مریم محبی
نشست خبری برنامه های بزرگداشت مفاخر استان، و رونمایی از پوستر کنگره شعر «توس تا نیشابور» با حضور حسین مسگرانی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، برگزار شد. در این نشست، به اهمیت توجه به مفاخر و برنامه های پیش رو به مناسبت بزرگداشت فردوسی پرداخته شد.
بخشی دیگر نیز به تشریح جزئیات یازدهمین دوره از کنگره شعر «توس تا نیشابور» اختصاص داشت. این کنگره امسال یازدهمین دوره خود را پشت سر می گذارد. ملیحه آخوندی، الهه بیات مختاری، علی مقدم، رضا رحیمی عنبران، مسعود یوسف پور و زهرا حسین زاده از برگزیدگان دوره پیشین در بخش های مختلف این کنگره بوده اند.
فرهنگ مداران خراسان همیشه در اوج بوده اند
در آغاز این نشست، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با اشاره به اهمیت توجه به مفاخر استان، گفت: «مفاخر ایران اسلامی بی شمارند. در این میان، خراسان در رأس هرم است. خراسان یعنی ایران. فردوسی، خیام، عطار و بسیاری دیگر از بزرگان، به لحاظ ادبی، تاریخی و فلسفی کمک کرده اند تا ما ایرانی، مسلمان و محب اهل بیت بمانیم. اگر به مفاخر معاصر این کشور در صد سال اخیر نگاه کنیم، در قله آن، فرهنگ مداران خراسانی هستند. من از روی تعصب این حرف را نمی زنم. خراسان در هر زمینه ای در اوج است و نیاز است تا جوانان با شخصیت ها و مفاخر آن آشنا شوند.»
حسین مسگرانی، در ادامه صحبت های خود، ضمن برشمردن روزهای ملی ایران، توضیح داد: «ابتدای سال را با عطار نیشابوری شروع کردیم. در تقویم رسمی کشور ما، بزرگداشت عطار و فردوسی و خیام و بیهقی و، همچنین، روز ورود حضرت رضا(ع) به نیشابور به عنوان روزهای ملی ثبت شده اند. دهه کرامت را نیز داریم. برای همه این مناسبت ها، از طریق یک ستاد دائمی پیگیری های مختلفی انجام شده است.»
او سپس، با اشاره به جزئیات کنگره «توس تا نیشابور»، افزود: «اکنون، یازدهمین دوره کنگره ملی شعر 'توس تا نیشابور' در حال برگزاری است که امروز از پوستر آن رونمایی می شود، کنگره ای با پیشینه بسیار خوب با موضوع فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی که اختتامیه آن در شهریور برگزار می شود.»
مسگرانی ادامه داد: «یکی دیگر از این رویدادهای مهمْ سومین کنگره و همایش 'بازشناسی نقش شاهنامه در جهان معاصر' است که تعداد زیادی مقاله با همین محوریت به دبیرخانه آن رسیده است. این رویداد، از 23 تا 25 اردیبهشت، به ریاست دکتر محمدجعفر یاحقی و به دبیری دکتر فرزاد قائمی برگزار می شود.»
یازدهمین کنگره «توس تا نیشابور» نگاه فراگیرتری دارد
در بخش دیگر این برنامه، یوسف بینا، دبیر علمی و اجرایی کنگره «توس تا نیشابور»، با تفصیل بیشتر درباره این رویداد گفت: «کنگره شعر 'توس تا نیشابور'، امسال، بیست وپنجم اردیبهشت و هم زمان با روز بزرگداشت فردوسی، در جوار آرامگاه فردوسی افتتاح می شود. اختتامیه آن هم، روزهای نخست شهریور، احتمالا روز چهارم و هم زمان با سالگرد درگذشت اخوان ثالث، در مشهد برگزار می شود.»
