ریحانه موسوی
نمایشگاه انفرادی هنرهای تجسمی بــــابــــک توانـــایی بــــــــا عــــــنــــــوان
«سِتَمبَک دیو»، عصر پنجشنبه ۲۰دی آغاز به کار کرد و تا سه شنبه ۲۵دی ادامه دارد. در این نمایشگاه هفده اثر وجود دارد که به لحاظ جنبه های توصیفی، فرم های بداهه ای است که درباره مفاهیم و مقولات دیو شکل گرفته است.
بابک توانایی، مدرس نقد هنری و تصویرسازی، فارغ التحصیل مقطع کارشناسی ارشد در رشته تصویرسازی از دانشگاه هنر تهران، مدرس هنرستان های فنی و حرفه ای، مؤسسات غیرانتفاعی و دانشگاه و منتقد هنری و ادبی است. همکاری با نشریات و برگزاری جلسات بینارشته ای و چنددیدگاهی پیرامون ایده دانشگاه هنر، هنرمعاصر و فرهنگ دیداری و نظریه تصویر، اسطوره شناسی و هنر، مبانی نقد و نظریه، حماسه نگاری، در دانشکده های هنر و مراکز معتبر هنری در شهرهای تهران، مشهد و نیشابور نیز بخشی از فعالیت های این هنرمند است. در حاشیه برگزاری نمایشگاه «سِتَمبَک دیو» گفت وگویی با بابک توانایی خالق آثار این نمایشگاه داشته ایم که می خوانید.
پژوهشی در حوزه مقولات و فرهنگ تصویری ایران
این هنرمند با اشاره به اینکه «دیو» از عناصر بسیار مهم و کلیدی در فرهنگ ایران است، گفت: در این نمایشگاه ما با فرم مدرن با این قضیه روبه رو شدیم. ویژگی های سبک شناختی برآمده از هنر مدرن امکانات ویژه ای را به لحاظ جست وجو های بصری پیش روی ما قرار می دهد. عنوان
«سِتَمبَک دیو» هم برگرفته از یک طرح کلی پژوهشی در حوزه مقولات و فرهنگ تصویری ایران است که من سال ها به آن مشغولم و مرتبط با اسطوره «زروان» است که بسیار کلیدی بوده و بر روایت های اساطیری در فرهنگ همگانی و عمومی تأثیر مهمی داشته است. بنابراین سعی کردم به تعبیری دست یابم که با عنوان ریشخند های زروانی می توانم از آن یاد کنم که گاهی در شوخ بودن، ابله بودن و نادان بودن این دیو ها خود را نشان می دهد.وی افزود: به لحاظ تکنیکی، فرایند های کارهای دستی با روان نویس و... در مسیر دیجیتال شدن قرار می گیرد و شاید بگوییم بعضی از آن ها جنبه های ترادیجیتال دارد. یعنی از فراداده های پیشین درراستای امکانات جدید بهره می بریم، اما جنبه اصلی سبک شناختی آن، ویژگی هایی است که جست وجو هایی بین کلاژ، دکولاژ و رابطه ای که بین این دو وجود دارد.همچنین کلاژهای الکترونیکی از طریق همان تکنیک های دیجیتال اعمال می شود. استفاده از ورق زینک به عنوان سطح کار که برای چاپ و تکثیر استفاده می شود، روی مفهوم اثر هنری تأثیر داشته است. در واقع من برروی یک نقطه تأثیر گذار در آثار هنری دست گذاشته ام که از اواسط قرن بیستم به بعد مورد توجه بوده و آن قسمت را به عنوان سطح کارم در نظر گرفته ام. همچنین سعی کرده ام چاپ صنعتی مسطح را از حالت صنعتی خارج کنم و با استفاده از جنبه های هنری به آن بپردازم که شامل تغییر در ضخامت رنگ هاست. همچنین به تغییر در استفاده از رنگ سفید برای پوشانندگی سطح تصویر و... می توانم اشاره کنم، تا جنبه های انعکاسی سطح فلزی خود را حفظ کند و تأثیرگذار باشد. جنبه های بازتابی و انعکاسی، مخاطب را تا حدودی به چالش هایی نزدیک می کند که می تواند بسیار مؤثر و مورد توجه باشد.
بازاندیشی در آموزش هنر
توانایی، در خصوص وضعیت هنرهای تجسمی در مشهد بیان کرد: علاقه مندان به آن در این شهر بسیار زیاد هستند، اما نهاد هایی که بخواهند برروی آموزش هنر به شکل کلیدی تأثیرگذار باشند، آن گونه که باید و شاید به این مسئله نمی پردازند. بیشترین بحثی که در تدریس هنر به آن می پردازم، بازاندیشی در آموزش هنر است. با این روش سعی دارم، در قالب یک باز اندیشی، صورت بندی های تازه ای در برخی از مفاهیم که در مسیر هنر مانع ایجاد می کرده به دست آورم.
وی سطح کار هنرجویان را وابسته به کمیت و کیفیت فضاهای آموزشی دانست و گفت: ما در مشهد دانشگاه هنر نداریم و مؤسسات آموزش عالی هستند که به سهو دانشگاه خوانده می شوند. گروه های آموزشی باید هم آیندی هایی را به دست آورند تا هنرجویان در حوزه آموزش هنر بتوانند حداکثر استفاده را از آن ببرند. انگاره های قدیمی که در آموزش هنر وجود دارد و یک استاد خود را مرجع بداند و همه چیز حول درک و دریافت او از هنر بچرخد، نمی تواند کاربردی داشته باشد و سعادتمندی را به همراه ندارد.
میراث عظیمی از مفاهیم مربوط به عشق در ایران
این منتقد هنری بر این باور است که در هنرهای تجسمی، حوزه نظری و عملی جدا از هم نیستند و در کنار یکدیگر تأثیرات بسیار عمیق و اساسی دارند که هنرجویان می بایست حتما به آن بپردازند. ارتباط عملیاتی این دو حوزه باید برایشان مشخص شود و جست وجوگری را با کار زیاد همراه کنند. اما نکته ای که اغلب فراموش می شود این است که در هنر مسئله عشق مهم است. به گفته توانایی، سرزمین ما میراث عظیمی مربوط به مفاهیم عشق دارد که هنرجویان باید به آن توجه کنند، زیرا باعث می شود، بهتر فعالیت کرده و جهان خود را تغییر دهند.این مدرس دانشگاه درباره تأثیرات تکنولوژی در هنر گفت: «تکنوفیلیا» و دوست داشتن تکنولوژی و «تکنوفوبیا» ترس از تکنولوژی باید به جد مورد بررسی و ارزیابی های دقیق قرار بگیرد.
من هوش مصنوعی و این گونه تکنولوژی ها را ابزار می بینم، اما اگر ماهیت تکنولوژی تفهیم نشود و مورد استفاده قرار بگیرد، ما را به بیراهه های خاصی می برد. ما باید اول تکلیف خود را با ویژ گی های هنر مدرن و پست مدرن و جایگاهی که در هنر به لحاظ تقلید و جنبه های خلاق از آن برخوردار هستیم، مشخص کنیم . در این صورت می توانیم از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار با عاملیت دقیق در آموزش و تسریع امور به خوبی استفاده کنیم. البته دسترسی به این ابزار هم به دلیل محدودیت هایی که این جهان بر ما اعمال می کند، هنرمندان ما را مقداری با چالش روبه رو کرده است، زیرا نمی توانند به طور تمام عیار امکاناتی را که در سایر نقاط جهان از آن برخوردارند، داشته باشند. امیدوارم این محدودیت ها هم هرچه زودتر و به خوبی برداشته شود.