دستگیری قاتل پس از ۱۴ سال | انکار دسیسه زنانه برای قتل شوهر ۵ هزار شاکی منتظر تعیین تکلیف پرونده «موبایل موسوی» توصیه رئیس کل دادگستری خراسان رضوی به کارآموزان قضایی: با مردم مهربان باشید و از وسوسه‌های شیطانی دوری کنید سخنگوی آموزش و پرورش: هیچ اتفاقی مانع آغاز مدارس در اول مهر نمی‌شود پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (پنجشنبه، ۲۷ شهریور ۱۴۰۴) | هوای مشهد موقتاً گرم می‌شود یک کشته و ۲۰ مصدوم در تصادف اتوبوس محور تهران به مشهد (۲۷ شهریور ۱۴۰۴) پیگیری جدی مجلس برای افزایش حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها مدیرکل امور زنان و خانواده استانداری خراسان رضوی: آمار مبتلایان به سرطان پستان در خراسان رضوی بالاست منشا ۴۰ درصد آلودگی هوای سرخس خراسان رضوی، ترکمنستان است عقیم‌سازی پشه‌ها برای مقابله با تب دنگی | ساکنان برج‌ها هم از پشه آئدس در امان نیستند مشهد، میزبان اولین کنگره بین‌المللی هوش مصنوعی و فناوری‌های سلامت در زنان و زایمان انتقاد معاون تربیت بدنی آموزش و پرورش به ساعت محدود ورزش مدارس و تحرک کم دانش‌آموزان هشدار در مورد خطرات چاقی در کودکان ادامه ثبت‌نام مدارس در پایه‌های هفتم و دهم | ثبت‌نام ۸۵ درصد دانش‌آموزان نهایی شده است تأمین ۳.۵ میلیون دوز واکسن آنفلوانزا تا نیمه اول آبان‌ماه زمان واریز حقوق بازنشستگان در شهریور ۱۴۰۴ اعلام شد  تأثیر عفو معیاری بر کاهش انگیزه جرم زندانیان چه بخوریم تا ریه‌های سالمی داشته باشیم؟ تأکید وزیر آموزش و پرورش بر اهمیت پرسش مهر: اختصاص یک ساعت از زنگ انشا به این سوال شعار سال تحصیلی جدید و پوستر بازگشایی مدارس رونمایی شد + عکس چرا امسال نباید واکسن آنفولانزا را فراموش کنیم؟ حقوق حداقل بگیران تأمین‌اجتماعی باید بالای ۳۰ میلیون تومان باشد علت افزایش قیمت واکسن آنفلوآنزا در بازار چیست؟ | احتمال تغییر قیمت با محموله‌های جدید یک فعال حقوق حیوانات: ادارات کل دامپزشکی، مسئول بسیاری از اتفاقات تلخ باغ وحش‌ها هستند | باغ وحش‌ها انگیزه‌ای برای درمان حیوانات پا‌به‌سن‌گذاشته ندارند آمادگی مدارس مشهد و استان برای ورود کلاس اولی‌ها | خانواده، حلقه مفقوده میان معلم و دانش‌آموز است نرخ احیای قلبی ۷۰ درصد در اورژانس حرم مطهر رضوی، رکوردی جهانی در دارالشفاء امام مهربانی‌ها مراسم استقبال از مدال‌آوران مشهدی مسابقات جهانی دانش‌آموزی زیست‌شناسی و هوش مصنوعی برگزار شد + ویدئو محل برگزاری فشن‌شوی قانون‌شکن پلمب شد (۲۶ شهریور ۱۴۰۴) صدور هشدار سطح نارنجی هواشناسی برای ۵ استان در پی پیش‌بینی رگبار باران و رعد و برق (۲۶ شهریور ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

قیام سربداران، مردمی ترین جنبش تاریخ

  • کد خبر: ۱۱۸۳۳۴
  • ۰۹ مرداد ۱۴۰۱ - ۱۱:۴۵
  • ۱
قیام سربداران، مردمی ترین جنبش تاریخ
برابر تاریخ، امروز مقارن با قیام سربداران، مردمی‌ترین جنبش تاریخ در سال ۷۳۷ هجری قمری است
هادی دقیق
خبرنگار هادی دقیق

هادی دقیق | شهرآرانیوز؛ ۱۲۰ سال پس از حکمرانی مغول، مردانی از دیار سبزوار با هدف قیام علیه ظلم و جور حاکمان توانستند بخش‌هایی از سرزمین خراسان را زیر بیرق خود نگاه دارند که در تاریخ با نام «سربداران» ماندگار شده‌اند. سربه‌داران، مردمی شیعه‌مذهب و بدون حکومت موروثی بودند که پیشینه و پایگاه قدرتشان همچنان روشن نیست، ولی به‌دلیل حضور شماری از پهلوانان «سربه‌دال» هم خوانده شده‌اند.

قیام سربداران جزو مردمی‌ترین جنبش‌های تاریخ میانه ایران است که از مهم‌ترین ابعاد فرهنگی‌شان، ترویج فرهنگ انتظار به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی تشیع است. همچنین این گروه در ابتدا مانند دیگر حکومت‌ها برای اعلام استقلال، سکه ضرب نکردند و از سکه‌های رایج امیران مغول استفاده کردند، اما به‌مرور دست به ضرب مسکوک زدند و برای نخستین‌بار سکه‌هایی با شعایر مذهبی دوازده‌امامی ضرب و وارد بازار کردند.

