خانه پیشه‌وران یکی از خانه‌های کوچک تاریخی مشهد است. این خانه به‌دلیل قرارگرفتن در یکی از کوچه‌های فرعی خیابان آخوند خراسانی، یعنی کوچه شهید محمد رواقی یا آخوند خراسانی۵ و دوربودن از نگاه عمومی، نسبت به بیشتر خانه‌های تاریخی شهر ناشناخته‌تر است.

قدمت این خانه تاریخی که ۲۵مرداد۱۳۸۴ به‌شماره۱۳۳۶۵ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است، براساس همین سند به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد، اما باتوجه‌به دوبخشی‌بودن بنای این خانه، با اندکی تأمل می‌توان مدعی شد که بخش کهن خانه مربوط به اواخر دوران قاجار و بخش جدیدتر خانه مربوط به اواخر دوران پهلوی اول است. این بنا در زمینی با ابعاد ۱۷در۱۴متر ساخته شده و شامل حیاطی با تناسبات مستطیل به ابعاد ۱۲در۸متر و ۲توده مستطیل‌شکل مسکونی در ۲جبهه شمال شرقی و شمال غربی به‌ترتیب با ابعاد ۱۳در۶متر و ۹در۵/۴متر است.

همچنین حوضی زیبا در وسط حیاط آن قرار دارد که با درختان اطراف خود فضایی دل‌نشین برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. مصالح عمده به‌کاررفته در این بنا آجر است و از سایر عناصر و مصالح مانند کاشی‌های معرق، کتیبه، تزیینات آجرکاری و قاب‌بندی‌های کاشی‌کاری و آجری در نمای ورودی و نیز جداره‌های درونی رو به حیاط برای نماسازی و تزیینات نما استفاده شده است.

سقف چوبی، در و پنجره‌های چوبی، آجرکاری‌های چشم‌نواز، کاشی‌کاری‌های زیبا و درختان حیاط خانه از ویژگی‌های منحصربه‌فرد خانه پیشه‌وران است که با دیدن آن‌ها تصویری از خانه‌های قدیمی ایرانی در ذهن نقش می‌بندد. مالکیت این خانه تاریخی ابتدا در اختیار خانواده پیشه‌وران و سپس سیدمرتضی حسینی قرار داشته است، اما در سال‌های گذشته شهرداری مشهد این بنا را خریده و مدتی با کاربری‌های مختلف فرهنگی از آن استفاده کرده است.

اکنون نیز این بنا در مالکیت شهرداری مشهد است اما به‌عنوان موردی از کاربری‌بخشی به خانه‌های تاریخی، با توافق میراث فرهنگی و شهرداری در اختیار سرمایه‌گذار بخش خصوصی قرار گرفته است تا ضمن مرمت کامل آن از بنا به‌عنوان یک مجموعه اقامتی‌پذیرایی کوچک بهره‌برداری کند. نکته حائز اهمیت درباره این خانه تاریخی کمتر شناخته‌شده مشهد، وضعیت کوچه‌ای است که در آن واقع شده است. این کوچه فرعی داخل کوچه آخوند خراسانی۵ که در محل به کوچه سه‌شهید معروف است، به‌دلیل حفظ بافت کهن خود و داشتن خانه‌هایی بااصالت که بیشتر ساکنان آن‌هم افراد قدیمی محلی و اصالتا مشهدی هستند، مورد توجه شهرداری قرار گرفته است و طرح احیای آن درحال اجراست.

براساس این طرح، کف و دیواره‌های کوچه سه‌شهید با درنظرگرفتن وضعیت دسترسی آسان به امکانات امروزی به‌صورت بافتی باقی‌مانده از دوران قاجار و پهلوی اول بازسازی می‌شود تا تداعی‌کننده بخشی از مشهد قدیم باشد. همچنین در برابر خانه پیشه‌وران هم یک میدانگاهی و سرای محله ایجاد شده است. لازم به ذکر است که کوچه سه‌شهید و خانه پیشه‌وران علاوه بر مسیر معمول یعنی کوچه آخوند خراسانی۵ از کوچه مسجد بناها منشعب از خیابان‌ شهید دیالمه یا خسروی‌نو نیز دسترسی دارد.