او ادامه داد: «این گنگره هر سال هم زمان با بزرگداشت خیام برگزار می شد. در 10 سال گذشته، شاعران بزرگی دبیر این کنگره بوده اند و در آن شرکت کرده اند. اما امسال سعی کرده ایم کمی نگاه وسیع تری داشته باشیم. در فراخوان کنگره، از همه شاعران ایران دعوت کرده ایم تا ۳۱ تیر اشعار خود را برایمان ارسال کنند. در مرداد هم پیش نشست هایی در نیشابور خواهیم داشت. شاعران بزرگی چون محمدکاظم کاظمی، هادی منوری، سیدحسین سیدی و جواد گنجعلی هم در زمره داوران و طرف های مشورت ما بوده اند.»
بخش ویژه «فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی» است
بینا درباره بخش ویژه این کنگره گفت: «بخش ویژه به فرهنگ و هویت ایرانی و اسلامی اختصاص دارد. این موضوع به خاطر شرایط حساس فرهنگی و اجتماعی انتخاب شد. هویت ایرانی و اسلامی مفهومی درهم تنیده و یگانه است که امسال، با تأکید بر همین یگانگی و یکپارچگی، بخش ویژه را به آن اختصاص دادیم.»
دبیر علمی کنگره شعر «توس تا نیشابور» در انتهای صحبت هایش این نوید را داد که جمعه بعدازظهر نشست‌هایی مجازی برگزار خواهد شد که از سایت دانشگاه فردوسی مشهد قابل دریافت و شنیدن است، و شعرهای برگزیده کنگره نیز در مجموعه ای منتشر خواهد شد.
ما ملت های فارسی زبان، مفاخر مشترک داریم
بخش پایانی این نشست، به سؤال های خبرنگاران از مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و دبیر علمی و اجرایی کنگره شعر «توس تا نیشابور» اختصاص پیدا کرد.
درباره سهیم بودن دیگر کشورهای فارسی زبان در این رویداد فرهنگی، حسین مسگرانی گفت: «پیوند ما با کشورهای همسایه و کشورهای فارسی زبان همیشگی است. دیپلماسی فرهنگی یکی از نکات مهمی است که به آن توجه داریم. نگاه ما به مفاخرْ ملی است، ایرانی است. وقتی از فردوسی سخن می گوییم، فردوسی که فقط مال ایرانی ها نیست؛ بعضا مفاخر مشترک ملت ها هستند. نکته مهم اندیشه های این مفاخر است. بنابراین، ما مفاخر مشترکی داریم با کشورهای همسایه و در این باره مرزبندی فرهنگی نداریم.»
یوسف بینا نیز در ادامه این بحث توضیح داد: «در کنگره 'توس تا نیشابور'، وقتی می گوییم نگاه ملی داریم، منظور همین ملت زبان فارسی است. دبیر سال گذشته این جشنواره، و در دوره کنونی، یکی از سه داور اصلی و عضو مشورتی ما، شاعر بزرگ افغانستانی، محمدکاظم کاظمی، است.»
دبیر دهمین کنگره شعر «توس تا نیشابور»، در آیین اختتامیه این جشنواره که سال گذشته در مشهد برگزار شد، به نوعی، همین نکته را بیان کرده بود: «وقتی صحبت از خراسان می شود، سرزمین بزرگی است که بخشی از آن را در یک استان می بینیم و بخش دیگر آن را در سایر استان ها و کشورهای مجاور.» بااین حال، کاظمی به برخی محدودیت ها هم گریزی زده بود: «برخی از شاعران از کشور افغانستان هم شعر فرستادند، اما امکان دعوت از خارج کشور نبود. شعرهای بسیار خوبی به دست ما رسید، اما امکان برگزیده شدن همه آن ها وجود نداشت.»
شاعران، خود، بهترین حرف را می زنند
بینا، همچنین، در واکنش به لزوم درنظرداشتن مسائل فرهنگی روز، همچون جایگاه و اهمیت خلیج فارس و عنوان تازه ای که برای آن جعل کرده اند، گفت: «برگزارکننده ها خیلی نمی توانند به اندیشه ها شکل بدهند. قطعا، در بخشی از داوری ها، به مسائل فرهنگی توجه می کنیم. اما مجموع کنگره به این درک رسیده که خود شاعرها درباره مسائل روز بهترین درک را دارند و بهترین حرف را می زنند.»