درباره پیشنهاد‌های برخی پزشکان برای بیماران که هیچ نقشی در درمان ندارد

بیات-جانقربان | شهرآرانیوز؛ پیرمرد پرسان پرسان از میدان بیمارستان امام رضا (ع) تا خیابان چمران می‌آید تا آزمایشگاهی را پیدا کند که دکتر معرفی کرده است. باید و حتما از همان جا جواب آزمایش را ببرد؛ آزمایشی که در بسیاری از آزمایشگاه‌ها انجام شدنی است، اما او باید فقط همان جایی برود که دکتر تجویز کرده است!

قصه داروخانه خاص، مصرف دارویی خاص، مراجعه به آزمایشگاهی خاص، عکس برداری و سونوگرافی در جایی خاص و... قصه‌ای تکراری است که خیلی‌ها از آن به عنوان لابی یا بستن و درصدگرفتن پزشکان در ازای مراجعه بیماران به مراکزی خاص یاد می‌کنند؛ لابی‌ای که هیچ سودی برای بیمار ندارد و فقط زحمتش را بیشتر می‌کند. نکته جالب این داستان، فرستادن بیماران بدون حتی یک معاینه ساده است. به این معنی که برخی پزشکان حتی بدون معاینه، بیمار را ننشسته از صندلی ویزیت بلند می‌کنند و یک نسخه به دستش می‌دهند که برو فلان آزمایشگاه در فلان جا و بعد با جوابش بیا!

ویزیت‌های بدون معاینه!

عذرا خانم حسینی که از هزینه‌های زیاد درمانی حسابی کلافه است، می‌گوید: رفتم دکتر متخصص که مثلا باید دست کم یک ربع مریض را معاینه کند، ولی تا گفتم سردرد شدید دارم و معده ام هم اذیت می‌کند، بدون اینکه چیزی بپرسد یا معاینه‌ای بکند، عکس برداری از سینوس هایم را روی نسخه‌ای نوشت و داد دستم. گفتم آقای دکتر، لازم است این عکس را بگیرم؟ گفت اگر شما خودت دکتری که دیگر چرا آمدی اینجا؟!

او ادامه می‌دهد: این جواب دادن درست است؟ به منشی دکتر گفتم وقتی عکس را آوردم، دیگر هزینه ویزیت نگیرید. چون الان دکتر معاینه‌ای نکرد. گفت همین که دکتر عکس تجویز کرده، یعنی ویزیت کرده است. بعد هم نشانی یک مرکز تصویربرداری را داد و گفت اینجا بروید، بهتر است. اگر هم تا همین امشب عکس را بیاورید، بدون ویزیت می‌فرستمتان داخل! اما ساعت ۷ شب بود و تا من برمی گشتم به مطب دکتر، ساعت از ۸ شب گذشته و دکتر رفته بود. این طور مجبور شدم یک هزینه ویزیت اضافه هم بدهم. مدتی بعد یک دکتر عمومی بدون عکس تشخیص داد که معده ام مشکل دارد و با دارو‌های او خوب شدم. او می‌گفت اصلا عکس گرفتن نیاز نبوده است.

این سونوگرافی را قبول ندارم

مریم چهارماهه باردار است و به این دلیل چندبار به سونوگرافی مراجعه کرده است. او می‌گوید: نگران بودم که بچه ام مشکلی پیدا کند. برای همین تا الان چند دکتر عوض کرده ام و آزمایش‌های زیادی هم انجام داده ام.

این مادر باردار ادامه می‌دهد: یکی از خانم دکتر‌ها چندبار برایم سونوگرافی نوشت. آخرین بار مرکز سونوگرافی‌ای که همیشه معرفی می‌کرد، شلوغ بود و من هم رفتم جای دیگری و سونوگرافی کردم. وقتی جواب را به خانم دکتر دادم، قبول نمی‌کرد. می‌گفت «فقط باید به جایی که من گفتم، می‌رفتی!»

او تعریف می‌کند: دکترم را عوض کردم. دکتر جدیدم گفت این همه سونوگرافی نیاز نبوده است و تصویر سونوگرافی مراکز مختلف فرقی با هم نمی‌کند که پزشک از پذیرش آن خودداری کند. دکتر جدیدم گفت شاید پزشک می‌خواسته است سودی به آن مرکز برسد!

بیمار شربت غیرضروری بخورد، پزشک درصد بگیرد

یکی دیگر از تجویز‌های عجیب هم به گفته یکی از بیماران تجویز دارو‌های تقویتی برای بیماران قلبی است که گویا در بهبودی آن‌ها تأثیری ندارد. آقای مرادی که سال هاست بیماری قلبی دارد، می‌گوید: دکتر گفت یک داروی گیاهی هست که تازه آمده و برای قلب خوب است. اگر دوست دارید، بگیرید و استفاده کنید، ولی تأثیری روی کم کردن دارو‌های دیگر شما ندارد و یک جور تقویتی است.

