چگونه اوتیسمی‌ها را درک و با آنها رفتار کنیم؟

محمد ایمانی‌راد | شهرآرانیوز؛ آمار‌های رسمی می‌گویند از هر صد نوزاد یکی اوتیستیک به‌دنیا می‌آید، یعنی فردی که دارای حساسیت زیادی است و همین موضوع مانع از ارتباط‌گیری درست او با جامعه خواهدشد. به‌عبارت ساده‌تر صداها، تصاویر یا حتی مزه‌ها و بو‌هایی که برای ما بسیار معمولی است و به‌چشم نمی‌آید، برای او بسیار آزاردهنده و تحمل‌ناپذیر است و سبب می‌شود به‌هم بریزد؛ مسئله‌ای که به‌تنهایی برای انزوا و گوشه‌گیری این افراد کافی است. حالا به این موضوع برخورد‌های نامناسب و گاهی آزاردهنده برخی را هم اضافه کنید که عامدانه یا از روی ناآگاهی مزید برعلت می‌شود تا آن‌ها و خانواده‌هایشان گوشه دنج خانه‌هایشان را به حضور در اجتماع ترجیح دهند.

بیماران اوتیستیک طیف بسیار گسترده‌ای دارند. برخی از آن‌ها حساسیت‌های زیادی دارند و معمولا ما کمتر آن‌ها را در جامعه می‌بینیم و برخی هم حساسیت‌های کمتری دارند و حتی از نابغه‌های روزگار به شمار می‌روند، مانند آلبرت اینشتین و فوتبالیست مشهور آرژانتینی، لیونل مسی؛ بنابراین خیلی مهم است که دست‌کم روش درست برخورد و ارتباط‌گیری با این عزیزان را بدانیم و در تعاملات روزانه‌مان به‌کار ببندیم. در ادامه به برخی نکات مهم دراین‌باره اشاره می‌کنیم.

چگونه فرد اوتیسمی را بشناسیم؟

افراد اوتیسمی ویژگی ظاهری خاصی ندارند، مگر زمانی‌که دچار تنش می‌شوند و حساسیتشان را به اتفاق یا موضوعی ناراحت‌کننده با رفتار‌های تکرارکننده‌ای مانند تکان‌دادن سر یا دست نشان می‌دهند یا بی‌تابی می‌کنند.

روابط اجتماعی افراد اوتیسمی بسیار ضعیف و از جنسی بسیار متفاوت با دیگران است. یعنی شما نمی‌توانید روابط عاطفی و اجتماعی که با دیگران دارید، با آن‌ها هم داشته‌باشید.

افراد اوتیسمی مشکلات کلامی و غیرکلامی دارند که آن‌ها را متفاوت از دیگران می‌کند، مانند اینکه نمی‌توانند با شما ارتباط چشمی برقرار کنند.

علایق و فعالیت‌های این افراد بسیار محدود است.

چگونه با فرد اوتیسمی ارتباط برقرار کنیم؟

اگر متوجه حضور یک فرد یا کودکی اوتیسمی شدید، از زل‌زدن یا نگاه‌کردن به او خودداری کنید. این کار تنش او را بیشتر و خانواده اش را ناراحت می‌کند. گاهی این رفتار ما سبب بروز رفتار‌های تهاجمی در فرد اوتیسمی هم می‌شود.

اگر نمی‌توانید با فرد اوتیسمی که دچار تنش شده‌است، برخوردی متخصصانه داشته‌باشید، از کنارش بی‌تفاوت رد شوید.

رفتار ترحم‌آمیز نداشته‌باشید؛ برای نمونه، آرزوی شفا برای او کنید یا با حرکت سر و صورت تأسفتان را نشان بدهید یا سؤالی خصوصی درباره وضعیتش بپرسید.

در زمان بروز تنش در فرد اوتیسمی، اگر برای کمک به همراه او تمایل دارید، از او بپرسید یا به او اطلاع بدهید که درصورت نیاز بتواند روی کمک شما حساب کند.

به حریم خصوصی فرد اوتیسمی تجاوز نکنید. با این کار او دچار تنش زیادی می‌شود.

اگر درحال انجام فعالیتی اجتماعی هستید، برای نمونه وقت پزشک دارید و فردی اوتیسمی هم منتظر است، وقتتان را به او بدهید. محیط‌های شلوغ زمینه بروز تنش را در این افراد بیشتر می‌کند.

در برخورد با این افراد صبور باشید و درکشان کنید. برای نمونه اگر کودکی ناآرامی می‌کند، واکنشی نشان ندهید که سبب خجالت خانواده‌اش شود.

برخی اوتیسمی‌ها به لمس‌شدن حساس هستند. خیلی به آن‌ها نزدیک نشوید.

خیلی به سمت ارتباط‌گیری با فرد اوتیسمی نروید. اجازه بدهید مسیر، روش و میزان ارتباط را او انتخاب کند.

برخی اوتیسمی‌ها درکی از خرید و فروش و بعضی حدومرز‌ها مانند اموال خصوصی ندارند. پس به آن‌ها برچسب‌هایی مانند دزدی نزنید یا درصدد تقابل با آن‌ها برنیایید.

اگر کودکی اوتیسمی را تنها و سرگردان در خیابان دیدید، از نزدیک‌شدن به او خودداری کنید، از دور مراقبش باشید و به پلیس اطلاعات لحظه‌ای بدهید تا او را پیدا کنند. این افراد آرام و قرار ندارند و مدام جابه‌جا می‌شوند.

اگر در فضا‌های بسته‌ای مانند آسانسور با فردی اوتیسمی تنها هستید، فاصله‌تان را با او حفظ کنید تا آرامش روانی‌اش خدشه‌دار نشود.

برخی اوتیسمی‌ها حتی اگر مدرک دکترا داشته‌باشند، متوجه کنایه یا استعاره نمی‌شوند. پس خیلی ساده، روشن و بدون ابهام با آن‌ها حرف بزنید.

افراد اوتیسمی درکی از تعاملات اجتماعی ندارند. پس در جمع با آن‌ها شوخی نکنید؛ برای نمونه بخواهید با شوخی روی شانه‌اش بزنید.

در اروپا فروشگاه‌های دوست‌دار اوتیسم داریم. یعنی درصورت متوجه‌شدن حضور افراد اوتیسمی در فروشگاهشان، نور، صدا و موسیقی را بسیار کم و ملایم می‌کنند تا آن‌ها اذیت نشوند. می‌توان از این ظرفیت‌ها در کشورمان و در تعامل با این افراد هم کمک گرفت یا اگر به‌عنوان میهمان در خانه ما هستند، این ملاحظات را برایشان درنظر گرفت.

افراد اوتیسمی را در هر وضعیتی که باشند، درک کنید. درک کردن یعنی اگر کاری از دستتان برنمی‌آید، وارد حریمشان نشوید و محیط را ترک کنید، به آن‌ها خیلی نزدیک نشوید و از دور کمکشان کنید. همچنین به‌علت وضعیتی که دارند، همواره حق‌تقدم را به آن‌ها بدهید.