دویدن، بهانه‌ام برای پاکی هواست

فیاض
خبرنگار شهرآرا محله
شرایط زندگی طوری پیش می‌رود که در راه پیمودن آن، این مسیر دستخوش تغییرات بسیاری می‌شود.
گاهی این تغییرات به‌منزله چشیدن شیرینی‌های متفاوتی از لایه‌های درونی زندگی است. در این میان حسین ضیائیان ورزشکاری است که در دوران مختلف زندگی خود، با حضور در فعالیت‌های ورزشی گوناگون، ثابت کرده که خواستن توانستن است و می‌توان در کنار روزمرگی‌های زندگی، ورزش را سرلوحه کار خود قرار داد و کمی قوی‌تر گام برداشت. ضیائیان سال‌هاست که در رقابت با ورزشکاران دیگر پا پس نمی‌کشد و کم نمی‌آورد.
او از دوران کودکی در خانواده‌ای ورزش‌دوست و ورزشکار رشد کرده است و همین عامل را سبب علاقه‌اش به ورزش می‌داند. البته اکنون حوزه فعالیتش را کمی گسترده‌تر کرده و به‌عنوان سفیر پیام «نجات آب، نجات زندگی» متر به متر خیابان‌های شهر را می‌دود تا به قول خودش به یکی از شعار‌های اصلی شهر هوشمند، که
«شهر کم مصرف» است، جامه عمل بپوشاند.
شنیدن این موضوع که دونده‌ای از جانش مایه می‌گذارد تا فرهنگ‌سازی کند و سبب جلوگیری از هدر رفت حجم زیادی از آب شود، امیدواری ایجاد می‌کند که هنوز افرادی هستند که به این مایه حیات اهمیت می‌دهند.
در ادامه این گزارش دقایقی را پای صحبت این ورزشکار فعال و توانمند می‌نشینیم.

از فوتبال تا دو
حسین ضیائیان در مشهد به دنیا آمده است. در خانواده‌ای که همگی دوست‌دار ورزش بوده‌اند رشد کرده است و همین امر سبب شده که او هم به فعالیت‌های ورزشی علاقه‌مند شود. در سال ۱۳۸۶ ازدواج می‌کند و ماحصل آن یک فرزند دختر است.
او در این باره توضیح می‌دهد: پدرم اهل ورزش بود و علاوه بر فوتبال، کُشتی هم کار می‌کرد. برادر بزرگم نیز در ورزش کُشتی مشغول به فعالیت بود. من هم از همان آغاز دوران کودکی به ورزش روی آوردم. در دوران ابتدایی در تیم‌های فوتبال مدرسه انتخاب شدم و هم‌دوره و همکلاسی رضا سخندان، داور فوتبال، بودم، اما پس از ورود به دوره راهنمایی به یک‌باره متحول شدم و سمت ورزش کُشتی کشیده شدم و پس از چندی در تیم آموزشگاه ناحیه یک در رشته کشتی آزاد به روی تشک رفتم. در آموزشگاه به مقام قهرمانی و نایب قهرمانی رسیدم حتی در دوره مسابقات استانی اعزام شدم و در آنجا هم مقام قهرمانی را کسب کردم. پس از آن به یک دوره مسابقات کشوری که در شهرکرد برگزار شد اعزام شدم و مقام چهارم را دریافت کردم، سپس به دبیرستان تربیت‌بدنی که به همت اداره کل تربیت‌بدنی خراسان و آموزش و پرورش ایجاد شده بود، رفتم. در آن‌زمان هم در چندین مسابقه کشتی منطقه‌ای، استانی و کشوری شرکت کردم. دوره کارشناسی را هم در دانشکده تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد گذراندم.
ضیائیان ادامه می‌دهد: در سال ۱۳۷۹ به خدمت مقدس سربازی در دانشکده افسری نیروی‌دریایی نوشهر رفتم و سرپرستی بخش ورزشی آن دانشکده را به عهده گرفتم. در آنجا به مسابقات کشتی اعزام شدم همچنین در دو حوزه تربیت‌بدنی ۱ و ۲ مشغول به تدریس شدم. پس از اتمام دوره سربازی، با توجه به علاقه شخصی‌ام به شغل معلمی و به‌ویژه دبیر تربیت بدنی، در آزمون آموزش و پرورش شرکت کردم و بعد از قبولی، مهرماه ۱۳۸۱ در آموزش و پرورش تربت‌جام مشغول به خدمت شدم. ورزش برای من تعریف خاصی دارد که با آن عجین شده‌ام. ورزش و دویدن می‌تواند جوشش حالت روحی را تقویت و کمک کند که روز خود را با قدرت کامل شروع کنم. از طرفی ورزش بهترین راه برای غلبه بر افسردگی و ناراحتی است. گاهی به اطرافیانم پیشنهاد می‌کنم که اگر احساس افسردگی می‌کنند، دقایقی از ساعات شبانه‌روز خود را به ورزش حتی ورزش‌های ساده اختصاص دهند، زیرا این اقدام حالت روحی را بهبود می‌دهد.
