سقوط مرگبار خلبان جوان در بندرعباس (شنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۳) مرگ مشکوک یک مادر باردار در بیمارستان میبد یزد واکنش پلیس به حادثه‌ مزاحمت موتورسوار برای یک خانم بی حجاب دستگیری شرور قمه‌کش در خیابان ولی‌عصر(عج) اعترافات تکان دهنده پسری که مادرش را به قتل رساند دستگیری پزشک قلابی با پنج کلاس سواد فیروزی: احتمال کودک‌آزاری در پرونده فوت دختر فرزندخوانده کاشمری وجود دارد پشت پرده هتک عفت و کشف حجاب کامل توسط دانشجوی دختر در دانشگاه علوم و تحقیقات واژگونی و حریق تانکر سوخت در گناباد یک کشته بر جای گذاشت (۱۲ آبان ۱۴۰۳) حادثه واژگونی خودرو زانتیا در خیابان سید رضی مشهد (شنبه ۱۲ آبان ۱۴۰۳) + جزییات راهداری در سانحه فوت و مصدومیت ۷ شهروند کرمانشاهی مقصر شناخته شد صدای اعتراض پرستاران شنیده می‌شود؟ | ضرورت اصلاح بازتوزیع تعرفه‌های پرستاری برنامه‌های یوم الله ۱۳ آبان در مشهد اعلام شد | سخنرانی رئیس دفتر عقیدتی و سیاسی مقام معظم رهبری در مشهد بودجه خراسان رضوی در حوزه تجهیزات پزشکی، نیاز زائران را پوشش نمی‌دهد  ممنوعیت و محدودیت‌های ترافیکی ویژه راهپیمایی ۱۳ آبان در مشهد اعلام شد | خیابان امام رضا (ع) از امشب (۱۲ آبان ۱۴۰۳) مسدود است مصطفی سالاری به عنوان مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی منصوب شد (۱۲ آبان ۱۴۰۳) سکته قلبی علت اول مرگ در کشور است کلاهبرداری آنلاین با ترفند دریافت بیعانه | راهنمای تشخیص سایت‌های کلاهبرداری + فیلم آتش‌سوزی منزل مسکونی در خیابان حر عاملی مشهد (۱۲ آبان ۱۴۰۳) محاکمه عاملان قتل دختر فیلم‌بردار در مشهد + عکس علائم کم‌کاری تیروئید چیست؟ تأمین مناسب پانسمان موردنیاز بیماران پروانه‌ای در کشور ریزش سقف ایستگاه قطار در صربستان، ۱۴ کشته بر جای گذاشت پذیرش بدون آزمون بیش از ۱۰ هزار دانشجوی نخبه در دانشگاه‌های کشور پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی (شنبه، ۱۲ آبان ۱۴۰۳) | کاهش قابل‌توجه دما در روز‌های پایانی هفته جداول متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان باید اصلاح شود تک‌چرخ‌زدن با موتورسیکلت منجر به مرگ دختر و پسر نوجوان در بولوار نماز مشهد شد بیمه‌شدگان چند ماه می‌توانند از مقرری «بیمه بیکاری» استفاده کنند؟ آیا کارانه پزشکان منصفانه است؟ پیش‌بینی رگبار باران و رعدوبرق در برخی نقاط کشور (۱۲ آبان ۱۴۰۳) + فیلم آلودگی محیط‌زیست عامل مرگ سالانه ۱.۷ میلیون کودک کمتر از ۵ سال
سرخط خبرها

