ملیحه فلاح
روزنامه‌نگار
گزارش خبری
فقط چند ساعت وقت لازم بود که مرغ‌ها به‌جای تلف‌شدن به‌دلیل خفگی در محیط بدون اکسیژن مرغداری، سالم و سرحال راهی کشتارگاه شوند و درنهایت گوشت تازه آن‌ها به سفره مشهدی‌ها برسد. دلیل این تلفات قطع برق بود، آن هم بدون اطلاع قبلی در سه روز متوالی. این ماجرای چندخطی و تکراری هفته گذشته موجب تلف‌شدن حدود 5هزار قطعه مرغ در روستای نقاب در بخش مرکزی مشهد شد. می‌گوییم ماجرای تکراری، چون پیش‌ازاین هم در تابستان خبرهایی از قطع ناگهانی برق و تلفات در این حوزه منتشر شده بود. این درحالی است که در برنامه قطعی‌ها محصولات کشاورزی در اولویت‌های سوم یا چهارم قطعی بودند و در میان این محصولات به دلیل آسیب‌پذیر بودن دام و طیور این موارد در اولویت‌های پایانی قرار داشتند.
یک‌سوم مرغ‌ها تلف شدند
در هفته گذشته 4هزار قطعه مرغ فقط در یک مرغداری تلف شدند. فیلم‌ها را برایمان ارسال می‌کند. جنازه مرغ‌ها روی هم تلنبار شده‌اند و صاحب این مرغداری می‌گوید: بعد از 45روز خون‌دل خوردن، درست زمانی که قرار بود، مرغ‌ها راهی کشتارگاه شوند، حدود یک‌سوم مرغ‌ها تلف شدند. به گفته او اولین قطعی برق مربوط به دوشنبه هفته گذشته بود که با به‌کاربردن تجهیزات جایگزین و انجام اقداماتی مانند تأخیر در ساعت خوراک‌دهی به طیور ماجرا با حدود 300تلفات به پایان رسید. نتیجه تماس با شرکت برق هم این بود که مشکل برطرف شده است.
اما داستان قطعی‌های پاییزی به اینجا ختم نشد. صاحب این مرغداری می‌گوید: قطعی برق بدون اطلاع در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه نیز ادامه داشت. متأسفانه پیش از قطعی مرغ‌ها دان خورده بودند و درست چند دقیقه بعد برق قطع شده بود. این موضوع باعث تلفات بیشتر شد. قرار بود روز چهارشنبه ساعت6 عصر مرغ‌ها راهی کشتارگاه شوند، اما قطعی برق حدود 4هزار قطعه از آن‌ها را تلف کرد.
گاهی ژنراتورها جوابگو نیست
پاسخ مسئولان دررابطه‌با قطع برق در مرغداری‌ها معمولا به لزوم استفاده از سوخت جایگزین و ژنراتور ختم می‌شود، اما فعالان حوزه طیور می‌گویند که وقتی برق بدون اطلاع قطع می‌شود، گاهی نگهبان یا صاحب مرغداری دیر متوجه می‌شود. از طرفی برای اینکه برق جایگزین وارد مدار شود، زمان لازم است.
یک مرغدار دیگر دراین‌باره می‌گوید: هرچند برنامه قطعی برق روزانه (مثل صنایع و کشاورزی) به مرغداری‌ها نرسیده است، اما مرغدارها در همه پنجاه روزی که جوجه در سالن دارند با وجود نوسانات برقی با استرس زندگی می‌کنند. او می‌گوید: حتی مرغداری‌هایی که ژنراتور دارند گاهی جواب نمی‌دهد و تلفات سنگین به بار می‌آورد. از ژنراتورها به میزان مشخصی می‌توان استفاده کرد. مثلا اگر مرغداری 10عدد هواکش دارد، ممکن است یک ژنراتور جوابگوی روشن‌شدن پنج هواکش باشد، آن‌هم اگر به‌موقع روشن شود. بنابراین اگر در مجموعه‌ای برق بدون اطلاع قطع شود، اکسیژن از بین رفته و مرغ تلف می‌شود.
