محله چهارباغ یکی از کهنمحلههای شهر مشهد است که در محدوده بین خیابانهای آیتالله شیرازی یا بالاخیابان، آیتالله خزعلی، شهید اندرزگو یا خسروینو و حرم مطهر رضوی قرار دارد. براساس اسناد موجود محله چهارباغ از دوران تیموری به بعد محل سکونت حاکم شهر بوده است، بهنحوی که آثار بهجامانده از دوران تیموری بر سکونت شاهرخ تیموری در این محله تأکید میکند.
همچنین در کتاب «دره نادره» که همزمان با پادشاهی نادرشاه افشار نوشته شده، از این محله بهعنوان مکان استقرار ارگ حکومتی نادرشاهی نام برده شده است. داستان بهتوبرهکشیدهشدن خاک این محل بهدستور فتحعلیشاه قاجار برای پیداکردن گنجهای افسانهای نادر هم در کتب بسیاری نقل شده است.
محله چهارباغ تا اوایل دهه۲۰ جایگاه خود را بهعنوان یکی از محلات درجهیک مشهد حفظ کرده بود، اما پس از آن با گسترش شهر بهسوی غرب کمکم، مدیران دولتی و اشراف از این محله به محلاتی چون ارگ، چهارطبقه و جنت و نقلمکان کردند و شرایط اجتماعی محله تغییر کرد.
محله چهارباغ در دهههای بعد باتوجهبه ساختار خاص خود مورد توجه علما قرار گرفت و تعداد چشمگیری از منازل شخصیتهای برجسته مذهبی و البته مدارس دینی شهر در این محله استقرار پیدا کرد که هنوز هم با وجود تخریب گسترده این محل در جریان اجرای طرح نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی، این جایگاه حفظ شده است.
مدارس علمیه امامجعفرصادق(ع) و سلیمانیه قدیم و جدید و البته منزل آیتالله قمی از نمادهای این دوره در محله چهارباغ هستند. از دیگر بناهای درخور توجه در این محله باید به مسجد ۷۲تن یا مسجدشاه که مزار یکی از امرای دوران تیموری است، بنای پنجه بهعنوان یادگار حضور امامرضا(ع) در این محله و حسینیه نجفیها بهعنوان بزرگترین بنای مذهبی معاودان عراقی ساکن مشهد نام برد.
همچنین محله چهارباغ میزبان کوچکترین شهرک مسکونی مشهد است؛ شهرکی که فقط ۱۶پلاک مسکونی دارد و در اوایل دهه۶۰خورشیدی در قبال واگذاری موقت زمینهای بازار مرکزی، برای ورثه نظامالملک ساخته شده است. یگانه مجموعه اداری موجود در محله چهارباغ، بنای مرکز مخابرات آزادی است که در بین مردم مشهد بهعنوان تلفن خودکار شناخته میشود. در کنار این بنا ساختمان کانون نشر حقایق اسلامی بهعنوان معروفترین پایگاه روشنفکری دینی مشهد و محل پرورش نیرو بهدست استاد محمدتقی شریعتی قرار دارد.
دیگر بنای مهم محله چهارباغ منزل تاریخی کوزهکنانی است که براساس آنچه در دانشنامه مشهدالرضا بیان شده، در عمر حدود صدساله خود میزبان افراد مختلفی ازجمله پهلوی اول و آیتاللهالعظمی بروجردی بوده است. این بنا همچنین روزگاری محل استقرار کنسولگری آمریکا در مشهد و دیرزمانی دفتر مجاهدان مسلمان افغانستانی در ایران بوده و اکنون در اختیار هیئت فروشانیهای خمینیشهر است. این محله همچنین میزبان برخی بناهای تاریخی چون سرای ترکمنها، مسجد حاجفرهاد و خانه حاجمحمود هراتی بوده که بهمرور زمان تخریب شده است.
سرانجام اینکه بد نیست بدانید بهگواه اسناد تاریخی، علت شهرت چهارباغ به این نام، درختکاری چهارردیفه بالاخیابان بهسبک چهارباغ اصفهان نبوده است، بلکه این محل که سابقه نام آن به دوران تیموری بازمیگردد در بین ۴باغ بزرگ تیموری که فقط بقایایی از یکی از آنها، یعنی باغ تولیت، باقی مانده، محصور بوده است.