روایتی از مقابله زنان با کشف حجاب رضا خانی | جنگ با تاکتیک‌های زنانه

  • کد خبر: ۷۳۹۶۶
  • ۱۰ فروردين ۱۴۰۱ - ۰۷:۴۴
روایتی از مقابله زنان با کشف حجاب رضا خانی | جنگ با تاکتیک‌های زنانه
کشف حجاب رضاخانی در سال ۱۳۱۴ خورشیدی سبب شد بانوان شیوه‌های جدیدی از مبارزه در برابر این قانون غلط را بیاموزند.
هما سعادتمند | شهرآرانیوز؛ درباره حادثه مسجد گوهرشاد و اعتراض به لباس متحدالشکل تا بر سر گذاشتن کلاه پهلوی و اجرای طرح کشف حجاب رضاخانی در دی‌ماه سال ۱۳۱۴ خورشیدی روایت‌ها و شنیده‌ها فراوان است. در این میان، از شیوه‌های مبارزاتی زنان برای رهایی از این بند که هر بار به شیوه مختلفی رخ می‌نمود، کمتر گفته شده است، شیوه‌هایی که می‌توان آن را در خانه‌نشینی و تن ندادن به قانون غلط، تردد شبانه و حتی مد شدن تیپ و پوشاکی که تا آن روزگار دیده نشده بود به تصویر کشید. سطر‌های پیش رو روایت مختصری از این مبارزه پنهان است.

به مهمانی نرفتن زنان درباریان

پر واضح است در جامعه مذهبی و سنتی ایران آن روزگار، تصویب طرح برداشتن حجاب از سر زنان واکنش‌های ضد و نقیض و موافق و مخالف زیادی به دنبال داشت، واکنش‌هایی که دامنه چندگانگی و تضادگونه آن حتی به دربار هم رسیده بود، اما این طرح به‌ناچار عملی می‌شود.
 
عده اندکی از زنان همان ابتدا با سازش و پذیرش آن، خود را از تحمل هر گونه شرایط سخت رها می‌کنند، ولی عده‌ای می‌مانند و به شیوه‌های مختلفی مبارزه می‌کنند و این ایستادگی از دربار تا عوام به شیوه متفاوتی بروز و ظهور می‌یابد.
 
برای نمونه، در بخشی از این روایت‌های تاریخی می‌بینیم علاوه بر عموم مردم، حکومت‌داران و صاحب‌منصبان نظامی و حکومتی بسیاری نیز گرچه به‌ظاهر با این طرح موافقت می‌کردند، در اندرونی خانه‌هایشان از اینکه محارمشان چادر از سر بردارند مشکل داشتند و زنان بسیاری از این درباریان هم مدت‌ها خانه‌نشینی را به سربرهنگی ترجیح دادند. این یعنی اجبار از سر ترس در پذیرش طرحی که شکست آن از پیش مشخص بوده است.
 
در یکی از اسناد این دوره آمده در میهمانی‌ای که یکی از سران حکومتی ترتیب داده بوده، تعدادی از رجال حکومتی تنها حاضر شده و هر یک برای حضور نیافتن همسرانشان بهانه‌ای تراشیده و موضوع را به نوعی رفع و رجوع کرده بودند. یکی گفته بود همسرش نه‌ماهه باردار است و دیگری پادرد بوده و آن یکی طفل بیمار داشته است و بسیاری از این دست. در سند دیگری از مشهد نیز آمده است. پاکروان استاندار در دی‌ماه ۱۳۱۴ خورشیدی، مهمانی بزرگی ترتیب می‌دهد و از زنان درباریان و وابستگان حکومتی به صرف چای و عصرانه دعوت می‌کند، اما تعداد انگشت‌شماری از زنان دعوت او را می‌پذیرند.

سر کردن با امکانات رفاهی و معیشتی اندک

در این میان، زنان بسیاری در شهر‌ها و شهرستان‌ها سال‌های سال رنگ کوچه و خیابان را نمی‌بینند. چه بسیار زنان که در این سال‌های سیاه، حتی برای خرید مایحتاج همسر و فرزند خود، از خانه بیرون نمی‌رفتند و به اندک وسایل رفاهی مثل آشپزی با آنچه در خانه بود، درمان با دارو‌های گیاهی به وقت بیماری و استحمام در حیاط یا انباری خانه‌ها قناعت می‌کردند و ندیدن دوست و آشنا یا خواهر و برادر را تاب می‌آوردند یا ترس و خطر تردد‌های شبانه از روی پشت‌بام‌ها به وقت تاریکی هوا برای رفت‌و‌آمد‌های ضرور را به جان می‌خریدند، اما چادر از سر بر نمی‌داشتند.

