عطاری، فقط با سرمایه پیش نمی‌رود

نجمه موسوی‌زاده | شهرآرانیوز؛ عطر خوش ادویه و زعفران با وجود داشتن ماسک، باز هم به مشام می‌رسد. ظاهر مغازه مانند بقیه مغازه‌های عطاری است. ویترین‌های کوچک شیشه‌ای با گیاهان دارویی پر شده است و به‌دلیل رعایت بهداشت، روی آن‌ها پلاستیکی قرار دارد. نام هر گیاه با برچسب مشخص است. عرقیات گیاهی و روغن‌ها جای خود را دارند و همه‌چیز منظم چیده شده است و مشتری به‌راحتی می‌تواند انتخاب کند.

با اینکه در دهه‌های گذشته پیشرفت‌های علمی و دارو‌های صنعتی چشمگیر بوده است، اما باز هم عطاری‌ها بین مردم جایگاه خود را دارند. محمد صباحی چهل‌ساله بیشتر عمرش را در عطاری گذرانده است. او بعد از ۴ سال شاگردی، ۲۲ سالی می‌شود که در محله نوغان به شکل مستقل مغازه‌اش را دایر کرده و توانسته است شغل جد بزرگش را حفظ کند.

حرفه استاد و شاگردی

هردو پدربزرگش عطاری داشته‌اند. دیدن ادویه‌های هفت‌رنگ در ظروف مسی و سفالی و نسخه‌پیچی پدربزرگ‌هایش باعث شده بود تا علاقه زیادی به این کار پیدا کند. برای همین از سیزده‌سالگی به مغازه دایی‌اش رفت تا با شاگردی بتواند فوت‌وفن این شغل را یاد بگیرد. نوجوان بود و تجربه زیادی نداشت، اما با عطر و بوی گیاهان دارویی بزرگ شده بود و به‌خوبی آن‌ها را تشخیص می‌داد. بعد از ۳ سال شاگردی، برای اینکه تجربه بیشتری به دست آورد، به یکی دیگر از عطاری‌های مشهد معرفی شد. یک‌سال هم آنجا کار کرد، اما دیگر زمانش فرا رسیده بود که با مبلغ کم پس‌اندازش کسب‌وکار خودش را راه بیندازد.

محمدآقا با تأکید بر اینکه تجربه در این حرفه حرف اول را می‌زند، توضیح می‌دهد: عطاری مانند بقیه شغل‌ها نیست که با خرید چند کالا و فروش آن‌ها به مردم درآمدی داشته باشید. این شغل علاوه بر تجربه، نیازمند دانش است و این دانش از طریق استاد به شاگرد می‌رسد. در ادامه باید آگاهی شما به‌عنوان عطار آن‌قدر زیاد باشد که بتوانید به مشتری مشاوره دهید.

او در این سال‌ها علاوه بر شاگردی‌کردن پیش استادان طب سنتی مانند استاد ضیایی، زوارزاده، خیراندیش، کتاب‌های زیادی نیز خوانده است که یکی از آن‌ها کتاب هشت‌جلدی دکتر غیاث الدین جزایری است. می‌گوید: شغل عطاری شامل چند حوزه مختلف می‌شود. برخی فقط کلی‌فروش هستند و برخی جزئی‌فروش، اما تعداد کمتری از عطاری‌ها نسخه‌پیچی دارند و به‌نوعی تخصصی عمل می‌کنند. مجوز این کار به هر کسی داده نمی‌شود.

دانش در کنار تجربه

اساس کار عطاری همان طب سنتی و متون قدیمی مانند طب ابوعلی سیناست، اما به گفته صباحی، عطار زمانی موفق است که بتواند مطالعات جدید و زیادی داشته باشد و از استادان این حوزه بهره ببرد. همان استادانی که برخی به‌علت سن و سالی که دارند، کمتر فعالیت می‌کنند، اما تجربیاتشان ممکن است از بین برود.

صحبت از سختی‌های شغلش که می‌شود، می‌گوید: برخی با تصور اینکه درآمد این شغل زیاد است و زحمت چندانی ندارد، وارد این حرفه می‌شوند، درصورتی‌که کارآموز‌های بسیاری داشتم که نتوانستند مدت زیادی در این کار دوام بیاورند.
او اصلی‌ترین مشکل کنونی شغلش را نداشتن بیمه می‌داند و می‌افزاید: بیشتر شغل‌های آزاد باید برای بیمه خویش‌فرما اقدام کنند و حمایت خاصی از آن‌ها در این حوزه نمی‌شود. این در صورتی است که پزشکان دارای بیمه هستند و از مزایای خوبی نیز بهره می‌برند. حتی در صورت اشتباه و قصور پزشکی، سازمان نظام‌پزشکی از آن‌ها دفاع می‌کند.

هدفم فقط کسب‌درآمد نیست

محمدآقا که بین اهالی به‌عنوان معتمد و یکی از عطار‌های قدیمی شناخته می‌شود، شماره تماسش را برای رفاه حال مشتریانش به آن‌ها داده است تا در صورت ضرورت با تماس تلفنی مشاوره بگیرند. می‌گوید: هدفم فقط کسب درآمد نیست و می‌خواهم کارم را به شکل مفیدی انجام دهم. به همین دلیل هم ساعت مشخصی برای کار ندارم و به‌جز زمان‌هایی که مغازه باز است، در منزل هم تلفنی جوابگوی سؤال‌های مردم هستم، حتی اگر از من خرید نکرده باشند. او که در کلاس‌های آموزشی زیادی مانند گرفتن عصاره گیاهان یا روغن‌گیری شرکت کرده است، اضافه می‌کند: در این سال‌ها سختی‌های زیادی در شغلم تجربه کردم، اما رضایت مردم و مراجعه بعدی آن‌ها باعث شد تا هیچ‌گاه از کاری که انجام می‌دهم، احساس خستگی نکنم و حتی بیشتر از قبل به‌دنبال مطالعه در زمینه طب سنتی باشم.