پیام حامیان فلسطین به اجلاس سازمان ملل: اسرائیل را تحریم کنید سقوط یک پهپاد انتحاری در نزدیکی اربیل عراق (۸ مرداد ۱۴۰۴) تحلیلگر صهیونیست: غزه در حال محو کردن اسرائیل از نقشه جهان است قالیباف در ششمین کنفرانس روسای مجالس جهان در ژنو: ایران با قاطعیت از سرزمین و مردم خود دفاع کرد رئیس قوه قضاییه با خانواده سرلشکر شهید حاج محمد کاظمی دیدار کرد رسوایی اخلاقی کار دست سفیر اسرائیل در امارات داد تبعیت رئیس جمهور از منویات رهبری، راهبرد دولت چهاردهم انتقاد از وضعیت پرداخت وام‌های ازدواج و فرزندآوری در صحن علنی مجلس روایت خبرنگار انگلیسی از جنگ ۱۲ روزه: پاسخ ایران بسیار فراتر از انتظار صهیونیست‌ها بود + فیلم طحان نظیف: ایرادات لایحه ساماندهی پهپادهای غیرنظامی بررسی شد بیانیه نمایندگان مجلس درخصوص ضرورت شکست محاصره غذایی در غزه قالیباف: ایرانیان خارج از کشور باید در مجلس نماینده داشته باشند دیدار عراقچی با امام علی رحمان | عزم ایران برای گسترش روابط با تاجیکستان سامانه رسیدگی به درخواست‌های حقوقی اتباع ایرانی آسیب دیده در کشور‌های خارجی راه اندازی می‌شود نایب رئیس مجلس: نامه استرداد لایحه فضای مجازی دولت به مجلس ارسال شده است دفتر سیاسی رئیس‌جمهور: پزشکیان شنبه عازم پاکستان می‌شود آیت‌الله علم‌الهدی: شهدای اقتدار ایران، فدائیان رسول خدا(ص) بودند | همبستگی ملی، ثمره خون پاک شهدای جنگ ۱۲ روزه نامه ۱۸ سفیر سابق رژیم اسرائیل به نتانیاهو برای پایان دادن به جنگ در غزه عسگری: رئیس جمهور و دستگاه‌های متولی در زمینه اهمال در پرداخت مطالبات گندمکاران به مجلس بیایند رایزنی وزیر دادگستری با بیش از ۱۰۰ کشور برای محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی نخستین نشست ستاد تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۵ با حضور پزشکیان برگزار شد نماینده مجلس: درخواست‌های مردم در زمینه دریافت تسهیلات خرد از سوی بانک‌ها بی جواب می‌ماند عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس: قیمت‌گذاری خودرو‌های وارداتی اهداف قانون‌گذاران را محقق نکرد دیدار رؤسای مجالس ایران و ترکیه در ژنو | قالیباف: چالش‌های منطقه ریشه در دخالت‌های ایالات متحده دارد| نعمان کورتولموش: اسرائیل با تکیه بر حمایت‌های آمریکا دست به تجاوزگری می‌زند برنامه‌های سفر یک‌روزه وزیر امور خارجه به تاجیکستان رئیس قوه‌قضائیه برای کوتاه‌ترشدن فرایند رسیدگی به دعاوی، یک دستورالعمل صادر کرد تعطیلی یک هفته‌ای پیشنهادی در هیئت دولت به تصویب نرسید (۸ مرداد ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

مجلس در عصر دوم مشروطه

  • کد خبر: ۱۴۶۸۰
  • ۲۴ دی ۱۳۹۸ - ۰۸:۱۵
مجلس در عصر دوم مشروطه
علی‌اصغر داوودی عضو هیئت‌ علمی دانشگاه آزاد مشهد
عصر دوم مشروطه که با ظهور سلطنت پهلوی از ۱۳۰۵ تا ۱۳۲۰ ادامه یافت، ۷ دوره قانون‌گذاری (ششم تا سیزدهم) را دربرمی‌گیرد. در این عصر، مشروطه نیم‌بند با وضعیتی آشفته در حالی به دوره پهلوی منتقل شد که سلطنت قاجار از نظر مردم کهنه و پوسیده جلوه می‌نمود و باید تغییر می‌کرد. دیگر ممکن نبود بر حکومتی که آشکارا با استقراض از خارجه، بستن قرارداد‌های نفتی سنگین با دولت‌های بیگانه و سفر‌های مکرر شاهان قاجار به فرنگ، حقوق مردم را نقض می‌کرد، مهر مشروطیت زد. نظر به ثبات سیاسی که در نتیجه دیکتاتوری رضاشاه در این دوره پدید آمد، انتخابات هر دوره بدون وقفه آغاز و مجالس در موعد قانونی خود افتتاح و عمرشان به آرامش طی می‌شد. به‌جز دوره ششم که مدرس و مصدق مجلس را از سکوت بیرون آوردند و قضاوت کنسولی نیز لغو شد و دوره دوازدهم که رضاشاه از قدرت خلع و محمدرضاشاه به جانشینی پدر مقرر شد، مجالس این دوره تحرک و جنبش چندانی نداشتند.