دوخت لباس‌هایی جدید و رواج تیپ‌های جدید پوشیده

واکنش بعدی به این طرح که در نوع خود جالب است، مد شدن نوعی از تیپ و فشن در لباس‌های زنان آن روزگار است که می‌کوشد با تغییر در لباس زنان غربی، نوع پوشش دارای حجاب را رواج دهد. مد شدن کلاه‌های بزرگ و روسری‌ها و مانتو‌های بلند با یقه‌های افتاده برای پوشاندن برجستگی‌های بدن از آن جمله است. در واقع، در این دوره، زنانی که ناچار بودند از خانه بیرون بروند، چادر از سر برمی‌دارند و کلاه فرنگی هم بر سر می‌گذارند، اما زیر کلاه روسری سر می‌کردند و برای اینکه این روسری زیاد توی چشم نباشد، یقه پیراهن یا روپوش خود را بالا می‌دادند. برخی نیز تنها چادر را برمی‌داشتند و چارقد‌های بلند بر سر می‌گذاشتند.
 
پوشیدن جوراب ضخیم و پیراهن‌های گشاد بلند هم یکی دیگر از این راهکارهاست. این دست تیپ‌ها آن‌قدر شایع می‌شود که گزارش آن در سندی به تاریخ فروردین ۱۳۱۵ خورشیدی، این‌گونه توضیح داده شده است: از قرار اطلاعاتی که می‌رسد، زنان در ولایات با چارقد در معابر عبور و مرور می‌کنند و حتی برخی خود را به طور مضحک به اشکال عجیب و غریبی در آورده و مستور می‌دارند. چون ادامه این وضعیت غیر‌مطلوب و باعث مسئولیت است، اکیدا مقرر می‌گردد نهایت مراقبت و مواظبت دراین‌باره را به عمل آورید.

ظاهر شدن با چادر رنگی در کوچه و خیابان

طرح کشف حجاب در سال‌های نخستین با سختی‌ها و دشواری‌ها و بگیروببند‌های بسیاری همراه بود، اما مبارزه مردم آن‌قدر ادامه یافت که کم‌کم از این فشار‌ها به‌ویژه در شهرستان‌ها کاسته شد تا آنجا که دوباره برخی زنان جرئت پیدا کردند با چادر در کوچه و خیابان رفت‌و‌آمد کنند، البته چادر رنگی. در سندی که به تاریخ ۱۶ دی ۱۳۲۰ سیاهه شده است می‌خوانیم: با وجود اینکه متجاوز از ۶ سال است که رفع حجاب در تمام کشور عملی شده است، معذلک، طبق گزارش‌های رسیده از شهرستان‌ها، غالبا در کوچه و بازار، زن‌ها با چادر نماز و گاهی هم با چادر سیاه دیده می‌شوند. چون به این ترتیب برخلاف سیاست دولت است، قدغن نمایید. شهربانی به نحو مقتضی جلوگیری نموده، متخلفین را به دادگاه خلاف جلب نمایند. نتیجه اقدامات را نیز اطلاع دهید.

۴۲ سال مبارزه پنهان زنانه

اما دامنه کشف حجاب رضاخانی در سال ۱۳۱۴ خورشیدی، ۴۲ سال بعد، سبب شکل‌گیری نخستین تظاهرات رسمی مردم مشهد علیه حکومت پهلوی شد، تظاهراتی که فقط زنان در آن شرکت داشتند، اتفاقی کم‌نظیر که تنها در ارض اقدس رخ داد و موجب راه افتادن موج انقلاب اسلامی در شهر شد.
 
ماجرا از این قرار است که درست در تاریخ ۱۷ دی ۱۳۵۶ و نیز در سالروز تصویب طرح کشف حجاب رضاخانی، وقتی تعدادی از زنان دربار می‌روند که به نشانه قدردانی گل نثار مجسمه رضاشاه کنند، گروهی از زنان طلبه مدرسه اسلام‌شناسی و حوزه علمیه بانوان با به دست گرفتن قرآن و پلاکارد، یک راهپیمایی آرام برگزار می‌کنند، اما مأموران دولتی با حمله، ضرب و شتم و دستگیری تعدادی از آنان، سبب خشم مردم می‌شوند. پس از این است که مردان نیز به خیابان‌ها می‌آیند و مبارزه علنی علیه حکومت پهلوی در مشهد کلید می‌خورد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->