» می‌گوید: خدایا من را هدایت کن به ادله روشن خودت. خدا دلیل‌های روشنی دارد که ما را به آن ادله روشن، هدایت می‌کند. هر ظالمی که به جزای اعمالش می‌رسد، عبرتی برای ما است، آدم با دیدن این عبرت‌ها می‌تواند خداشناس شود.

آیت‌الله مجتهدی تهرانی در ادامه در شرح «وَخُذْ بِناصِیتی اِلی مَرْضاتِکَ الْجامِعَةِ» می‌گوید: من را به سمت موجبات خوشنودی و رضایت خودت ببر. از من راضی باش، هر چند که بد کردم و عمرم را به بطالت مصرف کردم. حالا آمده‌ام و من را به سمت رضایت خودت ببر. از من خشنود شو و رضایت جامع داشته باش.

وی تاکید می‌کند: باید تمام عیب‌ها را از خود دور کنم، و با غیبت نکردن، حلال کردن مال و... این دعا درباره‌ام مستجاب شود. تا مردم از ما راضی نشوند، خدا از ما راضی نمی‌شود.

آیت‌الله مجتهدی تهرانی باره «بِمَحَبَّتِکَ یا اَمَلَ الْمُشْتاقینَ» در دعای روز نهم ماه مبارک رمضان می‌گوید: این دعاها را درباره من مستجاب کن، به حق دوستی خودت ای آروزی مشتاقان. این‌طور می‌گوییم چون خدا نسبت به ما دوستی دارد و خدا صد برابر محبت والدین به اولاد، ما را دوست دارد. روایت است که دوستی صد درجه دارد که ۹۹ بخش آن مخصوص خدا است و یک درجه آن بین مخلوقات تقسیم شده و خدا در همان یک بخش نیز، سهم دارد. خدایا این دعاها را به محبت خودت درباره ما مستجاب کن.