رعنا جاوید
خبرنگار
آن اندازه که دانش‌آموزان و والدینشان روز اول مهر آمادگی حضور در کلاس و نشستن پای درس را دارند، آموزش‌وپرورش آماده نیست. هر سال دو یا سه ماه از شروع ایام مدرسه به اعتراض و شکایت از کلاس‌های بدون معلم می‌گذرد و وعده مسئولان، و آخرش هم یا معلمان بازنشسته کلاس‌ها را اداره می‌کنند یا به معلمان دیگر ساعت اضافه داده می‌شود تا شاید کلاسی بدون معلم نماند. هر سال تحصیلی را با عدد چندهزارنفری کمبود معلم آغاز می‌کنیم و به پایان می‌بریم؛ چالشی که مدام تکرار می‌شود. هنوز بخشی از تابستان مانده است اما بنا به دغدغه‌های روزنامه‌نگاری که می‌دانیم به‌زودی باید صدای اعتراض والدین را منعکس کنیم، موضوع کمبود معلم را کمی زودتر جویا شده‌ایم و در این گزارش، از اثرگذاری آزمون استخدامی بر جبران کمبود معلم و همچنین وضعیت درگیری مشهد و استان با این چالش در سال تحصیلی پیش‌‌رو گفته‌ایم.
فقط 5هزارنفر جذب می شوند
بازنشستگی معلمان، جذب ناکافی، بی رغبتی به استخدام، مهاجرت معلمان و توزیع نامناسب نیرو، شاید تنها برخی دلایل کمبود معلم در مدارس باشد. برای اطلاع از میزان جذب نیروها پس از آزمون استخدامی امسال، جزئیات تعداد نیروها را از مصطفی اسدی، مدیرکل آموزش وپرورش استان، می پرسیم. او می گوید: کمبود معلم در چند استان کشور مشهود است و یکی از آن ها همین استان خودمان است، درحالی که برخی استان ها با نیروی مازاد مواجه هستند. سال تحصیلی گذشته 23هزار نفر کمبود نیرو داشتیم اما امسال با ورود نزدیک به 5هزار نیرو، به سمت مثبت در حرکت هستیم؛ یعنی فقط حدود 18هزار نیرو کمبود خواهیم داشت.
او ادامه می دهد: همان طور که همکاران من حتی با 23هزار کسری معلم در سال گذشته، کلاس ها را اداره کردند، امسال هم تلاش خواهیم کرد با افزوده شدن نیروها، در شرایط مطلوب تری کلاس ها را برپا کنیم.
او درباره نحوه جذب این تعداد نیروی جدید توضیح می دهد: از حدود 5هزار نفر، 4هزارو700نفر، پذیرفته شدگان در آزمون هستند که امیدواریم هرچه سریع تر مراحل استخدام آنان طی شود و به اول مهر برسند و حدود 400 تا 500نفر نیز فارغ التحصیلان دانشگاه تربیت معلم هستند.
مدیرکل آموزش وپرورش استان درباره راه حل دیگر رفع کمبود نیرو، از به کارگیری بازنشستگان یاد کند و می گوید: یکی دیگر از سیاست های ما موضوع استمرار خدمت بازنشستگان است؛ در این راستا، امتیاز تشویقی هم تعیین کردیم و سال گذشته به وعده خود وفا کردیم که همان یک ماه اضافه حقوق یعنی پرداخت سیزده ماه حقوق به افراد بود.
به گفته اسدی، نواحی یک، 5، 7 و ناحیه تبادکان به نیرو و فضای آموزشی نیاز مبرمی دارند؛ یعنی به صورت ویژه و فوری باید به وضعیت آن ها رسیدگی شود.
او این نکته را هم یادآوری می کند که در عین اینکه خیران محترم به این حوزه ورود پیدا کرده اند، طرح های ملی و کشوری هم داریم و بناست با تلاش نمایندگان و اداره کل نوسازی و انعقاد قراردادهایی، هزارمیلیاردتومان را جذب کنیم.
جبران کمبود نیرو با کمترین هزینه
کمبود 18هزار نیرو عدد کوچکی نیست که بتوان به آسانی از کنارش عبور کرد، آن هم در شرایطی که به نظر می رسد در همه کشور این معضل ادامه دارد. براساس گزارش وزارت آموزش وپرورش، برای سال تحصیلی آینده حدود ۱۳۱هزار نفر کمبود نیروی انسانی در سیستم آموزشی کشور وجود دارد. احسان عظیمی راد، نماینده مردم مشهدوکلات در مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس، درباره تأمین نیرو می گوید: آمارهای استان های کشور با هم تفاوت دارد؛ برخی استان های کوچک، مازاد نیرو دارند که طبق آمار تا 20هزارنفر هم می رسد، درحالی که برخی دیگر سال هاست با کمبود نیرو دست وپنجه نرم می کنند و باید به روش های مختلفِ تأمین نیرو متوسل شوند.
او ادامه می دهد: کمبود نیروی کشور قرار است با بهکارگیری نیروهای خریدخدمات سابق یا حق التدریس آزاد و به کارگیری معلمان بازنشسته برطرف شود و همین قاعده قرار است در خراسان رضوی هم به اجرا درآید. این بخش در استان حدود 6هزارنفر را شامل می شود. همچنین بنا دارند به مدیران مدارس یا افراد شاغل در ادارات نواحی، چندساعت درس ارائه بدهند تا کمبود نیرو کاهش پیدا کند.
به گفته او، همه این راهکارها به این دلیل است که دولت قصد دارد مشکل کمبود نیرو را با کمترین پرداختی و هزینه جبران کند، به هرحال مبلغ پرداختی به نیروی حق التدریس یا شاغل در ادارات، کمتر از استخدام است.
این نماینده مجلس همچنین یادآوری می کند: درحال پیگیری ویژه برای سامان دهی وضعیت معلمان پیش دبستانی و نهضت هم هستیم اما به طور رسمی هم اعلام کردیم که آموزش وپرورش بنایی بر استخدام ندارد؛ البته خودشان اعلام کردند اوایل مهر که کلاس ها شروع می شود، اگر مدارس کمبود داشتند، حتما از آن معلمان استفاده می شود اما به شکل عمومی در کشور بنایی به استخدام نیست. یک دلیل آن، این است که نیازی به معلم ندارند و این کمبود با همان گروه های مختلف جبران می شود و نکته دوم هم اعتبارات سازمان برنامه وبودجه است که تکمیل شده است و قرار نیست اعتبار جدیدی به این موضوع تعلق بگیرد.
احتمال برگزاری کلاس های بدون معلم در برخی نواحی استان
عظیمی راد با تأیید اینکه برخی نواحی استان همچون ناحیه تبادکان با شروع سال تحصیلی دچار مشکل کلاس های بدون معلم خواهند شد، تأکید می کند: هم اکنون 160هزار دانش آموز در منطقه تبادکان که بزرگ تر از چندین استان کشور است، داریم. اصرار ما بر تأمین معلم به روش های مختلف است که چاره اندیشی کنند اما باز هرسال مشکلات گزارش می شود.
به عقیده او اگر در سال های گذشته بنای جدی برای جذب مداوم معلمان وجود داشت، با توجه به اینکه با مشکلات اقتصادی، تورم و تحریم کمتری هم مواجه بودیم، اکنون این همه کسری نیرو وجود نداشت.
سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس در پایان یادآوری می کند: در مجلس شورای اسلامی به منظور رفع مشکل و تسریع در فرایند جذب نیرو برای سال تحصیلی جدید، همچنان تلاش خواهیم
کرد.