هنر «معرق و منبت» یک هنر درآمدزاست

رضا ریاحی | شهرآرانیوز؛ ۱۰ سالی می‌شود که انگشتان هنرمند «سمیه مؤیدی» آثار زیبایی خلق می‌کنند. شنیده بودیم او در هنر‌های مختلف به‌ویژه «معرق» برای خودش استادکاری ماهر است. قاب‌هایی که به در و دیوار خانه‌شان آویزان شده بود این نکته را تأیید می‌کرد.

سمیه در انباری خانه‌اش، کارگاهی نقلی و دنج برای خودش دست و پا کرده و با ابزاری که دارد از میزناهار خوری شش‌نفره و تابلو‌های معرق تا زیورآلات چوبی را ساخته و تحویل مشتریان می‌دهد. البته معرق تنها هنر سمیه نیست و چرم‌دوزی و جواهرسازی هم از دستش برمی‌آید.

او متولد سال ۱۳۷۰ است و در سال ۱۳۸۸ رتبه دوم رقابت‌های معرق کشوری را به دست آورده است. همچنین به‌عنوان یک کارآفرین محلی شناخته می‌شود و کارگاه ساخت زیورآلات چوبی او برای بسیاری از علاقه‌مندان ایجاد اشتغال کرده‌است.

به مرور در هنر غرق شدم

روی درب انباری یکی از مجتمع‌های آپارتمانی محله الهیه نوشته شده است «کارگاه معرق‌کاری». فضای این اتاق کوچک‌تر از آن است که بشود نامش را کارگاه گذاشت. داخل آن یک میز و چند صندلی با تعداد زیادی قفسه دیده می‌شود که دورتادور اتاق جاخوش کرده‌اند. تعداد زیادی از انواع زیورآلات چوبی به همراه چندین تابلوی معرق در قفسه‌ها چیده شده، اما یکی از قفسه‌ها محل نگهداری قطعات چوب است. تمام ابزار کارش خلاصه می‌شود به کمان اره، تیغه‌اره مویی، گیره معرق‌کاری، مُشتی، تخته پیش‌کار و سمباده که به‌طور مرتب و با ظرافت دخترانه روی میزی چیده شده است.

سمیه مؤیدی درباره داستان علاقه‌مندشدنش به هنر معرق‌کاری می‌گوید: سال ۱۳۸۷ با فرهاد فرجادنیا یکی از بهترین استادان معرق آشنا شدم و از همان زمان تحت تعلیم و نظارت ایشان، هنر معرق را ادامه دادم. اول برای سرگرمی کار می‌کردم، اما بعد‌ها عشق به این کار باعث شد تا روز‌های زیادی وقت بگذارم و تابلو‌های معرق درست کنم. در واقع غرق در هنر شدم و دست‌آخر هم در هنرستان، دیپلم صنایع‌دستی گرفتم.

رتبه اول استانی با تابلو گل و مرغ

او که سی و یکمین بهار زندگی‌اش را سپری می‌کند، تاکنون در بیش از ۱۵ نمایشگاه فردی و جمعی آثارش را به نمایش گذاشته است و تعدادی از تابلو‌های او در نمایشگاه‌های آثار چوبی دوسالانه میراث فرهنگی، نمایشگاه منطقه‌ای صنایع دستی شرق کشور، نمایشگاه سراسری صنایع دستی استان خراسان و نمایشگاه‌های قرآنی به عنوان اثر برگزیده انتخاب شده‌اند.

مؤیدی سال ۸۸ در جشنواره دانش‌آموزی هنر‌های تجسمی خوش درخشید و با تابلوی «گل و مرغ» مقام نخست استانی در رشته معرق و صنایع چوب را کسب کرده‌است: تابلو معرق گل و مرغ، طرحی سه‌بعدی، زیبا و ظریف از پرنده‌ای کوچک روی شاخه‌ای از گل‌های شکفته است که در ابعاد ۳۰ در ۴۲ سانتی‌متر و مدت زمان دو هفته ساخته شده است، اثری که برای من یک دنیا خاطره و تلاش را تداعی می‌کند.

