چرا فرستادن کمک‌های مردمی به خوزستان با انتقاد همراه شد؟

محبوبه عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ سیل یا زلزله یا هر پدیده طبیعی دیگر، فرقی نمی‌کند؛ مردم ما همیشه ثابت کرده اند برای کمک به هم نوعشان آماده اند. چه وقتی آق قلا و گمیشان را آب برداشت و چه زمانی که زلزله، به کرمانشاه خساراتی وارد کرد، مردم از هر فرصتی برای یاری کردن به آن‌ها استفاده کردند؛ عده‌ای با واریز چندهزار تومان پول و عده‌ای که کار‌های بزرگ تری از دستشان برمی آمد، با دردست گرفتن مدیریت خرید تجهیزات و آذوقه و اقلام بهداشتی و کانکس و فراهم کردن سرپناهی هرچند موقت. گاهی سروکله حاشیه‌هایی هم پیدا می‌شد، بااین حال در اصل قضیه که همراهی همیشه مردم بود و پای کاربودنشان به وقت بروز مشکلات، هیچ گاه شک وشبهه وارد نشد.

حتی برعکس، خیلی اوقات این همدلی به قدری پررنگ می‌شد که پای گله وشکایت‌هایی را، البته برحق، به میان باز می‌کرد. گله‌هایی مانند اینکه همیشه این مردم اند که در سختی‌ها و مشکلات هوای یکدیگر را دارند، پس مسئولان این وسط دقیقا چه می‌کنند؟ این جریان، حالا با وخیم ترشدن اوضاع آبی خوزستان دوباره شکل گرفته و این مرتبه خودش را با فرستادن بطری‌های آب معدنی به این استان نشان داده است. اتفاقی که این مرتبه خلاف گذشته، بیشتر انتقاد‌هایی را با خود همراه کرد. انتقاد‌هایی که برخی از آن‌ها از سوی مردم بود و برخی دیگر از جانب اهالی خوزستان که در دل این مشکلات قرار دارند. اما چرا این بار چنین شد؟

چون ۵۰ هزار نفر گفتند بله!

چند روز پیش نرگس کلباسی که احتمالا بسیاری او را با انجام کار‌های عام المنفعه‌ می‌شناسند، پستی در اینستاگرامش منتشر کرد و از مخاطبانش نظرخواهی کرد که آیا در این شرایط با فرستادن آب معدنی به خوزستان موافق هستید یا نه. آن گونه که خودش بعد از مدتی نتیجه را اعلام کرد، مشخص شد بیش از ۵۰ هزار نفر در این نظرسنجی شرکت کرده اند و با این تصمیم موافق اند. کلباسی هم در ادامه از این گفت که هماهنگی‌های لازم برای فرستادن نهایت ۶ تریلی آب معدنی انجام می‌شود.

اتفاقی که بعد از مدتی حسابی در فضای مجازی جلب توجه کرد، همین بود؛ اینکه چرا به معضل محیط زیستی خوزستان، باید تا این حد سطحی نگاه شود؟ مگر مشکل این خطه از کشورمان با فرستادن آب معدنی حل می‌شود و اصلا مگر ارسال بسته‌های آب معدنی کمکی به حل این بحران می‌کند؟ آیا زندگی بخشیدن به کارون و هورالعظیم و شادگان و هزارویک نقطه دیگر که نفس هایشان به شماره افتاده است، با بطری‌های یک ونیم لیتری تهیه شده به وسیله مردم و نهاد‌ها ممکن می‌شود؟ و اصلا یک سؤال بزرگ تر؛ آیا برای حل مشکل خوزستان باید به یک صفحه اینستاگرام و یک نظرسنجی اکتفا کرد؟

البته کلباسی به این نکته اذعان کرد که این کار به هیچ وجه اقدام ماندگاری نیست. بااین حال، این حرف توجیهی برای تلطیف این فضا نبود. کلباسی از این گفت که در کمتر از ۱۳ ساعت مبلغ ۲ میلیارد و ۸۹۵ میلیون و ۷۲۵ هزار تومان از سوی بیش از ۷۰ هزار نفر واریز شد و اینکه بخش دیگر این مبلغ صرف خرید آب معدنی نمی‌شود و برای خرید مخازن نگهداری آب استفاده می‌شود.

