مبدأ و مقصد خداست و نقشه رسیدن به کمال شایسته، قرآن است و راهنمایان، رهبران و مجریان حق این نقشه پیامبران و اوصیای پیامبراناند. کتابهای آسمانی نقشه هدایت انسان، و رسولان الهی و اوصیای آنها راهنمایان و رهبران این راه و نقشهاند.
نه قرآن به گروه و شخص خاصی منحصر است و نه اهلبیت (ع) در انحصار گروهی درمیآیند. هردو برای راهنمایی و رهبری جهان و جهانیان آمدهاند و آهنگ و قصدی واحد دارند که همگرایی و همآوایی این ۲ با بیان شریف نبوی که به «ثقلین» تعبیر کردهاند، روشن است. اما اصل این است که زمانی میتوان به مقصد و مقصود رسید که هم نقشه و راه را خوب شناخت و هم دستور راهنما و رهبر را شنید و به آن عمل کرد.
امام رضا (ع) که همگی به همسایگی و همجواری با ایشان مفتخریم، از زمره همین راهنمایانی هستند که ارتباط با قرآن کریم را در زندگیشان به ما آموختهاند. در روایت آمده است که آن حضرت هر ۳ روز یک بار قرآن را ختم میکردند و میفرمودند: اگر میخواستم زودتر از ۳ روز آن را به پایان برسانم، میتوانستم، اما نخواستم چنین کنم، زیرا در موقع تلاوت به هر آیه که میرسیدم در آن تدبر میکردم که درباره چه چیزی و در چه زمانی نازل شده است.
یکی از برنامههای امام هشتم این بود که قبل از خواب زیاد تلاوت قرآن داشتند. وقتی به آیهای میرسیدند که درباره بهشت یا جهنم بود، میگریستند و بهشت را از خدا درخواست میکردند و از آتش دوزخ به حق تعالی پناه میبردند.
این نکته خیلی مهم است که نخست همیشه تلاوت قرآن را در برنامه روزمره زندگی داشته باشیم و دوم اینکه از تدبر، فهم و توجه به معنای آیهها و پیامدها و نتیجههایی که در قالبهای گوناگون برای ما بیان شده است غافل نشویم.
وقتی به معنای قرآن توجه و عاقبتسنجی کنیم، به طور حتم زندگی فردی و اجتماعی خود را بر مبنای همان نگاه راهنماگونه امام رضا (ع) ادامه میدهیم و از بدیها دوری خواهیم کرد و به نیکی و نیکوکاری بیش از پیش توجه خواهیم داشت.
البته شرط تدبر در قرآن، دل دادن به آیات و خالی کردن قلب از آلودگیها و زشتیهای فردی و اجتماعی است.
یعنی همانطور که اگر کسی چشم نداشته باشد به چاه میافتد، کسی که قلب ناپاک داشته باشد، نمیتواند راه درست را درک کند.
بنابراین، اگر میخواهیم مسیر درستی را که امام رضا (ع) با تکیه بر شناخت معنی آیات قرآن به ما نشان دادهاند بهخوبی درک کنیم، باید از تکبر، تعصب، دروغ، حسادت، غیبت و مانند اینها دور باشیم تا در نهایت با تدبر، عالمتر از گذشته، راه زندگی موفق را طی کنیم.