او به نقطه عطف زندگی خود اشاره می‌کند و می‌گوید:
به جرئت می‌توانم بگویم، شروع دویدن‌های من به همان زمان تدریسم در تربت‌جام برمی‌گردد. آن زمان با توجه به اینکه فاصله روستا‌ها زیاد نبود و وسیله رفت‌وآمد کم بود، مسافت بین روستا‌ها را می‌دویدم تا به مدرسه یا خانه برسم. حدود ۸ سال که در آن شهرستان بودم، به همین روال گذشت. زمانی که به مشهد آمدم فاصله منزل تا محل کارم (که سمت پنجتن و طبرسی دوم بود) را در ابتدا با دوچرخه طی می‌کردم و کمی بعد، دویدن را آغاز کردم و پس از مدتی دویدنم هدفمند شد. اوایل فقط مسیر رفتن به محل کارم را می‌دویدم و کم‌کم مسیر برگشت را هم به آن اضافه کردم. اکنون حدود ۶ ماه است که با توجه به تغییرات اقلیمی، جوّی و کمبود آب با شعار «نجات آب» می‌دوم و مسیر‌های منتهی به محل کار و مسافت‌های مختلف درون‌شهری و برون‌شهری را با این هدف طی می‌کنم.

استفاده از فرصت‌های پیش رو
این سفیر نجات آب با تأکید بر حمایت‌های شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی از حرکتش درباره این اقدام توضیح می‌دهد: برای عبور از بحران کم‌آبی، هر فردی باید خودش یک سفیر نجات آب باشد و این را به اطرافیان خود انتقال دهد تا فرهنگ‌سازی شود. یکی از مشکلات اساسی ما در زمینه آب، چگونگی مصرف آن است. باید به روش‌های استفاده از آب توجه کنیم و یادمان نرود که گفتمان‌سازی و کار فرهنگی در راستای صرفه‌جویی از منابع آبی بسیار مؤثر است و با فرهنگ‌سازی در راستای نجات آب گام برداریم. ناگفته نماند در سازمان آب استان، تعداد زیادی افراد هستند که به‌طور جدی بر این مسئله فعالیت می‌کنند، اما من هم دلم می‌خواست که در این زمینه به صورت انفرادی خدمتی داشته باشم. از آنجایی که در گذشته در فعالیت کشتی که به شکل انفرادی برگزار می‌شد فعالیت داشتم، تصمیم گرفتم این شعار را تک‌نفره گسترش دهم. از طرف دیگر هماهنگ‌کردن یک گروه و چندین نفر زمان‌بر است و من فرصت کافی برای این‌کار را ندارم بنابراین ترجیح می‌دهم که از تمام فرصت‌هایی که پیش می‌آید نهایت استفاده را برای تحقق بخشیدن به این هدف استفاده کنم. با وجود این همکاری افرادی مانند محمد علایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای، و حسن بادامکی، مسئول تربیت‌بدنی شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌رضوی، برای فراهم‌کردن شرایط ورزشی و گسترش شعار «نجات آب، نجات زندگی» جای قدردانی دارد. او می‌افزاید: در طول یک هفته حدود ۱۰۰ کیلومتر داخل شهر را با این شعار می‌دوم. در روز‌های تعطیل هم با توجه به این هدف مسیر‌های داخل و خارج از شهر را با دوندگی می‌پیمایم. به عنوان مثال ملک‌آباد تا ابرده، چالیدره، طرقبه تا کردینه، کلاته آهن، میدان آزادی تا روستای عارفی، سد طرق و... از جمله مسیر‌هایی هستند که با دویدن به همراه شعار نجات آب آن‌ها را طی کرده‌ام. بهمن سال گذشته نیز از گلبهار به مشهد با طی مسافت حدود ۴۲ کیلومتر دویدم. به طور کلی از سال گذشته تاکنون حدود سه هزارو ۵۰۰ کیلومتر مسافت را دویده‌ام و به‌طور میانگین روزانه ۵/۱۶ کیلومتر را می‌دوم. در میان انواع دوها، بیشتر دوست دارم دو استقامت را آموزش دهم، چه به لحاظ تکنیک و چه از نظر تغذیه ورزشکار.
