زاگرس و بلوط هایش باز هم حال و روز خوبی ندارند | پروانه‌های دیوانه

سیدزاده | شهرآرانیوز؛ مثل کنه چسبیده اند به ساق و برگ بلوط‌های بی پناه زاگرس. جای خوبی گیر آورده اند. احدی کار به کارشان ندارد. می‌دانند کجا را هدف گرفته اند و کجا نشسته اند. تنه قهوه‌ای رنگ درخت‌های بلوط از هجوم انبوه پروانه‌های جوانه خوار سفید شده و منظره نچسبی را ساخته است که حتی تماشای تصاویرش هم حس ناخوشایندی به آدم می‌دهد.

چرخه آتش سوزی و بی آبی و خشک سالی و قاچاق چوب حالا دارد با هجوم این آفت تکمیل می‌شود و به نظر می‌رسد باید برای از دست رفتن این بخش از اکوسیستم و این سرمایه وسیع، چیزی بیشتر از زنگ خطر و آژیر هشدار را به صدا درآورد. آفت کرم برگ خوار و پروانه جوانه خوار چند ماهی می‌شود که توجه‌ها را به خود جلب کرده است. آفتی که به قلب اکوسیستم کهگیلویه و بویراحمد حمله کرده و این روز‌ها بیش از گذشته صدای فعالان محیط زیستی را درآورده است. دل سوزانی که شاید بهتر از هر کس دیگری می‌دانند دارند زوال چه چیزی را تماشا می‌کنند و حالا با هشتگ زاگرس و زاگرس را نجات دهیم در شبکه‌های اجتماعی صدای زاگرس شده اند و بلوط‌های رو به نابودی آن.

جنگل‌های زاگرس به عنوان وسیع‌ترین و اصلی‌ترین رویشگاه گونه‌های مختلف بلوط از منتهی الیه شمال غربی ایران در استان آذربایجان غربی آغاز می‌شود و مناطق غرب استان‌های کرمانشاه، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و لرستان و جنوب غرب استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس را دربرمی گیرد، ۴۰ درصد منابع آب شیرین کشور را در خود ذخیره دارد و یک نکته مهم در این روز‌های آلوده این است که این بلوط‌های چندهزارساله، دیوار دفاعی مستحکمی در مقابل هجوم ریزگرد‌های خارجی از سمت غرب، شمال غرب و جنوب به ایران هستند. همین ریزگرد‌هایی که دمار از روزگار ما درآورده و نفس کشیدن را سخت کرده است. وجود این آفات البته موضوع تازه‌ای نیست.

سال هاست استان‌های ایلام، لرستان، چهارمحال وبختیاری، فارس، آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویراحمد با این اتفاق درگیر هستند. سال ۱۳۶۲ سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرد؛ پروانه جوانه خوار بلوط یکی از مهم‌ترین آفات برگ خوار در جنگل‌های زاگرس محسوب می‌شود؛ اما تا الان چه اتفاقی افتاده است؟ با وجود آگاهی از تبعات این آفات، سدی برای جلوگیری از بروز مکرر و مستمر پروانه‌ها ایجاد نشده است. هرسال درختان زیادی با از دست دادن برگ‌های شان به سمت نابودی سوق داده می‌شوند و طبق اعلام منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، بیش از ۵۳هزار هکتار از جنگل‌های مناطق مختلف به دلیل تغییر اقلیم به آفت پروانه برگ خوار مبتلا شده است.

آن گونه که مینا قربان زاده، کارشناس مهندس گیاهی، به جام جم گفته است: «لارو‌ها با تنیدن تار‌هایی از سطح شاخ وبرگ‌ها برای خود آشیانه می‌سازند و با بیرون آوردن سر از داخل تار‌ها به خوردن برگ‌ها مشغول می‌شوند. این حشره یک نسلی است که زمستان به صورت تخم در سطح شاخه‌های چندین ساله، زیر شاخه‌های فرعی و در زخم‌های حاصل از افتادن برگ‌ها می‌ماند و در بهار تخم‌ها به لارو تبدیل شده است و تغذیه از برگ‌های جوان آغاز می‌شود. در اواسط بهار، لارو‌ها به رشد کامل می‌رسند و سپس به صورت پروانه ظاهر می‌شوند و درنهایت در اوایل تابستان بعد از تخریب کامل درختان، دوباره تخم گذاری می‌کنند و این چرخه ادامه دارد.» با این حساب نتیجه معلوم است: اگر در اسرع وقت اقدام تدافعی مؤثری انجام نشود، این مرگ تدریجی، قطعی خواهد بود.