برخورد بار کامیون با پل هوایی شهید فهمیده در مشهد (۲ آذر ۱۴۰۳) انتقام از قاتل با قتل فجیع سه عضو خانواده سانحه رانندگی در خواف خراسان رضوی هشت مصدوم برجای گذاشت (۲ آذر ۱۴۰۳) قتل فجیع جوان ۲۳ ساله تهرانی به جرم دفاع از ناموس تصادف در مسیر سبزوار- خوشاب یک کشته و ۲ زخمی برجای گذاشت (۲ آذر ۱۴۰۳) کاهش مصرف آب در مشهد، نتیجه اقدامات فرهنگی موثر است مسمومیت ۶ عضو یک خانواده با گاز مونوکسید کربن در نزدیکی مشهد (۲ آذر ۱۴۰۳) ۸ محصول غیرمجاز آرایش چشم اعلام شد برخی جاده‌های خراسان رضوی بارانی و لغزنده است (۲ آذر ۱۴۰۳) آیا میتوان با زن مبتلا به ایدز ازدواج کرد؟ پروازهای ایران‌ایر به فرودگاه استانبول روزانه شد جزییات حادثه سقوط آسانسور یک ساختمان مسکونی در خیابان قائم مشهد واژگونی خودرو در بجستان خراسان رضوی یک کشته برجای گذاشت (۲ آذر ۱۴۰۳) دستگیری ۳۸۶ متهم به سرقت در اجرای طرح اقتدار امنیت اجتماعی در مشهد زمان برگزاری کنکور سراسری ۱۴۰۴ اعلام شد تلاش‌های ماندگار استاد باقرزاده در توسعه دانشگاه فردوسی و رفاه دانشجویان اختصاص ۲.۲ هزار میلیارد تومان برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام سیستان و بلوچستان آخرین اخبار از تأثیر معدل در کنکور توصیه‌هایی برای محافظت در برابر آلودگی هوا واژگونی خودرو در بولوار وکیل‌آباد مشهد بدون مصدوم و محبوس تنها نشانه پوکی استخوان «شکستگی» است ستاد حقوق بشر به تصویب قطعنامه پیشنهادی کانادا علیه ایران اعتراض کرد اختلافات مالی بین ۳ دوست در تهران منجر به قتل شد شمارش معکوس برای روشن‌شدن تنور نانوایی در محله عمار یاسر مشهد اعترافات مردی که همسرش را با کلنگ در مشهد به قتل رساند + عکس پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی (پنجشنبه، یکم آذر ۱۴۰۳) | تداوم بارش باران در غالب نقاط استان نگرانی وزیر بهداشت از روند نزولی زادوولد در کشور | ثبت کمتر از یک میلیون تولد در سال ۱۴۰۳ بازنشستگان تأمین اجتماعی فعلاً بیمه تکمیلی ندارند! (یکم آذر ۱۴۰۳) | لطفاً بیمار نشوید انجام ۱۵۰۰ عمل جراحی برای مجروحان حادثه لبنان در ایران تأکید معاون وزیر نیرو بر ضرورت اعمال مدیریت مصرف آب در مشهد
سرخط خبرها

ضرورت مبارزه با فساد

  • کد خبر: ۱۲۹۲۲
  • ۰۵ دی ۱۳۹۸ - ۰۷:۱۸
ضرورت مبارزه با فساد
فرید آزاده عضو هیئت‌مدیره و دبیر انجمن صنفی شرکت‌های مهندسان مشاور
آنچه مسلم است، اینکه اهریمن فساد بزرگ‌ترین مانع در برون‌رفت کشور از گرفتاری‌های متعدد اقتصادی و اجتماعی است. این موضوع برای عموم مردم و مسئولان ذی‌ربط روشن شده، اما چگونگی مبارزه با فساد خود موضوعی است که نیاز به بررسی دقیق کارشناسی و استفاده از تجارب کشور‌های دیگر دارد. شاید بهترین نمونه برای این موضوع در سال‌های اخیر، کشور گرجستان باشد. این کشور کوچک از سال ۲۰۰۳ میلادی تغییرات ساختاری را در نحوه اداره دولت و مبارزه با فساد گسترده ایجاد کرد که اکنون نتایج آن به‌خوبی هویدا شده و این کشور را در صدر کشور‌های موفق در این زمینه قرار داده است. گرجستان اصلاحات در این زمینه را با تغییرات اساسی و سیاست‌زدایی در قوه‌قضائیه آغاز کرد. کاری که به‌صورت کم‌رنگ‌تر در ایران نیز شروع شده است، اما این کشور هم زمان تغییرات را به همه نیرو‌هاتعمیم داد و تعداد زیادی از نیرو‌های فاسد قدیمی را اخراج و نیرو‌های جوان را جایگزین نمود تا زنجیره فساد از یک نسل به نسل بعدی منتقل نشود. به عبارت دیگر کل نظام را همراه با افراد دگرگون کرد، نه فقط افراد را. به موازات آن اسباب استقلال رسانه‌های جمعی و گزارش‌دهی عمومی هم فراهم شد. از سوی دیگر به سمت سر هیولا نشانه‌گیری شد: «دولت فربه». بزرگ شدن بدنه دولت بزرگ‌ترین عامل در ایجاد فساد است و گرجستان به سمت کوچک کردن بدنه دولت به‌صورت واقعی و نظارت شفاف و صحیح بر روند خصوصی‌سازی رفت. در این راستا نقش سازمان‌های مردم نهاد (سمن‌ها) پررنگ شد و حمایت از آن‌ها در دستورکار قرار گرفت. به موازات آن کنترل بر عملیات مالی احزاب بیشتر شد تا آبشخور ایجاد فساد از سرچشمه خشک شود و نمایندگان احزاب که سیاستمداران آینده هستند، تبادلات مالی روشن و شفاف داشته باشند.