ضیائیان به ویژگی‌های دونده‌ها اشاره مختصری می‌کند و توضیح می‌دهد: دونده‌های سرعتی پا‌های قوی‌ای دارند. ضمن اینکه دارای مکانیزم بدنی متفاوتی با دیگر دونده‌ها هستند. دونده‌های استقامتی جثه ظریف‌تر و کشیده‌تری دارند، اما به لحاظ استقامتی قلبی- عروقی قوی‌تر هستند. به طور کل دونده اگر بخواهد مسافت بیشتری را بدود، باید گردش خون بهتری داشته باشد. در نتیجه در برنامه غذایی خود باید از هر چهار گروه خوراکی نان، غلات و مواد نشاسته‌ای، گوشت، حبوبات، تخم‌مرغ، مغزها، شیر و لبنیات، میوه‌ها و سبزیجات و گروه چربی‌ها ماده تغذیه کنند. گرچه به طور معمول ورزشکاران برای آمادگی در مسابقات، کربوهیدرات و پروتئین بیشتری مصرف می‌کنند. این استاد دانشگاه از دوومیدانی با لقب مادر ورزش‌ها یاد می‌کند و می‌گوید: از میان تمام ورزش‌ها، دویدن یکی از متداول‌ترین آن‌هاست که برای تناسب اندام و قوی‌شدن بدن توصیه شده است. دویدن از طریق تقویت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها روند پیری را کاهش می‌دهد، در مقابل استخوان‌ها و ماهیچه‌های افرادی که فعالیت روزانه آن‌ها بیشتر نشسته انجام می‌شود، ضعیف است. در این افراد استعداد ابتلا به پوکی استخوان بیشتر است. در مقابل استخوان‌بندی ورزشکاران قوی است و با گذشت سن، کمتر تحلیل می‌روند. دویدن به طور مداوم آسان نیست. به همین دلیل خیلی از افراد پس از مدتی دویدن، این عادت را کنار می‌گذارند. با ادامه دویدن و غالب‌شدن بر تنبلی، اراده افزایش می‌یابد. با وجود اینکه دویدن ورزشی ساده است، هماهنگی اعضای بدن را زیاد می‌کند. به‌ویژه اگر این دویدن در زمینی با موانع کوچک انجام شود.

مردم به دونده‌ها احترام می‌گذارند
ضیائیان با اشاره به واکنش مردم به دویدن‌هایش، بیان می‌کند: عده‌ای به دلیل سرگرمی با گرفتاری‌های روزمره متوجه حضور من نمی‌شوند، اما عده‌ای دیگر به شعار «نجات آب، نجات زندگی» پشت پیراهنم نگاه می‌کنند و حتی گاهی درباره آن از من می‌پرسند. بعضی افراد هم با تلفن‌های همراهشان از من فیلم و عکس می‌گیرند. به نظر می‌رسد برخی از مردم هم به دلیل اینکه برای دونده مزاحمتی ایجاد نکنند، سکوت می‌کنند و حرفی نمی‌زنند. به دلیل اینکه قبل‌تر با دوچرخه هم تردد بسیاری در شهر داشتم، اکنون خوب درک می‌کنم که مردم برای دونده احترام بیشتری قائل هستند و به نوعی هوای دوندگان را دارند و با احتیاط از کنارم عبور می‌کنند.
او در ادامه به دیگر فعالیت‌هایش اشاره می‌کند و می‌گوید: همگام با آغاز دویدن، از دانشکده فردوسی مشهد در رشته آسیب‌شناسی و حرکت اصلاحی مدرک کارشناسی ارشدم را گرفتم و در حال حاضر در یک دانشکده فنی وحرفه‌ای مشغول به تدریس درس «یادگیری حرکتی» هستم. حدود ۲۴ سال است که غریق نجات و مربی شنا هستم و در استخر‌های مختلفی فعالیت می‌کنم. سال ۱۳۷۴ مدرک نجات غریق خود را دریافت کردم. آن زمان کشتی‌گیری نداشتیم که نجات غریق باشد، اما من با قدرت هر دو را هم‌زمان با هم ادامه دادم، اما هیچ وقت برای مسابقات شنا شرکت نکردم و هیچ ادعایی هم در شنا کردن ندارم. فقط در حوزه مربی و غریق به طور شاخص فعالیت دارم. دوره‌های نجات غریقی به نجات غریق درجه ۲، نجات غریق درجه ۱ و مدرس نجات غریق و بین‌المللی تقسیم می‌شود که من اکنون نجات غریق درجه ۱ هستم.
