افت قیمت مرغ در پی کاهش مصرف این محصول

 الاکلنگ عرضه و تقاضا برای بازار مرغ این بار طوری پایین وبالا رفته است که به جای اینکه مردم برای خرید صف ببندند، مرغ‌ها در صف فروش مانده اند؛ مثلا در همین بازار مشهد، میانگین مصرف روزانه گوشت مرغ بین ۲۲۵ تا ۲۵۰ تن است، اما بین رقم ۳۰۰ تا ۳۶۰ تن روانه بازار می ‎شود؛ یعنی به طور میانگین حدود ۱۰۰ تن بیش از نیاز بازار.

اگر وضعیت را از دید مسئولان ببینیم، بازار ثبات دارد، از نظر تولید مشکلی وجود ندارد و حتی مرغ با قیمتی کمتر از نرخ مصوب فروش می‌رود، پس یعنی همه چیز جفت وجور است؟ این ادعا‌ها گرچه واقعیت دارد، حقیقت ماجرا این است که از نگاه مرغداران، دخل وخرج تولید همخوانی ندارد و ازطرفی اگر آن هابخواهند درخواستی برای افزایش قیمت‌ها بدهند، سرانه مصرف کاهشی‌تر خواهد شد؛ چون مردم قدرت خرید ندارند.

اما اینکه قیمت‌ها چند هزار تومان کمتر از نرخ مصوب است، برای مصرف کننده‌ای که آذر سال گذشته، مرغ را به طور میانگین کیلویی ۳۱ هزار تومان می‌خرید و حالا باید ۵۱ هزار تومان (۱۲ هزار تومان زیر قیمت مصوب) بابت آن پول بدهد، زیاد جذابیتی ندارد و پرداخت یارانه هم با وجود تورم سنگین و همه جانبه هزینه‌های زندگی، نتوانست کمکی کند، با این همه دو هفته قبل که مرغداران از مردم خواستند با خرید و ذخیره سازی مرغ به زنجیره تولید کمک کنند، آن‌هایی که توان خرید مازاد داشتند، پای کار آمدند، تاجایی که قیمت مرغ در بازار استقلال تا ۶۰ هزار تومان هم رسید، اما به گفته مرغ فروشان این خیابان، این حرکت یک مسکن کوتاه مدت بود و حالا دوباره شاهد کاهش ۳۰ درصدی تقاضا و افت قیمت ۴۹ تا ۵۱ هزار تومانی این کالا هستیم.

از همه این اتفاق‌ها می‌توان نتیجه گرفت که زنجیره تولید، سخت تحت فشار است و به گفته کارشناسان، مرغداری کم کم به صنعتی زیان ده تبدیل می‌شود. از سوی دیگر واضح است که کاهش قدرت خرید مردم در تورم بازار، برابر با افت شدید و سرعتی سرانه مصرف مرغ شده است. آمار رسمی و دقیقی وجود ندارد، اما مرغ فروشان مشهدی می‌گویند در شش ماه گذشته، میزان فروش این محصول حدود ۳۰ درصد کاهش داشته و در همین مدت، میزان تقاضا برای آلایش مرغ تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.

انجمنی که از مشکلات نمی‌گوید

درحالی که از حدود دو هفته قبل، اتحادیه سراسری تولیدکنندگان مرغ گوشتی از مردم خواست با خرید و ذخیره سازی مرغ به زنجیره تولید کمک کنند، به سراغ انجمن صنفی مرغداران گوشتی خراسان رضوی رفتیم تا هم مشکلاتشان را بشنویم و هم راهکار‌ها و درخواست هایشان را به گوش مسئولان برسانیم، اما تماس‌های مکرر و پیغام وپسغام‌های ما به ضربی، مدیرعامل این انجمن، بی فایده بود و هیچ پاسخی نگرفتیم.

بعد از آن با عبادی، رئیس هیئت مدیره، تماس گرفتیم که در کمال تعجب او هم نه در جایگاه مسئول نه حتی در کسوت یک تولیدکننده، حاضر به گفتگو و طرح مشکلات خود و همکارانش نشد. با این همه یکی از تولیدکنندگان مرغ در خراسان رضوی، در این باره به شهرآرا می‌گوید: اکنون قیمت مرغ زنده از نژاد‌هایی به جز آرین، ۶ هزار تومان زیر نرخ مصوب یعنی حدود ۳۷ هزار تومان است، درصورتی که در بهترین حالت، اگر مرغ زنده با نرخ مصوب ۴۳ هزار تومانی به فروش برسد، بازهم باتوجه به هزینه‌ها برای مرغدا ری به نقطه سربه سر خواهد رسید.