در کنار همه این اقدامات سیاست‌زدایی از قوه‌قضائیه و نیرو‌های انتظامی و مسلح شدت پیدا کرد تا تداوم مبارزه با فساد تضمین شود. از سوی دیگر قوانین پیچیده و دست‌وپاگیر اداری به حداقل رسید و دولت الکترونیک گسترش یافت و اخذ مجوز‌ها برای ایجاد واحد‌های صنعتی و خدماتی به حداقل خود رسید، چراکه هزارتوی پیچیده بوروکراسی، خود مولد فساد است. مجموعه این اقدامات اعتماد عمومی به عملکرد حاکمیت را بالا برد و به نحو چشمگیری برنامه سالم‌سازی به نتایج مطلوب رسید. چنانچه بخواهیم تجربه موفق کشور گرجستان را ملاک عمل قرار دهیم، به نتایج خوبی خواهیم رسید، اما لازم است بدانیم که این تجارب باید برای موقعیت خاص کشور ما بومی‌سازی شود. اکنون قوه‌قضائیه با اقدامات خود نشان می‌دهد که پرچم مبارزه با فساد برافراشته شده است، اما باید دانست که چنانچه فقط به همین مقدار بسنده شود و سایر اقدامات پیش‌گفته عملیاتی نشود، نه‌تن‌ها این مبارزه با شکست مواجه خواهد شد، بلکه وضعیت کشور بسیار وخیم‌تر از قبل می‌شود، چراکه ترس از بازداشت و زندان و اخراج، همه چرخ‌های کشور که هرچند کند، ولی در هر صورت در حال چرخش هستند را متوقف می‌کند و هزارتوی بوروکراسی پیچیده‌تر و سهمگین‌تر از قبل خواهد شد. به قول شیخ اجل سعدی: «یا مکن با پیلبانان دوستی/ یا بنا کن خانه‌ای در خورد پیل». به عبارت دیگر چنانچه مبارزه با فساد فقط به دستگیری و زندانی کردن و مجازات افراد فاسد محدود شود، مدیران اجرایی بیش از پیش محتاط خواهند شد و چیزی نمی‌گذرد که همه چرخ‌های مولد و چرخنده کشور متوقف خواهند شد و این امر در کنار اوضاع نابسامان اقتصادی ناشی از تحریم وضعیت دشوار و پیچیده‌ای را برای کل کشور رقم خواهد زد؛ بنابراین ضروری است که همه اقدامات موازی این اقدام شایسته با هم انجام شوند. در این راستا مهم‌ترین اقدام، ایجاد جو اعتماد بی‌قید و شرط عمومی است. در اصل ۳۷ قانون اساسی، تصریح شده: «اصل، برائت است و هیچ‌کس از نظر قانون مجرم محسوب نمی‌شود، مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.» همچنین در ماده ۱۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر آماده: «هر شخصی که به ارتکاب یک جرم کیفری متهم می‌شود، حق دارد که بی‌گناه فرض شود، مگر اینکه تقصیرش مطابق قانون در یک دادگاه علنی که در آن تمامی تضمین‌های لازم برای دفاع پیش‌بینی شده باشد، ثابت شود.» در حقیقت اسباب اعتماد در قانون به‌خوبی پیش‌بینی شده و در بدو امر تأکید بر اعتماد با دستگیری و مجازات متضاد به نظر می‌رسد و ذاتا یک تناقض و پارادوکس ایجاد می‌کند، اما با مداقه بیشتر حول این موضوع، نکته مثبت مسئله روشن‌تر می‌شود. بدین ترتیب که هم‌زمان با حذف افراد و نظام‌های فاسد، دست نیرو‌های سالم و نظام‌های چابک باز گذاشته شود و سفره اعتماد وسیعی با تکیه بر قانون برای آنان گسترده شود. به‌تدریج این اعتماد گسترش می‌یابد و فضای مسموم قبلی سالم خواهد شد. روشن است در فضای اعتماد، افرادی سوءاستفاده می‌کنند و فساد موضعی ایجاد خواهد شد، اما نسبت این ضایعات به کل نظام آن‌قدر کم خواهد بود که آسیبی به کل مجموعه نخواهد رساند. به بیان روشن‌تر اعتماد کردن به آحاد مردم و «اصل را بر برائت گذاردن» آن‌چنان هزینه‌های عمومی را کم می‌کند که اندک هزینه‌های ایجادشده به سبب سوءاستفاده افراد ناباب در مقابل آن ناچیز خواهد بود. در یک جمع‌بندی کلی به این نتیجه می‌رسیم که: اولا مبارزه با فساد در شرایط کنونی کشور آن‌قدر ضروری است که به هیچ‌وجه نمی‌توان از آن چشم‌پوشی نمود. دوم اینکه مبارزه با فساد باید همه‌جانبه باشد و تمامی اسباب و ادوات آن با هم فراهم شود و با شفاف‌سازی واقعی توأم باشد، در غیر این‌صورت کل نظام را دچار سکته ناگهانی می‌کند. در آخر نیز هم‌زمان با مبارزه با فساد، باید به‌صورت عملی (و نه شعارگونه) با تکیه بر قانون، به آحاد جامعه و مدیران اجرایی اعتماد کرد و دست آن‌ها را برای مشارکت در سازندگی کشور باز گذاشت.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->