الزامات توسعه صادرات غیرنفتی خراسان رضوی

توسعه صادرات غیرنفتی به‌منزله رشد اقتصاد و کاهش وابستگی به اقتصاد نفتی، گزاره‌ای است که خوشبختانه در سال‌های گذشته باتوجه‌به حمایت‌های رهبر معظم انقلاب به‌خوبی در اذهان عمومی جا افتاده است.

اهمیت این موضوع سبب شده است دولت در بخشی از سند تحولش، به توسعه تجارت خارجی توجه کند و مواردی مانند افزایش میزان سرانه ارزش صادرات غیرنفتی، کاهش ناترازی در تراز تجاری با کشور‌های مقصد صادرات غیرنفتی و افزایش نسبت ارزش به وزن صادرات غیرنفتی را در آن ذکر کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که خراسان‌رضوی به‌دلیل همسایگی و نزدیکی با افغانستان و کشور‌های آسیای میانه، استقرار صد‌ها واحد تولیدی در آن و قرارداشتن در مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ظرفیت‌های زیادی برای توسعه صادرات غیرنفتی دارد.

در نتیجه، در صورت حمایت از صادرکنندگان می‌توان این استان را به یکی از سکو‌های توسعه صادرات غیرنفتی کشور تبدیل کرد. بااین‌حال، تحقق این موضوع نیازمند پیش‌شرط‌ها و الزاماتی است.

یکی از این الزامات توجه به مشکل انتقال ارز از کشور‌های همسایه خراسان‌رضوی به داخل کشور است. بانک مرکزی همواره اصرار دارد صادرکنندگان باید ارزش صادراتی کالاهایشان را به‌صورت ارز به کشور بازگردانند. این درحالی است که به‌علت نبود مراودات بانکی بین ایران و بخشی از کشور‌های همسایه، این کار در عمل ممکن نیست.

براین‌اساس، اگر صادرکنندگان بخواهند از روش‌های دیگری ارزش کالا‌های صادراتی را به‌صورت ارز وارد کشور کنند، هزینه زیادی متحمل می‌شوند. ضمن اینکه بخشی از مراودات تجاری ما با کشور‌های همسایه با ریال انجام می‌شود؛ به‌عبارتی، تاجران کشور‌های همسایه با ریال از ما کالا می‌خرند، درحالی‌که بانک مرکزی انتظار دارد این ارزش به‌صورت ارز وارد کشور شود.

مسئله دیگری که در توسعه صادرات غیرنفتی باید به آن توجه شود، برگشت سریع مالیات بر ارزش‌افزوده صادرکنندگان است. براساس قانون، مالیات بر ارزش‌افزوده صادرکنندگان باید یک‌ماهه به آن‌ها برگشت داده شود، اما این کار تا بیش از دو سال هم طول می‌کشد و درواقع زمانی مبلغ ارزش‌افزوده صادرکنندگان به آن‌ها برگشت داده می‌شود که تورم، ارزش این مبلغ را کاسته است.

توسعه شبکه حمل‌ونقل و توجه به انتقال سریع کالا‌های صادراتی به بازار‌های هدف با قیمت منطقی از دیگر موضوع‌هایی است که باید به آن توجه شود. هزینه زیاد حمل‌ونقل سبب می‌شود مزیت رقابتی کالا‌های ایرانی در بازار‌های هدف کاسته شود و نتوانیم با کالا‌های کشور‌های دیگر رقابت کنیم.

همچنین، باید به آسان‌سازی ورود مواد اولیه و ماشین‌آلات موردنیاز واحد‌های تولیدی که صادرکننده هستند نیز توجه شود. چندی است که هزینه گمرکی واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات واحد‌های تولیدی افزایش داشته و همین مسئله هزینه آن‌ها را زیاد کرده است. برای حمایت از صادرات باید دراین‌باره تدبیری اندیشیده شود.