سیدمحسن موسوی زاده
خبرنگار
سید ابومحمدهاشمی، مجری طرح توسعه هنرصنعت گوهرسنگ‌ها، در حاشیه هجدهمین نمایشگاه ظرفیت‌های گردشگری و صنایع دستی در نمایشگاه بین‌المللی مشهد از ایجاد نخستین شورای راهبردی توسعه هنر صنعت گوهرسنگ‌ها ذیل شورای مرکزی در «ایمیدرو» با مسئولیت مجتمع سنگان در خراسان رضوی خبر داد. مجری طرح توسعه صنعت گوهرسنگ، گردش مالی مجموع گوهرسنگ‌ها، فلزات گران‌بها و الماس در دنیا را حدود ۱۲۰۰میلیارد دلار در سال ذکر کرد و گفت که سهم ایران در این صنعت، بسیار ناچیز است. در حال حاضر سهم ایران از بازار جهانی گوهرسنگ‌ها حدود ۰.۰۱درصد است و هدف‌گذاری شده که تا پایان سال۱۴۱۰ به ۲درصد افزایش یابد. آمارها نشان می‌دهد که سالانه ۹تن نگین عقیق و ۴.۵ تا ۶تن نگین فیروزه در خراسان رضوی تولید می‌شود. همچنین ۲۸.۶درصد طلای کشور در مشهد مصرف می‌شود و کالاهای سوغاتی مانند نگین، انگشتر و جواهرات، مزیت اصلی خراسان به شمار می‌روند. مشهد در زمینه طراحی جواهرات پیشرو بوده و بیش از هزار و ۵۰۰طراح جواهرات در این شهر تربیت شده‌اند. به گفته فعالان اقتصادی، برخی سنگ‌های قیمتی مانند عقیق و فیروزه در میان زائران از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و این موضوع یک فرصت اقتصادی ارزشمند به شمار می‌آید. از طرفی، با توجه به ورود سالانه بیش از 35میلیون زائر داخلی و خارجی به مشهد، این شهر ظرفیت آن را دارد که به یک قطب تجاری در زمینه گوهرسنگ‌ها تبدیل شود.
بازار 400میلیون نفری برای گوهرسنگ ها
غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، بیان می کند که از ۲۵اردیبهشت طرح ویژه ای برای تولید و صادرات متمرکز بر انگشتر و گوهرسنگ ها آغاز شده است. مظفری توضیح می دهد که در بخش هایی از خراسان‌رضوی، خراسان جنوبی و حتی افغانستان، معادن با ارزشی وجود دارد که محصولات استخراج شده از آن ها به صورت ماده خام به کشورهای شرق آسیا صادر می شود. همچنین مظفری اشاره می کند که با آغاز اجرای پیمان نامه تجاری اوراسیا و تعرفه صفر صادراتی، محصولات فراوری شده به بازار ۴۰۰میلیون نفری پنج کشور شمالی خواهند رسید. این طرح به دنبال افزایش ارزش افزوده و تقویت صادرات در صنایع دستی استان است.
ضرورت ایجاد شهرک گوهرسنگ در استان
رئیس خانه معدن خراسان رضوی در گفت وگو با شهرآرا بیان می کند: با وجود اینکه خراسان رضوی، یکی از پیشگامان ذخایر فیروزه و سنگ های نیمه قیمتی در کشور است، هنوز سهم ما از بازار گوهرسنگ‌های ایران و جهان بسیار کم است.
غلامرضا نازپرور بیان می کند: در حال حاضر نیاز به توجه ویژه به اکتشافات جدید و توسعه مشاغل مرتبط با تراش و فراوری گوهرسنگ ها وجود دارد تا این صنعت بتواند رشد بیشتری داشته باشد. وی ادامه می دهد: اگر کارهای بیشتری در این حوزه انجام شود، می توانیم به دستاوردهای بیشتری در زمینه تراش، طراحی و صادرات دست یابیم. نازپرور بر اهمیت ایجاد یک شهرک گوهرسنگ در خراسان رضوی تأکید می کند و می گوید: با توجه به وضعیت استان و جذابیت های گردشگری آن، ایجاد یک شهرک گوهرسنگ می تواند مشهد را به قطب نمایشگاهی و تجاری برای صنعت گوهرسنگ ها تبدیل کند. نازپرور توضیح می دهد: تایلند یک سیستم نمایشگاهی بسیار خوب برای گوهرسنگ ها ایجاد کرده است که با قطاری می توان گردشگران را به نمایشگاه های مختلف آن برد و مراحل تراش و طراحی را به آن ها نشان داد. این مدل می تواند به خوبی در خراسان رضوی نیز اجرا شود. نازپرور بیان می کند: اگرچه مشکلاتی مانند پراکندگی فعالیت ها و نبود انسجام میان فعالان این صنعت وجود دارد، با حمایت های دولتی و همکاری های بین المللی، می توان به رشد و توسعه این صنعت امیدوار بود. وی تأکید می کند: درصورت رفع این مشکلات و همکاری بیشتر میان فعالان صنعت، خراسان رضوی می تواند جایگاه ویژه ای در بازارگوهرسنگ های ایران و جهان پیداکند.
