تشخیص زودهنگام افسردگی با یک دماسنج ساده! آیا ادارات بوشهر روز‌های سه‌شنبه و چهارشنبه (۷ و ۸ مرداد) تعطیل است؟ درباره انواع خطرناک بیماری هپاتیت و راه های پیشگیری و درمان | عفونت زرد فشار خون خودتان کم نشود آقای وزیر! مسقف شدن پارکینگ‌های عمومی با پنل‌های خورشیدی رئیس سازمان محیط زیست: بحران‌های محیط زیستی با راهکارهای ضربتی برطرف نمی‌شوند خودداری برخی مشاوران املاک از ارائه برگه رسمی معامله | قولنامه هست، اما هولوگرام ندارد! به فرد گرمازده آب‌قند و شربت ندهید ذخایر خونی خراسان رضوی رو به کاهش است رئیس سازمان هواشناسی: خشکسالی با بارورسازی ابر‌ها درمان نمی‌شود آیا استعفای رئیس صندوق بازنشستگی کشوری صحت دارد؟ خسارت ۱۴ هزار میلیارد تومانی مصرف دخانیات بر نظام سلامت زمین لرزه ۴ ریشتری در عسلویه بوشهر (۵ مرداد ۱۴۰۴) اهدای عضو بانوی جوان مرگ مغزی در مشهد به ۶ بیمار زندگی دوباره بخشید (۵ مرداد ۱۴۰۴) ویدئو | ورود گرد و خاک شدید به مشهد از سمت جاده کلات (۵ مرداد ۱۴۰۴) رئیس سازمان نظام پرستاری کشور مطرح کرد: کاهش میزان مهاجرت پرستاران | فوق‌العاده خاص روی میز دولت مانده است آمادگی هلال احمر خراسان رضوی برای خدمت‌رسانی در ایام اربعین ضرورت اصلاح جدی ساختار هیئت‌های بدوی و تجدیدنظر تامین اجتماعی در مشهد و خراسان رضوی پیش‌بینی دقیق هواشناسی با برج راداری مشهد بازنشستگان خطاب به مدیرعامل تأمین‌اجتماعی: مگر معوقات بازنشستگان چقدر است که پرداخت آن را چهار ماه عقب انداخته‌اید ورود حدود ۳۰ هزار معلم جدید به مدارس از مهر ۱۴۰۴ | ادامه فعالیت ۴۰ درصد از فرهنگیان بازنشسته کشف محموله بزرگ مواد اولیه ساخت موادمخدر صنعتی توسط پلیس مرزبانی از معوقات حقوق فروردین ۱۴۰۴ بازنشستگان تأمین‌اجتماعی چه خبر؟ مرمت قدیمی‌ترین مدرسه تاریخی کاشمر از ابتدای مرداد ۱۴۰۴ شر مهندس سارق از  سر خودرو‌های مشهد کم شد موزه ملی ملک پس از جنگ ۱۲ روزه بازگشایی شد (۵ مرداد ۱۴۰۴) معاون تربیت‌بدنی آموزش و پرورش: سرانه فضای ورزشی مدارس باید به یک مترمربع برسد جاده هراز مسدود می‌شود + جزئیات
سرخط خبرها

با پای دل تا مشهد الرضا(ع)

  • کد خبر: ۷۶۷۲
  • ۰۲ آبان ۱۳۹۸ - ۰۶:۴۹
با پای دل تا مشهد الرضا(ع)
مروری بر تاریخچه حضور زائران پیاده در دهه آخر صفر

