مروری بر کتاب مسند الامام‌العسکری (ع)

مسند، گونه‌ای از کتاب حدیثی است که در آن، احادیث نقل‌شده از یک راوی در‌کنار هم و با محوریت او گردآوری می‌شوند. عالم محقق معاصر، مرحوم استاد عزیز‌ا... عطاردی، به این شیوه حدیث‌نگاری توجهی شایان نشان داد.

وی ۱۲‌عنوان مسند معصومان و یک عنوان مسند عبدالعظیم حسنی را در حدود ۷۰‌جلد نوشت. عطاردی چنان‌که خود در زندگی‌نامه خودنوشت می‌گوید، این جهاد علمی را از سال‌۱۳۴۵ با نگارش مسند الامام‌الرضا (ع) آغاز کرد و تا اواخر عمر خود، نزدیک به نیم‌قرن به آن اشتغال داشت.

مسند الامام‌العسکری (ع) که در این گفتار معرفی می‌شود، یکی از این سلسله‌کتاب‌های ارزشمند است که به‌عنوان کتاب مرجع ماندگار در‌زمینه شناخت امام حسن‌عسکری (ع) در آینه کلمات و شاگردانش به کار می‌آید.

ساختار این مسند، همچون دیگر مسند‌های مرحوم آیت‌ا... عطاردی است و این روشمندی آن فقید در نگارش این کتاب‌های مرجع را نشان می‌دهد؛ آثاری که بدون دستیار و بدون حامی مالی و بدون وابستگی سازمانی، یک‌تنه می‌نوشت و نمونه‌خوانی و چاپ و نشر آن‌ها را خود بر‌عهده می‌گرفت.

این مسند سه فصل کلی دارد:

فصل اول، زندگی‌نامه مستند امام عسکری (ع) از ولادت تا شهادت، و رویداد‌های مرتبط با خلفای معاصر و...

فصل دوم، احادیث روایت‌شده از امام عسکری (ع) که بدنه اصلی کتاب را تشکیل می‌دهد، در موضوع‌های توحید، امامت، احکام فقهی، سنن و آداب، تفسیر قرآن، مناظرات، اخلاق و...

فصل سوم، معجم راویانی است که از آن امام همام روایت کرده‌اند که نام ۱۴۹‌تن در اینجا آمده است، همراه با نشانی برخی از احادیث آن‌ها. اهمیت این عدد از آنجا روشن می‌شود که حضرتش در بیست‌سالگی به دست خلیفه‌عباسی مسموم و شهید شد و بیشتر عمر خود را در محاصره عباسیان گذراند و ارتباط با ایشان را بسیار محدود و دشوار کرده بودند.

این کتاب، تماما متکی به نقل‌های دست اول از منابع حدیثی و رجالی و تاریخی است، لذا به زبان عربی نوشته شده است.

با‌توجه‌به فقر منابع اطلاعاتی مستند و معتبر درباره امام عسکری (ع) جا دارد این کتاب به زبان فارسی ترجمه و منتشر شود تا راه را بر پژوهش‌های مرتبط با امام عسکری (ع) هموار سازد.