گلایه مردم از نحوه دریافت وام و سنگ‌اندازی بانک‌ها؛ چرا بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج و ودیعه تعلل می‌کنند؟

طنین همتی|شهرآرانیوز، در سفر رئیس‌جمهور به استان‌های مختلف، بیشترین درخواست مردم از رئیس‌جمهور آسان‌سازی مراحل دریافت وام بوده است، به‌طوری‌که به‌گفته مدیرکل بازرسی استانداری زنجان، در سفر آبان‌ماه رئیس‌جمهور به این استان، بیشتر نامه‌ها و درخواست مردم مربوط به تسهیلات بانکی بوده است. این درخواست‌ها که حدود ۲۰ هزار مورد بوده است، نشانگر دغدغه مردم در دریافت وام است.

اما مشکل فقط دریافت وام و تأمین مالی بانک برای ارائه تسهیلات بانکی نیست؛ بیشتر مردم در نحوه دریافت وام و سنگ‌اندازی بانک‌ها و شرایط پیچیده برای دریافت تسهیلات گله دارند. «وام ازدواج» و «وام ودیعه مسکن» از آن‌دسته وام‌هایی است که نحوه و شرایط دریافت آن برای متقاضیان شفاف گفته شده است، اما مشاهدات و گزارش‌های مردمی بیانگر این موضوع است که دریافت وام از بانک‌ها به این آسانی هم نیست.

به‌طوری‌که بانک مرکزی روز گذشته اعلام کرد پیرو تأکیدات پیشین درباره تسریع در تعیین شعبه و تسهیل در اعطا و دریافت وثیقه‌ها برای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و نیز طرح شکایاتی از سوی متقاضیان مبنی بر سخت‌گیری شعب بانک‌ها در اعطای تسهیلات یادشده، بانک مرکزی خواستار بررسی و اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج درچارچوب اخذ وثیقه‌ها براساس قانون مربوط و تسریع آن از سوی شبکه بانکی شده است.

همچنین، برای کاهش سن ازدواج جوانان، بانک مرکزی مکلف شد تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای زوج‌های زیر ۲۵ سال و زوج‌های زیر ۲۳ سال واجد شرایط دریافت تسهیلات ازدواج را تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان افزایش دهد و بانک‌ها باید برای ضمانت این وام صرفا یکی از سه گزینه اعتبارسنجی، یعنی یک ضامن، سفته یا سهم فرد از حساب یارانه هدفمندی را به‌منزله ضمانت بپذیرند. ‏‏

بانک‌ها همچنین در ارائه وام ودیعه مسکن هم سخت‌گیری‌های خاص خودشان را دارند و متقاضی برای دریافت این وام هم باید به‌عبارتی از هفت‌خان رستم بگذرد. نبود بودجه، تمام‌شدن بودجه و بهانه وجود تقاضای زیاد از سوی شعب بانک‌ها ازجمله توجیه آن‌ها برای پرداخت‌نکردن به موقع وام بوده است.

موضوع را با حراست بانک‌ها در میان بگذارید

معاون سازمان مسکن و ساختمان اداره‌کل راه‌وشهرسازی خراسان‌رضوی در گفت‌وگو با شهرآرانیوز درباره مشکلات دریافت وام ودیعه مسکن از سوی مردم گفته بود: اکنون حدود ۱۷ بانک این وام را پرداخت می‌کنند و درصورتی‌که متقاضیان مشکلی در دریافت وام دارند، موضوع را با حراست بانک‌های خراسان‌رضوی در میان بگذارند، چون این طرح هم تأمین اعتبار شده و هم به همه بانک‌های مشمول بخشنامه ابلاغ شده است.

مهندس محمدعلی منصوری، معاونت مسكن و ساختمان اداره‌کل راه‌و‌شهرسازی خراسان‌رضوی، با اشاره به اینکه بانک نباید در پرداخت وام سلیقه‌ای عمل کند، گفته است: به بانک‌ها توصیه شده است با حداقل ضمانت‌های ممکن باید وام پرداخت کنند، اگرچه قوانین داخلی بانک‌ها متفاوت است.