همان‌طور که در گزارش‌های پیشین گفتیم، از سوی دیگر قطعی برق کشتارگاه‌ها و کارخانه‌های خوراک دام بر وضعیت تولیدکنندگان مرغ گوشتی تأثیر خواهد داشت و پس‌لرزه‌های آن در قیمت گوشت مرغ در آینده اثرگذار خواهد بود. همین حالا نیز در هفته اول مهرماه شاهد افزایش قیمت مرغ در بازار مشهد بودیم.
پیگیری می‌کنیم
مدیر طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی دراین‌باره می‌گوید: طی جلساتی که در شرکت برق و ستاد تنظیم بازار استان و استانداری داشتیم، مقرر شد که در برنامه‌های قطع، محصولات کشاورزی در اولویت سوم و چهارم باشند و از این میان نیز اولویت آخر با محصولات طیور و دام بود. چون این محصولات آسیب‌پذیری بیشتری دارند.
به گفته حسن رستمی این موضوع تا حدود زیادی اجرایی شد و طبق گزارش‌های رسیده صدمه حادی در تابستان به واحدهای مرغداری صورت نگرفت.
او با تأکید بر اطلاع‌رسانی مبنی بر لزوم تهیه سوخت جایگزین در واحدهای مرغداری می‌افزاید: گاهی تلفات به دلیل تکرار در قطع برق است و گاهی نیز به دلیل نبود سوخت جایگزین و اشکالات فردی در مرغداری‌ها. باوجوداین درباره مشکل پیش‌آمده در هفته گذشته تحقیق خواهیم کرد و پیگیری‌های لازم در این‌زمینه انجام خواهد شد.
حواله به طبیعت و مردم
پای این ماجرا به دوربین پیگیری صداوسیما نیز باز شد. علیرضا صبوری، معاون بهره‌برداری و نگهداشت شرکت توزیع برق مشهد، در پاسخ به شبکه خراسان رضوی علت این مشکل را در ناترازی تولید و مصرف می‌داند و می‌گوید: این ناترازی منجر به عملکرد رله‌های فرکانسی می‌شود و فرمان قطع در شبکه را صادر می‌کند. علیرضا صبوری می‌افزاید: خاموشی‌ها دو بخش است، برخی برنامه‌ریزی شده هستند که از قبل به‌صورت پیامک اطلاع‌رسانی می‌کنیم، اما آن‌هایی که به دلیل عملکرد رله‌های فرکانسی ایجاد می‌شود، اصلا مشخص نیست که بدانیم در کدام منطقه خاموشی اتفاق می‌افتد تا بتوانیم یک ساعت قبل اعلام کنیم.
راه‌حل چیست؟ او در پاسخ به این سؤال امید به کاهش دما دارد و باوجود شکایت‌های مردمی، پیش از هر چیز صرفه‌جویی و استفاده از سوخت جایگزین را برای رفع مشکلات پیشنهاد می‌دهد. صبوری در مصاحبه تلویزیونی خود می‌گوید: «امیدواریم با ورود جبهه هوای سرد به کشور مقداری بار کاهش پیدا کند و تعادل تولید و مصرف برقرار شود. اول از همه باید مقداری در مصرف خود صرفه‌جویی کنیم، همچنین در پاسخ به آقایی که ادعا کردند در مرغداری تلفات داشتند، ما در کشور قانون داریم. بر اساس قانون مشترکان حساس که قطع برق می‌تواند منجر به خسارت شود موظف هستند دیزل برق اضطراری داشته باشند.»
در حالی تولیدکنندگان مرغ انتظار تدبیری برای جلوگیری از خسارت به مرغداری‌ها را دارند که این مسئول، این مسئله را به کاهش دما و در نتیجه افت مصرف برق حواله می‌دهد.