مقام دوم کشوری با «هشت‌ضلعی»

هنرمند ساکن محله الهیه در سال ۱۳۸۸ بعد از حضور موفق در مرحله استانی مسابقات صنایع دستی، جواز حضور در دوازدهمین جشنواره دانش آموزی هنر‌های تجسمی کشوری را کسب می‌کند. او این بار با تابلو معرق چوب برجسته طرح تذهیب در این رقابت‌ها شرکت می‌کند و مقام دوم کشوری را به‌دست می‌آورد.

سمیه توضیح می‌دهد: برای ساخت این هشت‌ضلعی به‌یادماندنی، بدون بهره‌گیری از هیچ‌رنگی، از چوب‌هایی همچون پرتقال، عناب، سنجد، توت، شمشاد، توسکا، گردو، پسته، بادام و انجیر بهره گرفته شده‌است. ابعاد این تابلو ۸۰ در ۸۰ سانتی‌متر است، شش کیلوگرم وزن دارد و برای خلق این اثر یک ماه و نیم زمان صرف شده‌است.

او تأکید می‌کند: با استفاده از چوب‌های رنگارنگ درختان مختلف، آثار مختلفی خلق می‌شود. هر چند این تنوع رنگی، همه طیف‌های رنگی را در برنمی‌گیرد. به عنوان مثال رنگ آبی وجود ندارد و یا سبز تیره و یا مشکی به سختی تهیه می‌شود و این محدودیت یکی از سختی‌هایی است که معرق‌کار با آن روبه‌روست.

بازار داغ تزیینی‌های چوبی

سمیه مؤیدی هنر «معرق و منبت» را یک هنر درآمدزا می‌داند و می‌گوید: این هنر بستر وسیعی دارد و آموزش هنرجو، ساخت تزیینات روی جعبه یا وسایل شخصی، ساخت تابلو‌های معرق، ساخت جواهرات چوبی و... ازجمله منابع درآمدزای رشته معرق است که به خوبی می‌شود روی آن تمرکز کرد و بازار خوبی هم داشت.

مؤیدی به بازار داغ تزیینات چوبی اشاره می‌کند و می‌گوید: زیورآلات دست‌ساز چوبی به دلیل قیمت بسیار کمتر نسبت به طلا، انتخاب را برای خرید خیلی راحت کرده است. این نوع از زیورآلات علاوه بر قیمت مناسب، سرشار از انرژی مثبت هستند چرا که برگرفته از دل طبیعت و کار دست هنرمندان است.

او یک سنجاق سینه پرنده فانتزی را نشان می‌دهد، می‌گوید: برای ساخت این زیورآلات چوبی ۱۰ هزار تومان هزینه و ۱۵ دقیقه وقت صرف شده است، اما در بازار ۶۰ هزار تومان قیمت دارد!

آموزش معرق به علاقه‌مندان

هنرمند ساکن محله الهیه از سال ۱۳۹۰ و با دریافت مدرک فنی و حرفه‌ای، به عنوان مربی دوره‌های آموزشی فعالیت می‌کند و رشته‌های هنری از جمله معرق چوب، معرق کاشی و سرامیک، دوخت کیف‌های چرمی و ساخت زیورآلات چوبی را آموزش می‌دهد. او دراین سال‌ها علاوه بر آموزش خصوصی با برخی کانون‌های فرهنگی و تربیتی، مساجد، فرهنگ‌سرا‌ها و آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای همکاری دارد.

مؤیدی می‌گوید: ۱۵ جلسه برای آموزش مقدماتی معرق کفایت می‌کند، هنرجو‌ها بعد از طی‌کردن این دوره، می‌توانند با ساخت زیورآلات چوبی کوچک مانند انگشتر، گردنبند، گیره سر و همچنین ساخت تابلو‌های گل و مرغ، کار خود را شروع کنند. برخی هنرجویان من در حال حاضر با راه‌اندازی کارگاه خانگی در این زمینه بسیار موفق عمل کرده‌اند و تولیدات خود را از طریق فضای مجازی و نمایشگاه‌های صنایع‌دستی می‌فروشند.