چرا بانک‌ها در پرداخت وام‌هایی مثل ازدواج و ودیعه مسکن تعلل می‌کنند؟

امیر صغیری، کارشناس امور بانکی در خراسان‌رضوی، در پاسخ به اینکه چرا بانک‌ها در پرداخت وام‌هایی مثل ازدواج و ودیعه مسکن تعلل می‌کنند و شرایط را سخت می‌گیرند، گفت: در وهله اول آنچه مشکل اصلی در ارائه تسهیلات بانک‌ها به مردم است، حجم فوق‌العاده زیاد درخواست‌هاست که گاهی فراتر از توان بانک مربوطه است. ضمن اینکه بحث ارزیابی و اعتبارسنجی درخواست‌کنندگان تسهیلات مسئله‌ای پیچیده است و وقت کارمندان بانک را برای کارشناسی‌کردن می‌گیرد. پرداخت تسهیلات بخشی از موضوع است، بخش دیگر آن وصول تسهیلات و بازپرداخت وام است که ریسکش برای بانک‌ها زیاد است و مجبورند سخت‌گیری‌های خاص خودشان را داشته باشند.

وصول مطالبات برای بانک‌ها هزینه اجتماعی به‌همراه دارد

وی گفت:یکی از معضلات بانک‌ها که همیشه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این است که وصول مطالبات همیشه با هزینه‌های ریالی و اجتماعی همراه بوده است. اگر شرایطی ایجاد شود که همگان از خدمات بانکداری الکترونیک استفاده کنند و مراجعه به بانک‌ها به حداقل برسد، خودش به‌عنوان صرفه‌جویی در هزینه‌های اجتماعی است. این موارد باعث می‌شود سرعت کار و ارائه تسهیلات کند شود.

صغیری که مدیر یکی از شعب بانکی در مشهد است، گفت: اگر در پرداخت وام‌ها سازوکاری از سوی خود بانک مرکزی بدون ارجاع به بانک‌ها ارائه شود، بهتر است؛ به‌نحوی‌که افراد از طریق اعتبارسنجی یا یارانه بتوانند تسهیلات را به‌روشی آسان‌تر دریافت کنند. چنان‌که به‌صورت سیستمی می‌توان این سازوکار را ارائه کرد. سیستم بانکی امروز ما فاصله‌ای با سیستم‌های بانکی جهانی ندارد و باتوجه‌به سازوکارمان، دور از ذهن نیست که بتوان به این نحو خدمات ارائه کرد.

نرخ تسهیلات بانکی بسیار کمتر از تورم موجود است

این کارشناس امور بانکی اشاره کرد: برای مثال ما هیچ مشکلی در تأمین منابع برای ارائه تسهیلات به مردم نداریم و حتی مازاد منابع هم داریم. وی، اما در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر مشکل مردم در دریافت وام، سود تسهیلات و معدل حساب بانکی است، نه منابع موجود بانکی، اضافه کرد: باید به این نکته اشاره کرد که نرخ تسهیلات بانکی کمتر از تورم موجود است. نرخ تسهیلات بانک‌ها نسبت به تورم موجود در جامعه بسیار کم است. بانک‌ها حتی در این موضوع یارانه هم می‌دهند.

وی تأکید کرد: وقتی بانک مرکزی تورم موجود را به‌عنوان مثال ۳۰ درصد اعلام می‌کند، سود بانکی را هم ۱۸ درصد تعیین می‌کند و این ۱۸ درصد حداقل سودی است که تعیین می‌شود. بهای تمام‌شده پول برای بانک‌ها زیر ۳۰ درصد است (بهای تمام‌شده هر واحد پول که در بانک سپرده می‌شود، حداقل ۳۰ درصد است).