شکیبا افخمیراد | شهرآرانیوز - شیوع کرونا در یک سال ونیم گذشته شاید بیشتر از آنکه بر هنر سینما و تئاتر تأثیر گذاشته بر موسیقی تأثیر گذاشته است. تعطیل شدن آموزشگاهها و استودیوهای ضبط آهنگ تا لغو اجراهای زنده، زندگی برای اهالی این عرصه را سخت کرده است. سختیهایی که برای هنرمندان موسیقی مقامی و سنتی شاید بیشتر از اهالی موسیقی پاپ حس شده است. علیامانی هنرمند قوچانی و یکی از افراد فعال در حوزه موسیقی مقامی و نوازنده ساز دوتار در مشهد است که هرچند در این مدت خود شاگردان زیادی جذب کرده و کلاس هایش را به شکل آنلاین پیش برده، اما از وضعیت نامناسب استادان این رشته نگران است. او فراگیری ساز دو تار را سال ۱۳۷۲ زیر نظر استاد محمد یگانه آغاز کرد.
آن زمان استاد یگانه در قوچان ساکن بوده و امانی در مشهد، از این رو برای شرکت در کلاسهای استادش هفتهای یک بار راهی قوچان میشده است، تا اینکه سال ۱۳۷۸ استاد یگانه به مشهد آمده و فرصت تمرینات بیشتر برای علی امانی فراهم شده است. او میگوید در خانواده اش کسی دوتار نمینواخته، اما از آنجایی که این ساز با رگ و ریشههای مردم خراسان آمیخته شده و سازی اجدادی محسوب میشود به نواختن دوتار علاقهمند شده است: من برای دل خودم سراغ ساز دوتار رفتم و فکر نمیکردم بخواهم روزی این ساز را آموزش بدهم یا آموزشگاه بزنم.
اما از سال ۱۳۷۹ که در جشنواره موسیقی فجر و جشنواره موسیقی نواحی کرمان شرکت کردم، این مسیر برایم جدی شد و کم کم مشغول آموزش دوتار هم شدم. کسب رتبه اول در جشنواره موسیقی فجر سال ۷۸، رتبه اول جشنواره موسیقی نواحی کرمان ۷۹ و ۸۳ و رتبه اول جشنواره موسیقی کردی سنندج در سال ۸۵ از افتخارات امانی و اجرای کنسرت در کشورهای تاجیکستان، قزاقستان و روسیه ۲۰۰۵ و اجرای برنامه در کاخ سعدآباد تهران همراه استاد محمد یگانه و استاد حاج قربان سلیمانی سال ۸۲ از جمله فعالیتهای او در این سال هاست. در ادامه گپ وگفت ما با این هنرمند را درباره تأثیر کرونا بر فعالیت هایش میخوانید.
بیشتر بخوانید:
مشهد، میراثدار موسیقی مقامی
از امانی درباره تأثیر کرونا بر روی فعالیت هایش میپرسیم که میگوید: اجرای موسیقی در شهر مشهد پیش از کرونا هم خیلی خوب نبود و محدودیتهایی وجود داشته. بااین حال ما کم و بیش اجرا داشتیم و در آموزشگاه هم اجرای گروهی برگزار میکردیم. اما متأسفانه از زمانی که کرونا آمد علاوه بر این اجراهای معدود، آموزشگاهها هم تعطیل شدند. در این چند وقت بسیاری از مدرسان شهرمان و مدیران آموزشگاهها ضرر کردند و درکل ضربه شدیدی به فرهنگ و هنر موسیقی وارد شد.
او خاطرنشان میکند: مردم در دوران کرونا احتیاج بیشتری به هنر دارند. به نظر امانی صدمات بدی که در این ایام به فرهنگ و هنر وارد شده در سالهای آینده هم جبران ناپذیر نیست مگر اینکه دولتمردان فکری بکنند تا هنرمندان دوباره سرپا شوند و کارشان را شروع کنند.
این نوازنده یادآور میشود: در این مدت هیچ کمکی از هیچ جایی به ما نشده است، ما تنها هستیم و همه متولیان هم میدانند که چقدر ما در این مدت آسیب دیده ایم.
امانی هم همچون بسیاری از اهالی موسیقی مقامی از توجه بیش از اندازه به موسیقی بازاری گله دارد. او میگوید: بسیاری از نهادهای دولتی برای برنامهها و جشن هایشان، به سراغ موسیقی بازاری میروند که مبلغ زیادی میگیرند و حتی زنده هم اجرا نمیکنند. اما هنرمندان موسیقی مقامی که هنرشان ریشه در خاک ایران دارد به برنامههای این چنینی دعوت نمیشوند. اگر هم از آنها دعوت شود با یک برخورد نامناسب است و لابه لای برنامهها برایشان اجرایی در نظر میگیرند.
او یادآور میشود: حداقل رسانه ملی میتوانست در عید امسال از هنرمندان موسیقی مقامی برای اجرای برنامه دعوت کند تا هم دیده شوند و هم به این بهانه کسب درآمد کنند که همین کار را هم انجام ندادند و بازهم شاهد حضور حداکثری خوانندگان پاپ در تلویزیون بودیم.
از امانی درباره برگزاری جشنواره موسیقی فجر و دیگر رویدادها در دوران کرونا میپرسیم که پاسخ میدهد: جشنواره فجر امسال آنلاین برگزار شد و من تمایلی به شرکت در آن نداشتم.
این هنرمند تأکید میکند: من از نزدیک شاهدم که استادان موسیقی مقامی ما شرایط خوبی ندارند. خیلیها را میشناسم که حتی در تأمین معیشت روزانه شان مانده اند. در این وضعیت من نمیتوانم آینده روشنی برای موسیقی مقامی مان ببینم.
امانی با اشاره به ثبت دوتار خراسان در یونسکو میگوید: وقتی سازی در یونسکو ثبت و در جهان شناخته میشود وضعیت نوازندگانش نباید به این صورت باشد. او خاطرنشان میکند: در این شرایط مسئولان میتوانند حداقل از هنرمندان ساز بخرند یا به آنها وامهای کم بهره بدهند.
او این نکته را نیز یادآوری میکند که گرایش به سمت دوتار در سالهای اخیر خیلی بهتر شده مردم با این ساز بیشتر آشنا شده اند. دوتار پیش از این میان مردم بسیار ناشناخته بود، چون رسانه ملی تلاشی برای معرفی آن نمیکرد، اما با رشد شبکههای اجتماعی، این ساز بیش از گذشته به مردم معرفی شد، بنابراین بسیاری به آن علاقهمند شدند.
این هنرمند تأکید میکند: دوتار مال شمال و جنوب خراسان است و پیشترها بیشتر کردها و ترکها برای فراگیری آن به آموزشگاه میآمدند، اما حالا خیلیها به این ساز گرایش پیدا کرده اند، بنابراین میتوانم بگویم من الان از استقبال مردم بسیار راضی ام و فکر میکنم اگر کرونا نبود استقبال خیلی بهتر از این هم میشد.
او درباره تجربه برگزاری کلاسهای آنلاین نیز توضیح میدهد: من قبل از کرونا هم کلاس آنلاین داشتم که با شیوع این بیماری تعداد آن خیلی بیشتر شد. این کلاسها هم تجربه خوبی است، اما بیشک، بازدهی آنها به میزان کلاسهای حضوری نیست مثلا اگر هنرجو در ۱۰ جلسه حضوری ۴ آهنگ یاد میگیرد در ۱۰ جلسه آنلاین ۳ آهنگ یاد میگیرد، ولی درهرحال بهتر از این است که به هیچ وجه، کلاسی نباشد.