به گفته این تولیدکننده که نمی‌خواهد نامی از او برده شود، اکنون شرکت پشتیبانی اموردام، گوشت مرغ آرین را ۶۴ هزارو ۳۰۰ تومان از مرغدار خریداری می‌کند. یعنی هزینه کشتار، بسته بندی و انجماد برعهده تولیدکننده است. ازسوی دیگر فقط مرغ‌هایی با وزنی بین یک کیلوو ۲۰۰ گرم تا یک کیلوو ۸۰۰ گرم خریداری می‌شود، از این رو تولیدکننده مجبور است مابقی تولید خود را با نرخی کمتر در بازار به فروش برساند، بنابراین دردسر‌های تولید این مرغ، زیاد است و درنهایت نیز سود چندانی نصیب مرغدار نمی‌شود.

او می‌افزاید: برنامه‌هایی برای صادرات به افغانستان شروع شده است، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که افغانستان می‌خواهد مرغ را زنده تحویل بگیرد که این موضوع نیز برای مرغدار مشکلاتی ایجاد می‌کند؛ البته هنوز تجزیه وتحلیل دقیق قیمت‌ها مشخص نیست و نمی‌توان درباره شرایط دقیق صادرات چیزی گفت.

به سمت تولید قراردادی می‌رویم

محمدمهدی یعقوب زاده، مدیر امورطیور، زنبورعسل و کرم ابریشم سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی است. او درباره اقدامات انجام شده برای تعادل بخشی به این بازار می‌گوید: کار‌های خوبی ازجمله برنامه ریزی صادرات گوشت مرغ از استان در دست اقدام است. همچنین برنامه‌هایی برای افزایش تولید مرغ به میزان ۲۰ درصد بیشتر از نیاز استان درحال انجام است و هیچ نگرانی وجود ندارد.

مدیر امورطیور جهادکشاورزی خراسان رضوی بدون اعلام میزان خرید مرغ توسط شرکت پشتیبانی اموردام، توضیح می‌دهد: خرید مرغ توسط شرکت پشتیبانی از ۲۸ آبان شروع شده است و ادامه دارد و پیش خرید مرغ نیز در برنامه ما دیده شده است. یعقوب زاده می‌گوید: درحال حاضر برای تولید قراردادی مرغ، حرکت‌های خوبی انجام شده است که از این طریق، حلقه‌های تولید مستقیم به یکدیگر متصل می‌شود و هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد. امیدواریم بتوانیم از تمام ظرفیت صنعت مرغ گوشتی استان برای تولید این محصول استفاده و صادرات مرغ نیز اقدام کنیم. تولید با راندمان بالا، کیفیت مطلوب و با کمترین هزینه، هدف ماست.

به گفته وی، درحال حاضر در استان روزانه بین ۶۰۰ تا ۷۲۰ تن گوشت مرغ تولید می‌شود که از این میزان، بیش از ۵۰ درصد روانه بازار مشهد شده یا ذخیره می‌شود. در حالت عادی، مصرف استان ۴۵۰ تا ۵۰۰ تن در روز است که ۵۰ درصد آن را شهروندان مشهدی استفاده می‌کنند.

راه تنظیم بازار چیست؟

تنظیم بازار یعنی نه مصرف کننده برای خرید در صف‌های طولانی منتظر بماند، نه تولیدکننده برای فروش محصولش، مجبور شود زیان بدهد.

بدیهی است یکی از دلایل کاهش قیمت مرغ نسبت به نرخ مصوب، کاهش میزان مصرف این محصول پروتئینی به دلیل جهش قیمت مرغ به دنبال حذف ارز ترجیحی بود. پس از حذف ارز ترجیحی، قرار بود دولت یارانه نقدی را درقالب کوپن الکترونیکی یا کارت پروتئین پرداخت کند تا مردم بتوانند این محصول را به قیمت قبل بخرند و دولت، مابه التفاوت قیمت را به حساب تولیدکنندگان واریز کند، اما این طرح تاکنون اجرایی نشده است.

اگر پرداخت یارانه نقدی را درکنار تورم همه جانبه هزینه‌های زندگی بگذارید، طبیعی است که مردم این پول را خرج هزینه‌های ضروری‌تر زندگی خود کرده، سبد محصولات پروتئینی را کوچک می‌کنند، بنابراین دولت نباید جراحی اقتصادی خود را نصف ونیمه رها کند و باید با تمهیدات خاص در این حوزه، از مصرف کننده درکنار تولیدکننده حمایت کند.

به گفته کارشناسان، دولت باید برای کنترل این وضعیت، سرمایه درگردش صنعت مرغداری را افزایش دهد و سیاست گذاری قیمت‌های دستوری را حذف کند، به طوری که قیمت گذاری براساس عرضه و تقاضا باشد. همچنین حذف محدودیت و ممنوعیت صادرات، افزایش یارانه دهک‌های پایین جامعه به صورت کارت اعتباری صرفا برای خرید پروتئین، خرید پشتیبانی از تولیدکنندگان و ذخیره سازی آن برای توزیع در روز‌های کمبود، از دیگر راهکار‌های پیشنهادی به دولت است تا شاید الاکلنگ عرضه وتقاضا در بازار به تعادل برسد.