بررسی وضعیت احتمالی بازار مسکن در شش ماهه دوم سال

امین عظیمی زاده | شهرآرانیوز - بازار مسکن در شش ماه نخست امسال با افزایش رکود تورمی و رفتار معامله گران با تغییر عجیبی همراه بود و سرمایه گذاران ملکی بسیاری به امید دستیابی به سود بیشتر، تا مشخص شدن نتیجه برجام از خرید خانه منصرف شدند و خرید خود را به زمان مناسب‌تر موکول کردند. همین مسئله سبب تشدید رکود معاملات مسکن در بازار شد.

از طرف دیگر، متقاضیان مصرفی هم در چندماه گذشته نتوانستند پای معاملات بیایند. زیرا بانک‌ها از پرداخت به موقع وام مسکن شانه خالی کردند. این دسته از خریداران هم امید داشتند تا قیمت در بازار مسکن با کاهش همراه شود، اما با طولانی شدن روند مذاکرات، بازار مسکن سعی دارد تا از انجماد معاملات خارج شود. رکود معاملات دراین مدت سبب شده است تا برای بسیاری از شهروندان مشهدی این پرسش به وجود بیاید که بازار مسکن در شش ماهه دوم سال چه تغییراتی خواهد داشت و آیا رکود معاملات ادامه می‌یابد یا رونق به بازار برمی گردد؟

تحلیل بازار مسکن

یک کارشناس بازار مسکن در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: آخرین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که قیمت مسکن در شهریور امسال نسبت به مرداد روند افزایشی پیدا کرده و در همین مدت در مقایسه با ماه گذشته ۳/۵درصد قیمت مسکن افزایش داشته است. این در حالی است که در مرداد این عدد ۲/۸درصد بوده است. محمد سیف الدین می‌افزاید: با توجه به اینکه مسکن در کشور ما از کالای مصرفی به کالای سرمایه گذاری بدل شده است، به نظر می‌رسد خرید‌های سرمایه‌ای برای حفظ ارزش دارایی مردم، یکی از عوامل مهم رشد قیمت و معاملات مسکن در مشهد در نیمه ابتدایی امسال بوده است. زیرا اگر ۱۰ یا ۲۰ سال گذشته را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که بازار ملک در این مدت، بازار پرریسکی نبوده است.

یعنی کاهش قیمت مسکن در زمان‌های رکودی خیلی محدود بوده و همیشه رشد منطقی و پیوسته همگام یا حتی بالاتر از تورم در این بازار اتفاق افتاده و به عبارتی قیمت ملک در هیچ سالی بازدهی منفی نداشته است. وی ادامه می‌دهد: اگر قرار باشد برای نیمه دوم سال ۱۴۰۱ درباره این بازار اظهارنظر کرد، لازم است وضعیت همه متغیر‌های درون زا مانند رشد نقدینگی، انتظارات تورمی، تورم عمومی، بازار‌های موازی، رکود تولید مسکن و هزینه ساخت و همچنین متغیر‌های برون زا مثل ریسک‌های غیراقتصادی ناشی از وضعیت برجام و ارز را بر رفتار بازیگران بازار مسکن بررسی کرد.

البته در هیچ کدام از این مؤلفه‌ها سیگنالی که به کاهش قیمت در بازار مسکن منجر شود، مشاهده نمی‌شود. سیف الدین می‌گوید: وقتی با تورم عمومی حدود ۴۰ درصد و تورم بیش از ۵۰درصد نهاده‌های ساختمانی روبه رو هستیم، نباید انتظار ارزانی مسکن در شش ماهه دوم سال در مشهد را داشته باشیم. وی ادامه می‌دهد: سازنده‌های مسکن در مشهد که واحدهایشان را فروخته اند و برای ساخت وساز جدید به سمت واحد‌های کلنگی رفته اند، به دلیل افزایش نرخ تورم، میل ادامه کار ندارند.