ضیائیان تأکید می‌کند: ورزش‌کردن حس خوبی به آدم می‌دهد و من هر باری که به مقصد تعیین شده‌ام می‌رسم احساس شعف دارم و همان پیروزی انگیزه ادامه دادن مسیر‌های بعدی‌ام می‌شود. اگر به گذشته بازگردم باز هم همین مسیر را ادامه می‌دهم و به طور قطع روال زندگی‌ام به همین شکل خواهد بود. خیلی آرمانی و شعاری به حوزه ورزش نگاه نمی‌کنم، اما در کل ورزش و فعالیت بدنی سبب می‌شود که فرد بهتر و راحت‌تر بخوابد، دیرتر پیر شود و از مرگ نابهنگام هم جلوگیری می‌کند، مفصل‌ها، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را سالم‌تر نگه می‌دارد، سیستم دفاعی بدن را تقویت و حافظه را قوی‌تر می‌کند و اعتماد به نفس را هم بالا می‌برد. ورزش‌کردن انرژی و تحمل فرد را افزایش و احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. او درباره برنامه‌های آینده خود بیان می‌کند: دویدن بهانه‌ام برای پاکی هواست و قصد دارم طی تعامل با سازمان محیط‌زیست، مسیر‌هایی را در شهر و اطراف آن، با شعار «هوای پاک» بدوم و پیام‌رسان این شعار مهم و باارزش باشم. یکی دیگر از اهداف آینده‌ام این است که تا آذرماه امسال خود را برای دو ماراتن آماده کنم و به نوعی با یک آزمایش میزان توانایی‌ام را بسنجم. از نظر پزشکی دو ماراتن یکی از بهترین رشته‌های ورزشی و در ارتباط مستقیم و مستمر با اعضای حیاتی بدن از جمله قلب، ریه‌ها، کلیه‌ها، کبد، مغز و معده است. بدین معنا که دونده ماراتن بهترین سوخت و ساز تغذیه‌ای را در دستگاه گوارش خود دارد و در حقیقت یک دونده برای پیمودن مسافت ۴۲ کیلومتر باید ۲۵ هزار ضربان قلبی داشته باشد و در نتیجه جریان خون کلیوی او نیز باید به بهترین وجه به کار تصفیه و پالایش بپردازد، زیرا در این مدت زمان، باید ۵ لیتر خون یک دونده ماراتن به طور چرخشی بین ریه‌ها، قلب، کبد و کلیه‌ها در گردش باشد و نیاز‌های آنی فرد را برآورده سازد. ضیائیان با اشاره به اینکه فیزیولوژیست‌های جهان همواره دوندگان ماراتن را به عنوان الگو و سمبل ورزشکاران می‌دانند، می‌افزاید: امروزه دو ماراتن در دنیا همه گیر شده و هر ساله صد‌ها هزار نفر از مشتاقان ماراتن در سنین مختلف جوانی تا کهنسالی، مرد و زن در مسابقات بزرگ ماراتن نیویورک، توکیو، پکن، فرانکفورت، سنگاپور، استانبول و. شرکت کرده و با افتخار در این مسابقات می‌دوند. روشن است که لزومی ندارد تمام این افراد به خط پایان برسند و یکی از مزایای این مسابقه این است که افراد مختلف شرکت‌کننده، در مسافت‌های مشخصی در میانه مسابقه توقف می‌کنند.

