سیده ملک‌خاتون، نخستین زن حکمران شیعه بود
سیده خاتون حکومت همسرش را به امانت در دست گرفت و بدین‌گونه بانو را سیده ملک خاتون خواندند.
نفیسه زمانی | شهرآرانیوز؛ ایران‌زمین زنان و مردانی زاده است که نامشان با تاریخ جاودانه شده است. از میان زنان مؤثر این خاک و بوم می‌توان از شیرین‌دخت نام برد. وی فرزند اسپهبد رستم باوندی بود و در طبرستان دیده به جهان گشود. او را شیرین‌دخت اسپهبد رستم طبری نیز می‌خواندند.
چون به سن ازدواج رسید، به همسری فخرالدوله دیلمی، از شاهان آل‌بویه، در آوردند و این‌چنین شیرین‌دخت اسپهبد رستم طبری که شیعه دوازده‌امامی نیز بود لقب سیده خاتون را گرفت. فخرالدوله را وزیری بود به نام صاحب‌بن‌عباد که، چون در گذشت، سیده‌خاتون در نقش مشاور سیاسی همراه همسر در امور درباری شد و گرچه امور دربار و دیوان به ۲ تن از کارگزاران گذاشته شده بود، سیده خاتون نظارتی مستقیم و کامل بر عملکرد آنان داشت.
سیده خاتون در اردوگاه نظامی نیز حضور پیدا می‌کرد و محبوب لشگریان بود. همچنین بر امور‌مالی و مالیات نیز نظارت می‌کرد و کلید خزانه فخرالدوله تا زمان حیات شاه دیلمی در دست این زن امین بود. عنصرالمعالی کیکاووس‌بن‌اسکندر در وصف وی می‌نویسد: زنی ملک‌زاده و عفیفه و زاهد بود.
بانو برای شوی خود ۲ پسر به نام ابوطاهر و ابوطالب به دنیا آورد. دست سرنوشت چنان نوشت که فرزندان فخرالدوله دیلمی در خردسالی پدر خود را از دست دادند و، چون این ۲ تن کوچک‌تر از آن بودند که حکمرانی ملک پدر کنند، سیده خاتون حکومت را به امانت در دست گرفت و بدین‌گونه بانو را سیده ملک خاتون خواندند.
بانو از شعبان سال ۳۸۵ تا ۴۰۷ هجری قمری به طور رسمی حکمرانی اراضی همسر را در دست داشت. او اولین زن شیعه‌ای شناخته می‌شود که حکمرانی به وی واگذار شده است. این‌طور که در اسناد تاریخی ذکر شده است، سیده ملک‌خاتون از فخرالدوله نیز بهتر و شایسته‌تر حکمرانی می‌کرد. سمت جدید بانو مقام مادری را برایش کم‌رنگ نکرد بلکه در تربیت فرزندان چنان کوشا بود که استادان دانشمند و شیعه‌مذهب رشته‌های فلسفه و کلام را برای آموزش فرزندان فراخواند. ابوعلی‌سینا نیز مدتی نزد سیده ملک خاتون و فرزندش بود.
این زن بزرگ بر همه امور حکومت تسلط کافی داشت و همه فرمان‌ها با صلاحدید او صادر می‌شد. ابوطالب، فرزند وی، با لقب مجدالدوله دیلمی، به تحریک اطرافیان، در همان سنین کم علیه مادر شورش کرد، اما بانو با اقتدار تمام توانست شورش‌ها را به‌خوبی فرونشاند.
چون فرزندان بزرگ‌تر شدند، حکومت ری را به مجدالدوله داد، اما او به تحریک وزیرش، خواست دست سیده ملک خاتون را از مسائل دربار کوتاه کند که این بار بانو به همراهی حاکم کرد دینور، بدر حسنلو و گروهی از سرداران، توانست ری را تسخیر و مجدالدوله را بر کنار و ابوطاهر را با لقب شمس‌الدوله دیلمی بر تخت ری نشاند.
درایت بانو به حدی بود که پس از چندی، دوباره مجدالدوله را به حاکمیت ری فرخواند و شمش‌الدوله را حاکم همدان کرد.
در همین زمان بود که محمود غزنوی هوای تسخیر ری را در سر پروراند. نامه‌ای به بانو نوشت و از او خواست در ری به نام سلطان محمود خطبه بخواند و نام او را بر سکه ضرب زند، اما سیده ملک خاتون در خطاب به وی، نامه‌ای نوشت که از اندیشه نبرد با پیرزنی بگذرد که شکست از او برایش رسوایی است و پیروز شدن نیز برایش افتخاری به همراه نخواهد داشت.
سیده ملک خاتون، اولین حکمران شیعه‌مذهب زن، در سال ۴۰۷ هجری دار فانی را وداع گفت. کالبد این بانوی بادرایت در جاده خاوران تهران در مکانی معروف به زیارتگاه سیده خاتون به خاک سپرده شده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