از مجلس ششم به بعد با جا افتادن نسبی حکومت پهلوی در اقصی‌نقاط کشور، به‌تدریج نظامیان شروع به دخالت در انتخاب نمایندگان کردند و سلسله فعالیت‌های گسترده‌ای برای خارج کردن نمایندگان مخالف حکومت از میدان رقابت انتخابات آغاز شد. از این دوره به بعد تیمورتاش با نزدیک شدن به شاه، به مجری اصلی سیاست‌های وی تبدیل شد. با هم‌دستی او بود که طرف‌داران رضاشاه با اعمال نفوذ وارد مجلس ششم شدند. هرچند افرادی، چون مدرس و مصدق با اعتبارنامه وکیل‌الدوله‌هایی که با حمایت دربار به مجلس ششم وارد شده بودند، مخالفت کردند، اما این مقاومت‌ها افاقه‌ای نکرد و به‌تدریج آن دو از صحنه سیاست طرد شدند. در طول ۱۶ سال سلطنت رضاشاه فضای بله‌قربان‌گویی مطلق بر نظام اداری و سیاسی ایران، ازجمله مجلس شورای ملی حاکم شد.
در دوره هشتم، رضاشاه برای تثبیت قدرت خود برای اولین‌بار مصونیت پارلمانی را از نمایندگان سلب کرد. ازجمله اقدامات مفید مجلس نهم افتتاح دانشگاه تهران و لغو امتیازنامه قدیم دارسی و انعقاد امتیازنامه جدید بود. در مجلس دهم آزادی انتخابات به‌طور کلی مفهوم خود را از دست داد و از آن به بعد حتی یک نماینده مخالف به مجلس راه نیافت و هرکس انتخاب می‌شد، در اصل نماینده شاه بود. از مهم‌ترین موضوعاتی که در این دوره به تصویب مجلس رسید، یکی پیمان سعدآباد میان ایران، ترکیه، افغانستان و عراق و دیگری کشف اجباری حجاب زنان بود.
مقارن با مجلس یازدهم بود که جنگ جهانی دوم آغاز شد و دولت در آن اعلان بی‌طرفی نمود. از مصوبات این مجلس می‌توان به تصویب قانون آیین دادرسی مدنی، قانون خدمت نظام وظیفه عمومی و قانون روابط مالک و زارع اشاره کرد. در دوره مجلس دوازدهم متفقین به بهانه مداخلات دولت آلمان در امور ایران و وجود اتباع آلمانی در این کشور و ناامنی حاصل از آن، به ایران حمله و آن را اشغال کردند. در نتیجه دگرگونی اوضاع، هیجان و انقلابی در افکار عمومی طبقات مختلف پدید آمد و بسیاری از ناراضیان شروع به انتقاد از حکومت وقت نمودند. ارباب جراید و روشن‌فکرانی که در گذشته زیر فشار بودند و نیز رؤسای ایلات و عشایر، صاحبان قدرت و نفوذ محلی که به سبب قدرت مرکزی از آن‌ها سلب خودمختاری شده بود، جرئت پیدا کردند آزادانه خرده‌گیری‌های خود را به زبان آورند. این انتقادات به‌تدریج به مجلس نیز سرایت کرد. هیئت‌دولت در جلسه فوق‌العاده ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ مجلس حضور یافت و نخست‌وزیر وقت استعفای رضاشاه از مقام سلطنت را قرائت و سلطنت محمدرضا پهلوی را اعلام کرد. روز بعد شاه جدید در مجلس حضور یافت و سوگندنامه خود را قرائت نمود. ۲۷ شهریور نیز فرمان عفو عمومی اعلام شد و اول مهر همان سال لایحه الغای قانون ریاست عالیه کل قوا که از امتیازات شاه سابق بود، به تصویب نمایندگان مجلس رسید. با پایان عمر مجلس دوازدهم در نهم آبان، عصر دوم مشروطیت نیز به پایان رسید.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->