شیما سیدی

«باره»، «بارو» یا «شهربند»، همگی نام‌دیواری است که صد‌ها سال، چون ماری عظیم‌الجثه، دورتادور شهر تابران توس چنبره زده و از این شهر باستانی، چون گنجی گرانبها محافظت می‌کند. اما دیواری که از سه حمله خانمان برانداز جان سالم به در برده، حالا حال‌وروزش نزار است و از هر زمانی بیشتر به تیمار و نگهداری نیاز دارد. «باره» و «ارگ» تنها بقایای باقی‌مانده از شهر تابران است که الگویش میراثی گرانبها از سبک معماری شهر‌های قرون وسطایی ایران است. این عرصه ۲۴ تیر سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ثبت شد. اما اقدامی که شایسته حفظ یک اثر ملی است در حقش ادا نشد.

نگاهی به پرونده پرفراز‌و‌نشیب حفظ سنگ‌نگاره‌های ثبت‌ملی‌شده شاندیز که هنوز روند رسیدگی به آن در دادگاه ادامه دارد.

برای بسیاری از مشهدی‌ها، توس در یک خاطره دور از اردوی دانش‌آموزی در آرامگاه فردوسی خلاصه می‌شود، شاید هم یک خاطره شیرین از توت‌خوری در جاده قدیم.