یادش به خیر، کارون

خوزستان حالا مظلوم‌ترین و غریب‌ترین روزهایش را می‌گذراند. خیلی‌ها دارند در فضای مجازی با آن خاطره بازی می‌کنند؛ آن‌ها عکس‌هایی را از کارون قدیم دست به دست می‌کنند که لب آن می‌نشستند و در جوار آن روز و شب هایشان را می‌گذراندند و فراغتی حاصل می‌کردند. کارونی که نماد بزرگی از زیبایی و شکوه خوزستان است و این روز‌ها نه از زیبایی آن چیزی مانده است و نه از شکوهش. تصویری که با کف خشک و ترک ترک این روز‌های آن مقایسه می‌شود و آه را از نهاد خیلی هایمان بلند می‌کند.

همین تصاویر، همین پویش خرید آب معدنی و همین داغی که از دل کارون و خوزستان برمی آید، باعث شد بحث فرستادن آب معدنی به خوزستان واکنش‌های منفی زیادی را در فضای مجازی ایجاد کند. کاربری نوشت: «درسته نیت شما خیره، اما این کار فقط مشکل آب آشامیدنی مردم خوزستان رو برای چند روز برطرف می‌کنه.» دیگری به کنایه پرسید: «چند میلیارد آب معدنی می‌تواند هورالعظیم را پر کند؟» شخص دیگری گفت: «آنچه در خوزستان می‌بینیم، به دلیل دهه‌ها مدیریت بد مسائل محیط زیستی است.»

منیژه حکمت، کارگردان سینما، هم دست به توئیت شد و نوشت: «آب معدنی را بریزید در کارون و هورالعظیم و شادگان، شاید کمی کف آن خیس شود.» یکی از خبرنگاران هم در واکنش به حجم زیاد خرید آب معدنی گفت: «آب معدنی هم گران شد. یک آب معدنی ۲۰۰ سی سی خریدم ۴۰۰۰ تومان.»
در انبوه واکنش ها، تقابل اهالی خوزستان با خودرو‌ها و بسته‌های آب معدنی در فضای مجازی بسیار پربازدید شد، وقتی می‌گفتند: «جان خودت برگرد، ما آب معدنی نمی‌خوایم؛ ما آب برای احشام می‌خوایم.» یا «ما به آب معدنی نیازی نداریم.»

موافقان چه گفتند؟

این داستان، اما سر دیگری هم داشت؛ برخی از این کار حمایت کردند. کاربری نوشت: «می دانید نه تنها الان، بلکه سال هاست مردم روستا‌های خوزستان آب آشامیدنی سالم ندارند و با پیت و گالن آب می‌خرند؟» یا «چیزی که این دوستان عزیز توجه ندارند، این است که روستا‌های محروم توان خرید هرروزه یک بسته شش تایی آب معدنی به قیمت ۳۰ هزار تومان را به سختی دارند. (۹۰۰ هزار تومان در ماه!)» توجیه کاربر دیگری هم چنین بود که: «درسته، مشکل بنیادین خوزستان با بطری‌های آب معدنی حل نمی‌شه، اما باور کنین بسیاری از مردم خوزستان تشنه اند، تشنه.»

عبرت می‌گیریم؟

اظهار نظر‌های کارشناسانه زیادی هم از سوی فعالان این عرصه به چشم می‌خورد. محمد درویش، فعال حوزه محیط زیست معتقد است اگر هنوز مردم در بسیاری از سکونتگاه‌های خوزستان از نعمت آب شرب برخوردار نیستند و اگر بدترین و آب بر‌ترین محصولات ناسازگار با اقلیم در خوزستان کاشته می‌شود، فقط یک دلیل دارد: این که مدیران فکر کردند نیازی به رعایت هنجار‌های محیط زیستی در خوزستان نیست! او همچنین نوشته اگر به سرعت چیدمان توسعه را متناسب با واقعیت‌های بوم شناختی کشور تغییر ندهیم، در آینده در بسیاری از استان‌های دیگر هم شاهد همین وضع خواهیم بود.