رئیس خانه معدن خراسان رضوی تأکید می کند: مدیریت حوزه گوهرسنگ ها باید از شناسایی تا استخراج، حمل، ساخت، تراش و صادرات در قالب یک زنجیره تعریف شود و سندی جامع برای آن تدوین گردد تا خروجی مفیدی داشته باشد. اگر این چرخه، به بازار جهانی متصل شود، قطعا مسیر توسعه صادرات هموارتر خواهد شد. باید کاری کنیم که دنیا ما را با برند خودمان بشناسد.
توسعه اکتشاف معادن سنگ های قیمتی
علی رسولیان، مجری طرح اکتشاف گوهرسنگ ها در استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی هم با بیان اینکه این صنعت اشتغال زایی بالایی دارد، بیان می کند: درحال حاضر، دو هزار کارگاه نقره سازی و سیصد کارگاه طلاسازی در استان خراسان رضوی فعال هستند و تنها در بخش تولید طلا، نقره و جواهر، این استان ظرفیت اشتغال برای ۱۶هزار نفر را داراست. مدیرعامل مجتمع سنگان بیان می کند: دبیرخانه شورای راهبردی توسعه هنر-صنعت گوهرسنگ های خراسان رضوی بر توسعه اکتشاف، آموزش و تأمین مالی در محدوده پانزده معدن سنگ های قیمتی تمرکز دارد تا گامی مؤثر درراستای توسعه مناطق محروم و ایجاد فرصت های شغلی برداشته شود. او همچنین اظهار امیدواری می کند که با راه اندازی مرکز حراج سنگ های قیمتی در شرق کشور، زمینه مناسبی برای عرضه تمامی فعالیت های مرتبط با حوزه گوهرسنگ ها برای فعالان این صنعت فراهم شود.
مروری بر جایگاه کشورها در تجارت گوهرسنگ‌ها
برزیل
سهم بازار:
حدود ۱۰درصد از بازار جهانی
برزیل یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی است. این کشور به‌ویژه برای تولید آمیتیست، توپاز و کوارتز شناخته شده است و صادرات گوهرسنگ‌ها بخش مهمی از اقتصاد این صنعت را تشکیل می‌دهد.
ماداگاسکار
سهم بازار:
حدود 5درصد از بازار جهانی
ماداگاسکار یکی از مهم‌ترین منابع استخراج سنگ‌های قیمتی مانند یاقوت کبود، یاقوت قرمز و الکساندریت است. این کشور به دلیل کیفیت بالای سنگ‌های خود سهم درخور توجهی از بازار جهانی را در اختیار دارد.
تایلند
سهم بازار:
حدود 5 درصد از بازار جهانی
تایلند به‌ویژه در زمینه برش و تجارت سنگ‌های قیمتی فعال است. این کشور به‌عنوان یکی از مراکز اصلی تجارت و فراوری سنگ‌های قیمتی در آسیا و جهان شناخته می‌شود.
آفریقای جنوبی
سهم بازار:
حدود 5 درصد از بازار جهانی
آفریقای جنوبی یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان الماس در جهان است. این کشور همچنین سهم مهمی در بازار الماس‌های لوکس و جواهرات دارد.
هند
سهم بازار:
حدود 20 درصد از بازار جهانی
هند بزرگ‌ترین مرکز تراش و صیقل الماس در جهان است و از هر ۱۰الماس صیقل داده شده در سطح جهان، ۹الماس را به خود اختصاص داده است.