دستگاه‌های دولتی و بانک‌ها نیز برای حفظ زمین‌هایی که به آن‌ها تخصیص داده شده یا زمین‌هایی که در فرایند‌های معاملاتی و اعطای تسهیلات به تملکشان درآمده است، پافشاری می‌کنند و سعی بر حفظ پشتوانه‌های مالی شان دارند. وی می‌گوید: توصیه ام به خریداران مصرفی این است که اگر کسی شرایط خرید مسکن را دارد، خریدش را انجام دهد و نباید منتظر چنین اتفاقاتی باشد و بگوید صبر کنیم تا نتیجه مذاکرات مشخص شود. این طرز تفکر کاملا اشتباه است و حتی به ضرر منجر خواهد شد. وی بیان می‌کند: پیش بینی می‌کنم روند رکود معاملات مسکن در شش ماه دوم امسال در مشهد ادامه بیابد.

پیش بینی آینده بازار مسکن

صادق عابدزاده، کارشناس بازار مسکن، نیز در گفتگو با شهرآرا می‌گوید: تحلیل بازار مسکن نیازمند توجه به ابعاد مختلف است و نمی‌توان به صورت تک بعدی وضعیت این بازار را ارزیابی کرد. وضعیت کنونی بازار مسکن مشهد از لحاظ حجم معاملات نسبتا پایین است و از نیمه تیر تا اواخر شهریور تفاوت محسوسی رخ نداده است، اما در ماه‌های ابتدایی امسال تفاوت بسیار ملموس‌تر بود؛ بنابراین باید گفت که دوره‌های تغییر و تحولات حجم معاملات مثل سابق به صورت سالانه نیست، بلکه گاهی دوسه ماهه تغییر می‌کند و هر ماه حدود ۲ درصد متحول می‌شود و این تغییرات کوتاه مدت ناشی از تغییر نیاز‌ها و خواسته‌های متقاضیان بازار مسکن است.

این کارشناس بازار مسکن در ادامه می‌افزاید: برای تبیین بهتر وضعیت آینده بازار مسکن نیاز است به اتفاقات گذشته توجه کنیم. زیرا مبنای تحلیل بازار مسکن علم اقتصاد است که بر اساس گذشته بازار تحلیل می‌کنیم. بررسی گذشته میانگین قیمت مسکن نشان می‌دهد که این بازار همواره روند افزایشی را طی کرده و این مهم به گونه‌ای جا افتاده است که حتی در ضرب المثل‌های ایرانی مصداق دارد. به عنوان نمونه می‌گوییم «اگر می‌خواهی زمین نخوری، زمین بخر.» یا اینکه «دستمان را به زمین می‌گیریم و بلند می‌شویم.»
این موارد نشان می‌دهد که بازار مسکن همواره از جذابیت خاصی برخوردار بوده است. بر اساس آمار می‌توان گفت ۸۳ درصد ثروت ایرانیان در بخش مسکن است و حدود ۳۵ درصد درآمد خانوار‌ها نیز صرف مسکن می‌شود.

تناسب نداشتن مساحت مسکن با نیاز بازار

وی می‌گوید: حدود ۱۴ درصد شاغلان کشور در بخش مسکن فعالیت می‌کنند. از همین رهگذر پیش بینی می‌شود که روند روبه رشد بازار مسکن همچنان ادامه داشته باشد. زیرا هزینه‌های تمام شده بخش مسکن، چه در سطح مصالح و چه در سطح دیگر موارد، در حال افزایش است. عابدزاده همچنین ادامه می‌دهد: نکته درخورتأمل این است که تقاضا برای مسکن در حال افزایش است، اما حجم کلی معاملات روند کاهشی دارد.

علت رخ دادن چنین وضعیتی نیز ناشی از آن است که از یک طرف میان تسهیلات بانکی و قیمت تمام شده مسکن تطابق وجود ندارد و از سوی دیگر دستمزد‌ها و تورم نیز هماهنگی ندارند. همچنین ساخت مسکن در مکان‌های نامناسب و فاصله زیاد با قطب‌های اشتغال که خریداری ندارد و درنهایت اینکه ساخت مسکن در مساحت متناسب ساخته نمی‌شود، به طوری که نیاز کنونی بازار در مشهد مسکن ۸۰ متری است، اما خانه‌ها در حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری ساخته می‌شود. همه این موارد باعث کاهش حجم معاملات شده است.