دویدن در شهر مشکل است
این دونده توانمند، با اشاره به وجود برخی مشکلات دوندگی بیان می‌کند: دویدن در شهر دردسر‌هایی نیز دارد که شرایط دویدن را کمی مشکل می‌کند. آلودگی هوا در سرعت و قدرت دونده تأثیر بسیاری دارد. زمانی که هوا آلوده است نمی‌توان به‌خوبی نفس کشید و همین مورد سبب می‌شود که نتوان خوب دوید. یکی دیگر از معضلات دویدن شهری این است که تردد برای دونده در مسیر‌های فعلی سخت است، زیرا در قسمت سواره‌رو، خودرو‌ها در حال عبور و مرور هستند و حتی گاهی با ترافیک برخورد می‌کنیم. از طرفی دویدن در کنار خیابان، امنیت ندارد. پیاده‌رو‌ها هم که آنقدر پستی و بلندی و گاهی پله دارد که دونده را اذیت می‌کند و اجازه سرعت‌گرفتن را به او نمی‌دهد. او خاطرنشان می‌کند: در یکی از روز‌های تعطیل، از مسیر گردشگری آرامگاه فردوسی تا سد ارداک آب منطقه‌ای را دویدم. در این راستا از شاهنامه ۸۰ تا سد، مسافتی حدود ۴۰ کیلومتر را در بازه زمانی دوساعت و ۲۷ دقیقه با دویدن پیمودم. اتفاقی که در این مسیر برایم تبدیل به خاطره شد این بود که حدود ۵ کیلومتر مانده به سد، کنار جاده، چوپانی در حال تردد بود، مرا صدا زد و از من پرسید: ازکجا می‌آی و کجا می‌ری؟ من هم برای او توضیح دادم. لبخندی زد و دستی تکان داد؛ من به راهم ادامه دادم. هفته بعد به همراه یکی از دوستان دوباره به همان مسیر رفتیم تا با خودرو از آنجا عبور کنیم و بتوانم مسیر را برای دوره بعدی، تجزیه و تحلیل کنم. در همان جای قبلی، آن مرد چوپان را دیدم. گفت: آن روز که دیدمت، با خود گفتم این مرد دروغ می‌گوید که این همه مسیر را دویده است! به همین خاطر از من که جدا شدی تا یک کیلومتر آن‌طرف‌تر را ساعت گرفتم که ببینم چقدر طول می‌کشد؟ و متوجه شدم تا پیچ جلویی را که یک کیلومتر فاصله است، در طول دو دقیقه رفته‌ای و آن‌گاه متوجه شدم که حرفت حقیقت داشته است. ضیائیان با تأکید به اینکه افراد با ورزش به‌طور ذهنی استراحت می‌کنند، توضیح می‌دهد: فعالیت ورزشی افراد را برای مقابله با استرس و چالش‌های روزانه بدون ترس و وحشت آماده می‌کند. فکرکردن زیاد را متوقف خواهد کرد و احساس راحتی بیشتری ایجاد می‌کند این امر به این دلیل است که ورزش می‌تواند فعالیت را در قشر مغز کاهش دهد. افراد در سنین بالاتر در معرض بیماری‌های بیشتری هستند که اگر سلامت بدن آن‌ها کنترل نشود، ممکن است با چالش جدی مواجه شوند. ورزش هوازی می‌تواند درمان غیردارویی برای افراد با فشارخون بالا باشد و دویدن حساسیت انسولین را بهبود می‌بخشد. قند خون به سرعت پایین می‌آید، زیرا ماهیچه‌ها از گلوکز یا انرژی در طول دویدن استفاده می‌کنند. ۳۰ دقیقه دویدن همراه با گرم‌کردن و کشش (۴۵ دقیقه در کل) سوخت و ساز را برای ۱۴ ساعت آینده افزایش خواهد داد. از طرف دیگر ورزش کمک می‌کند تا فرد راحت‌تر بخوابد و زمان و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد. این ورزشکار تأکید می‌کند: چنانچه افراد میانسال و سالمند ورزش را در فعالیت‌های روزمره خود بگنجانند، می‌توانند از ۱۰ تا ۲۵سال به عمر خود اضافه کنند. این موضوع که در چه سنی افراد می‌توانند ورزش کنند اهمیت ندارد بلکه از هر زمان که افراد شروع کنند نتیجه مطلوبی خواهند گرفت. ورزش محدودیت زمان و سن ندارد و فرد را به سوی یک زندگی سالم‌تر و بانشاط‌تر پیش می‌برد. البته ناگفته نماند که حتی ساده‌ترین ورزش‌ها هم نیاز به رعایت یک‌سری اصول اولیه دارد و نمی‌توان به‌طور خودسرانه به آن‌ها پرداخت، بلکه باید تمام جوانب آن تحت نظر یک مربی حرفه‌ای و بادانش بررسی شود. مداومت در ورزش کلید نتایج مثبت فیزیکی در افراد مسن است. تطابق‌های فیزیولوژیکی در افراد مسن کندتر انجام می‌شود، بنابراین یک برنامه ورزشی باید از سطح پایین شروع شده و به مرور زمان گسترش یابد. ضیائیان درنهایت درباره هم‌محله‌ای‌های خود در محله سناباد می‌گوید: اهالی سناباد، مردمانی با اصل و نسب هستند که به طور معمول سن و سال زیادی دارند و به همین دلیل برای تردد خود از وسایل نقلیه استفاده می‌کنند و کمتر به ورزش‌های معمولی مانند پیاده‌روی می‌پردازند، اما بیشتر آن‌ها مرا می‌شناسند، زیرا دویدن و دوچرخه‌سواری من را دائم می‌بینند و تحسین می‌کنند. اگر اهالی محله سناباد تمایل داشته باشند می‌توانم صبح‌ها، بخشی از وقت خود را برای آموزش نرمش، حرکات اصلاحی و ورزش‌های هوازی آن‌ها بگذارم.