هما سعادتمند- ورود گروه‌های مختلف زائران پیاده یکی از اتفاق‌هایی است که مشهد هر ساله به ویژه در ۲ دهه اخیر شاهد آن بوده است. جالب است بدانید که این پیاده آمدن حکایتی امروزی نیست و جاده‌های خراسان قرن هاست که این عاشقی را در تاولِ پای زائرانش دیده است و باز می‌بیند. البته اسناد و منابعی که نشان دهد نخستین زائران پیاده مشهد چه کسانی و از کدامین نقطه جغرافیایی بوده اند، وجود ندارد. تنها به طور یقیق می‌توان گفت که پیاده به حرم آمدن حرکتی تازه و متعلق به روزگار فعلی نیست و از زمان‌های گذشته مردم به حکم نذر یا ارادت سالک راهی خراسان می‌شده اند. همین اسناد از «شاه عباس صفوی» به عنوانِ نخستین کسی نام می‌برند که به طور رسمی مسیر اصفهان تا مشهد را با پایِ پیاده طی کرده و به نوعی پایه گذارِ این حرکت بوده است.
روایت است که شاه عباس در سال ۱۰۱۰ هجری قمری به همراه ملازمان و ندیمان خود از مسیر طبس و ترشیز، فاصله اصفهان تا خراسان را در ۲۸ روز طی می‌کند و وارد مشهد می‌شود. او بی درنگ، بی موزه با پای تاول زده خود را به آستان حضرت رضا (ع) می‌رساند و عرض ارادت می‌کند و پس از زیارت در محله چهارباغِ مشهد سکنا می‌گزیند. در اسناد تاریخی آمده است که شاه عباس صفوی طیِ مدت اقامتش در مشهد هرشب تا صبح در حرم به سر می‌برده و همچون خدام، گاه جاروکشی می‌کرده و گاهی هم مشغول روشن کردن شمع و گرفتن گل شمع‌ها بوده است. او در سال‌های بعد نیز باز به قصد زیارت کوله بارِ سفر به مشهد می‌بندد و در هر بار سفرش، دست به اقداماتی عمرانی برای بهبود وضعیت شهر می‌زند. به عنوان مثال او در سفر نخست خود که با پای پیاده صورت گرفت، دستور‌هایی مبنی بر تعمیر صحن و ضریح مطهر صادر کرد. شاهِ صفوی همچنین توانست درِ مرصع به جواهر گران بهایی را که هنگام جنگ با ازبکان نذر کرده بود، بسازد و در حرم نصب کند. ۶ سال بعد شاه عباس در سفر دوم خود به مشهد، آب چشمه گلسب یا همان چشمه گیلاس را با ایجاد نهری که بعد‌ها به نهر شاهی (نهرنادری) معروف می‌شود، به درون شهر هدایت می‌کند تا طبق وقف نامه اش به مصرف عامه و زائران علی بن موسی الرضا (ع) برسد. منابع تاریخی برای پیاده سفر کردن شاه عباس به مشهد، انگیزه‌های مختلفی بیان کرده اند که تبلیغی و ترویجی دانستن آن به قصد تشویق رعایا برای زیارت مرقد امام هشتم (ع) و افزایش اعتبار معنوی حکومت صفوی مهم ترینِ آن هاست.
«حسن امیرزاده گرو» در کتاب «آستان قدس در دوره قاجار» با بررسی و تحلیل اسناد بر جای مانده از آن دوره چنین می‌نویسد: «در اسناد دوره قاجار به زائرانی بر می‌خوریم که پیاده به مشهد آمده اند. از تأمل در محتوای درخواست‌های این زائران می‌توان آن‌ها را به ۲ دسته تقسیم کرد. گروه نخست کسانی هستند که از آغاز با نیت پیاده آمدن حرکت کرده اند. این افراد به واسطه نذر یا حاجتی پیاده می‌آمده و سواره باز می‌گشته اند.
گروه دوم، اما به دلیل مشکلات مالی یا از دست دادن اسب و استر خود در راه، به ناچار پیاده آمدن را برمی گزیده اند. این دسته هنگام رسیدن به مشهد درخواست‌هایی را برای دریافت کمک مالی برای بازگشت به دیار خود، از آستان مبارک مطرح می‌کرده اند.»
در این پژوهش همچنین از دسته سومی که آنان را «نومسلمان» یا «جدیدالاسلام» لقب داده اند هم نام برده شده که گویا تعدادشان نسبت به ۲ گروه اول کمتر بوده است. افرادی بوده اند که به اسلام می‌گرویده و زائر خراسان می‌شده اند. به عنوان مثال اسناد سال ۱۳۳۳ هجری قمری از مردی زرتشتی حکایت می‌کند که گویا به واسطه تغییر مذهب از خانواده طرد می‌شود و در تنگنای شدید مالی به سر می‌برد. یا در محرم سال ۱۳۳۰ یک تازه مسلمان روسی که نامش «عبدا...» نوشته شده نیز پای پیاده به خراسان آمده است، اما چون زبان فارسی نمی‌دانسته به دردسر افتاده و کمک خواسته است.
نویسنده این کتاب در ادامه با تقسیم زائران حضرت رضا (ع) به ۱۷ گروه غارت زدگان، معلولان، جذامی ها، شاغلان در امور مذهبی، طلاب، سادات، نظامیان، زنان، رجال سرشناس، فقیران، نذرکنندگان و... اطلاعاتی درباره شکل رسیدن و نحوه زیارت آنان ارائه می‌دهد.
به مرور با گسترش راه‌های ارتباطی، سهولت در سفر و افزایش جمعیت بر تعداد زائران پیاده که با هدف یا نیتی خاص قدم در راه می‌گذارند، افزوده شده است، آن چنان که در سال‌های اخیر از آن با عنوان یک حرکت جمعی بزرگ و آیینِ محرمی یاد می‌شود.
آمدنِ این زائران با هر نژاد، زبان، فرهنگ یا رنگ پوست سبب برپایی ایستگاه‌های پذیرایی از زائران پیاده در دهه آخر صفر شده است، به طوری که قریب به ۲ دهه است هر سال در همین ایام در مشهد ۵ مسیر ورودی برای آمدن کاروان‌ها و دسته‌های پیاده عزادار در نظر گرفته می‌شود که یکی از محور قوچان، دیگری از محور نیشابور، سومی از مسیر سرخس، محور کلات و محورطرقبه‌شاندیز عبور می‌کند. میانگینِ آماری ورود سالانه ۷۰۰ هزار زائر پیاده در این ایام سبب شده است هر سال شکل میزبانی و پذیرایی از آنان با وسواس بیشتری همراه و موکب‌های بیشتری برای ارائه خدمات مختلف به زائران پیاده ارائه شود. ترویج سیره رضوی، فرهنگ زیارت، آموزش آداب میزبانی از زائر و ارائه خدمات به آنان از جمله مهم‌ترین اهداف برپایی این دست موکب هاست.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->