او ادامه می‌دهد: رفتم داروی تقویتی تجویزی پزشک را بگیرم. ۴۰۰ هزار تومان بود. نگرفتم، اما آن طور که داروخانه دار می‌گفت، گویا فقط برای بیماران قلبی نیست و به همه این شربت را توصیه می‌کنند. پرسیدم این شربت چیست که این قدر همه سفارش می‌کنند؟ جواب شنیدم که چیز مهمی نیست، ویزیتور این شربت درصد خوبی به پزشکان برای تجویز آن می‌دهد. برای همین بیشتر پزشکان به بیمارانشان می‌گویند از آن استفاده کنند. البته چیز بدی هم نیست. یک تقویت کننده گیاهی است!

عمل جراحی به جای دارو

احمدی یکی دیگر از بیمارانی است که از این کار پزشکان گلایه دارد. او می‌گوید: چندسال پیش دکتر برای سنگ کلیه ام گفت سریع عمل کنم. برای فردای ویزیتم وقت عمل داد. من شک کردم و گفتم فکر نکنم لازم باشد! گفت که لازم است و باید عمل کنم.

او اضافه می‌کند: با پافشاری من برای تجویز دارو، درنهایت من را فرستاد تا سی تی اسکن بگیرم. بعد از آن هم باز گفت عمل کنم، اما، چون این عمل درد زیادی دارد، قبول نکردم و پزشکم را عوض کردم. پزشک جدید وقتی سونوگرافی و سی تی اسکن کلیه هایم را دید، تعجب کرد که چرا رفتم سی تی اسکن! به عقیده او همین سی تی اسکن هم برای من ضرر داشته است. او درنهایت با دارو موضوع را حل کرد. خداراشکر الان مشکلی ندارم و با دارو خوبم.

نظر احمدی درباره اصرار پزشک برای عمل جراحی فقط یک جمله است: عمل من برای هیچ کسی سود نداشته باشد، برای پزشک دارد!

ویزیتور یا پزشک؟!

با چند پزشک در این حوزه هم صحبت می‌شوم. همگی این موضوع را رد می‌کنند و نمی‌پذیرند. به عقیده آن‌ها همه تجویز‌های پزشک، نیاز است. درمقابل، اما داروخانه داران چنین موردی را تأیید می‌کنند. یکی از آن‌ها که در خیابان احمدآباد فعال است، می‌گوید: برخی پزشکان چنین تفاهم‌هایی با داروخانه ها، مراکز آزمایشگاهی و... دارند و به نسبت تعداد بیماری که معرفی می‌کنند، از صاحبان این مراکز مبلغی را به عنوان درصد می‌گیرند.

یکی از کارکنان آزمایشگاهی در خیابان شهید چمران نیز موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: شاید خیلی‌ها درباره اش حرف نزنند یا تکذیبش کنند، اما این موضوع مرسومی است. او معتقد است معرفی یک مرکز اشکالی ندارد، اگر کار آن مرکز دقیق باشد و سرعت عمل داشته باشد، در این صورت کار بیمار زودتر راه می‌افتد، اما اگر این معرفی سودی به حال بیمار نداشته باشد و نفعش فقط به پزشک برسد، کاسبی است نه پزشکی!

اجبار به هیچ وجه پذیرفتنی نیست

رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد درباره اجبار بیماران از سمت پزشکان برای مراجعه به مراکز خاص به منظور انجام آزمایش ها، تصویربرداری‌ها و سونوگرافی، به خبرنگار شهرآرا می‌گوید: از بعد اخلاقی باید به این ماجرا نگاه کرد و آن را نه تنها به عنوان یک تخلف، بلکه باید فراتر از آن یک حرکت زشت اخلاقی دید.

دکتر علیرضا صداقت تصریح می‌کند: بیماران حق انتخاب پزشک، مراکز تشخیصی و تصویربرداری را دارند و این انتخاب از حقوق بیمار است.

او ادامه می‌دهد: گاهی پیش می‌آید که کار تشخیص در برخی مراکز به صورت تخصصی‌تر انجام می‌شود یا ممکن است منحصربه فرد باشد. این موضوع پذیرفته می‌شود، ولی اجبار به هیچ وجه پذیرفتنی نیست و در سازمان نظام پزشکی این گونه رفتار‌ها تأیید نمی‌شود.

اگر معرفی به قصد مشورت باشد، ایرادی ندارد

او می‌افزاید: اگر موضوع هدایت کردن باشد و خود بیمار با پزشک در این باره مشورت کرده باشد، مشکلی وجود ندارد، ولی در نوع اجبار این رفتار تخلف است.

صداقت همه موارد را لابی پزشکان با مراکز درمانی نمی‌داند و گاهی این ارجاعات را به دلیل انجام بهتر کار بیمار بیان می‌کند. او می‌گوید: گاهی پزشک باتوجه به شناختی که دارد، ادامه کار را به پزشک یا مرکز تشخیصی دیگر ارجاع می‌دهد که باتوجه به تخصص پزشک و اعتمادی که بیمار به او دارد، این موضوع پذیرفتنی است. زیرا ممکن است با مراجعه به مراکز یا پزشکان دیگر، بیمار سرگردان شود و به نتیجه مطلوب دست نیابد.

رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد بیان می‌کند: راهکار‌های برخوردی برای پزشکان متخلف وجود دارد و این موضوع در کمیسیون اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی بررسی می‌شود. چنانچه گزارش‌هایی مبنی بر فراوانی این نوع رفتار‌ها وجود داشته باشد، بی شک رسیدگی خواهیم کرد.

هیچ پزشکی نمی‌تواند تشخیص پزشک دیگر را زیر سؤال ببرد

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه با تشخیص‌های اشتباه و انجام بیش ازحد برخی تصویربرداری‌هایی که برای بیمار نیاز نیست، چگونه برخورد می‌شود، می‌گوید: تشخیص با پزشک معالج است و بیمار در این زمینه نمی‌تواند قضاوت کند که آیا انجام آزمایش یا استفاده از دارو ضروری بوده است یا نه. حتی پزشک دیگر هم نمی‌تواند این موضوع را قضاوت کند. زیرا این تشخیص پزشکی بوده است که شما او را انتخاب و به او مراجعه کرده اید.

صداقت ادامه می‌دهد: ممکن است اتفاقاتی در این زمینه رخ دهد و نیاز‌هایی وجود نداشته باشد و هدف فقط دریافت هزینه باشد. این رفتار به دور از اخلاق پزشکی است. زیرا جان و مال مردم در دست ماست. در این زمینه نیز اگر شکایتی شود، حتما پیگیری خواهد شد و جزو مواردی است که در ساختار انتظامی نظام پزشکی قابل پیگیری است. زیرا ممکن است آسیب‌های جدی جانی یا مالی به بیمار وارد کند.

رسیدگی با ماست، اما اخلاق پزشکی هم هست

او بیان می‌کند: مرجع رسیدگی به همه شکایت‌های حوزه پزشکی، سازمان نظام پزشکی است و این موضوع در کمیسیون اخلاق پزشکی بررسی و رسیدگی می‌شود، اما آنچه بیشتر تأکید می‌کنیم، اخلاق پزشکی است.

او درباره شکایت‌های حوزه پزشکی توضیح می‌دهد: براساس قانون، مرجع رسیدگی حوزه انتظامی سازمان نظام پزشکی است و شاکی باید به حوزه مرکزی در خیابان جامی مشهد مراجعه و شکایت کند. این شکایت در اختیار دادیار قرار می‌گیرد و اظهارات ۲ طرف برررسی و در کمیسیون‌های مختلف بررسی می‌شود. دادستان بعد از رسیدگی کامل، پیشنهاد تشکیل هیئت بدوی را می‌دهد تا شکایت رسیدگی و حکم صادر شود.

امکان اعتراض به این حکم نیز وجود دارد. در هیئت تجدیدنظر موضوع دوباره بررسی خواهد شد که البته نتیجه این هیئت نیز امکان بررسی دوباره دارد. البته اگر مسیر شکایت از طریق پزشکی قانونی یا از طریق دادسرای عمومی انقلاب انجام شود، بازهم برای کارشناسی به همان هیئت بدوی برگشت داده می‌شود.

رئیس سازمان نظام پزشکی مشهد توصیه می‌کند که شکایت‌ها از طریق سازمان نظام پزشکی انجام شود و این حق برای بیمار و همه اقوام درجه یک وجود دارد که هر شکایتی از نظام پزشکی داشته باشند و هیچ منعی وجود ندارد، به جز اینکه باید تا قبل از یک سال از وقوع تخلف این شکایت انجام شود.

حفظ محرمانگی حق بیمار است

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه پزشک برای ویزیت هر بیمار چقدر باید زمان بگذارد، می‌گوید: از نظر قانونی زمانی وجود ندارد، اما ۱۰ تا ۱۵ دقیقه معاینه به طور استاندارد برای همه پزشکان عمومی و متخصص وجود دارد، ولی ممکن است این زمان درباره برخی پزشکان کمتر یا بیشتر باشد.

او هم تأیید می‌کند که پزشکانی هستند که زمان کافی برای بیمار نمی‌گذارند و چند بیمار را باهم ویزیت می‌کنند. او می‌گوید: ما چنین رفتار‌هایی را تأیید نمی‌کنیم. در پزشکی اصل محرمانگی اسرار بیمار است و از حقوق بیمار است که اسرارش حفظ شود.

صداقت یادآور می‌شود: در بازرسی‌های سازمان تخلفات احتمالی بررسی و بازدید می‌شود. این بازرسی‌ها هم به صورت اتفاقی و هم به صورت طرح شکایت از سوی بیماران است و نتایجی مانند پلمب و تعلیق پزشک را نیز به دنبال داشته است.