سر به دار دادن و تن به ذلت ندادن

سربداران از بازماندگان خواجه شهاب‌الدین فضل‌ا...، از علویان بنام روستای باشتین، از توابع بیهق یا سبزوار کنونی بودند. امیر عبدالرزاق یکی از فرزندان فضل‌ا... بود که در زمان حکومت ابوسعید، آخرین پادشاه ایلخانی، ابتدا کاری ساده در دربار داشت و سپس والی کرمان شد. پس از مرگ سلطان، عبدالرزاق به باشتین برگشت، اما هم‌زمان با این روزگار جنبشی بزرگ در آنجا درگرفته بود؛ آن زمان والی خراسان، خواجه علاءالدین محمد، شخصی را به‌عنوان ایلچی به باشتین فرستاده بود و فرستاده، درخواست نابجای شراب و شاهد کرده بود.

همین موضوع برای مردم گران آمد و عیشِ نکرده ایلچی به قیمت جانش تمام شد. البته پیش‌تر زیاده‌خواهی مأموران مالیاتی حکومت ایلخانی و ظلم و تعدی سربازان و مزدوران داخلی به مردم، انبار باروت خشم مردم را پر و اوضاع را بحرانی کرده بود و این واقعه حکم شعله‌ورشدن آن را داشت. بیشتر منابع تاریخ شروع قیام را شعبان ۷۳۷ هجری قمری نوشته‌اند، یا به‌عبارت دقیق‌تر قتل ایلچی و شروع قیام را هم‌زمان می‌دانند. برخی نیز ورود عبدالرزاق به باشتین با دو واقعه گفته‌شده را هم‌زمان دانسته‌اند. احتمالا باید پذیرفت که چند حادثه مجزا به‌شکلی پیوسته در یک زمان گزارش شده است.

درنهایت والی خراسان افرادی را پی قاتل ایلچی فرستاد، اما عبدالرزاق که طرف‌دارانش را گرد آورده بود، فرستاده والی را برگرداند. عبدالرزاق و همراهانش سه نفر از این فرستادگان را کشتند و بقیه نیز فرار کردند. خطاب عبدالرزاق به همراهان، لقب سربدار را به آن‌ها داد: «فتنه‌ای عظیم در این دیار به وقوع پیوست و اگر مساهله کنیم، کشته می‌شویم. به‌مردی سر خود بر دار دیدن، هزاربار بهتر از به‌نامردی به قتل رسیدن است.» ماجرا تمام نشد و خود خواجه علاءالدین به پیکار عبدالرزاق رفت، اما در این نبرد هم والی خراسان کشته شد و عبدالرزاق با جاه و جلال به باشتین برگشت. پس از آن سربداران در سال ۷۳۸ هجری قمری بدون جنگ و خون‌ریزی سبزوار را جزو متصرفاتشان کردند و کم‌کم قلمروشان را گسترش دادند.

شروع فرهنگ انتظار با سربه‌داران

از اتحاد با شیخ حسن جوری تا مرگ وی

چندی بعد در پی غائله‌ای، امیر وجیه‌الدین مسعود، برادرش، عبدالرزاق، را کشت و با شیخ حسن جوری، از درویشان و اهل تصوف، متحد شد. شیخ حسن جوری شاگرد شیخ خلیفه بود و در آن زمان بنا به علت‌های سیاسی در زندان فرمانروای نیشابور بود و چندی بعد از زندان گریخت و به مسعود پیوست. پیش‌تر مخالفان شیخ خلیفه پی راضی‌کردن ابوسعید برای قتل وی بودند که ابوسعید در جواب گفته بود: «آزار و اذیت این طبقه کار من نیست.»، اما کار شیخ خلیفه پیش از پاگیری حکومت سربه‌داران و در همان مسجدی که قرآن می‌خواند، تمام شد و مخالفانش او را کشتند. پس از آن حامیان شیخ خلیفه، دور شیخ حسن جوری گرد آمدند. به روایت «تذکره دولتشاه»، مسعود نیز از مریدان شیخ حسن جوری بوده است.

پس از آنکه وجیه‌الدین مسعود با همراهی شیخ حسن جوری، جرجان و خراسان را زیر نفوذ سربه‌داران درآورد، به نزدیکی حکومت آل‌کرت رسید و جنگی میان آن دو درگرفت. هرات مقصد بعدی سربداران بود و حاکمان آل‌کرت که خودشان را برای مصافی سنگین آماده کرده بودند، در نزدیکی زاوه رودرروی سربه‌داران قرار گرفتند. دراین‌بین، شیخ حسن جوری کشته شد و سربه‌داران فرار و عقب‌نشینی کردند. قتل شیخ حسن چندان روشن نیست و دلیل مرگش، دشمن یا فرمانروای سربه‌داران ذکر شده است.

پایان سربداری

امیر مسعود هم مدتی بعد در لشکرکشی به مازندران در سال ۷۴۵ قمری اسیر و چند روز بعد کشته شد. پس از او ۱۰ نفر دیگر از سربه‌داران بر سبزوار حکومت کردند، اما دیگر اقتدار دوران ابتدایی آن‌ها برنگشت. آخرین حاکم سربداران با ورود امیر تیمور به خراسان در سال ۷۸۲ هجری قمری خواجه علی مؤید بود. وی به خدمت امیر گورکانی پیوست و تا سال ۷۸۸ هجری‌قمری که فوت کرد، در خدمت امیر بود. سال وفات علی مؤید را پایان کار سربداران در تاریخ می‌خوانند.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۶:۲۹ - ۱۴۰۳/۱۱/۲۵
0
0
ولی خب قدرت ارتش مغول بعد از 150 سال دیگه ضعیف شده بود. شکست 4 تا مغول بعد از 150 سال غارت و تخریب و کشتار، دیگه افتخار چندانی حساب نمیشه
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->