هشدار درباره تخلفات مالی در بیمارستان‌ها | لزوم تحول در نظام بیمه سلامت مأموریت موفق اورژانس ۱۱۵ فریمان در تسهیل زایمان مادر باردار داخل آمبولانس (۷ آبان ۱۴۰۴) چطور یک آلرژی خطرناک در کودکان را کاهش دهیم؟ دارو‌های امپرازول و پنتوپرازول را خودسرانه مصرف نکنید کشف ۱۲ تن برنج ایرانی احتکارشده در یکی از شهرستان‌های خراسان رضوی (۷ آبان ۱۴۰۴) خودمراقبتی، کلید سالمندی سالم و پویاست معاون پلیس آگاهی فراجا: از اردیبهشت تاکنون، بیش از ۶ هزار و ۳۰۰ حساب بانکی کلاهبرداران مسدود شده است (۷ آبان ۱۴۰۴) درخواست وزیر آموزش و پرورش از اعضای مجلس برای رفع مشکلات تبدیل وضعیت معلمان جریمه ۵۹۰ میلیارد ریالی یک شرکت تجاری در مشهد + جزئیات سارق، موبایل دزدی را به کلانتری خواجه ربیع مشهد فرستاد! معاون وزیر آموزش و پرورش هشدار داد: برخورد جدی با هرگونه هنجارشکنی در مدارس غیردولتی اجرای طرح هوشمندسازی بیمارستان‌های کشور از مشهد | اسناد کاغذی بیمه سلامت حذف می‌شود ۴ ماسک خانگی برای درمان خشکی پوست در پاییز افزودن سبزیجات و کنجد به نان ممنوع شد خطرناک‌ترین روش نگهداری سیر که می‌تواند مرگبار باشد! ایران، رکورددار تجویز و مصرف دارو در دنیا | عوارض مصرف بی‌رویه دارو هشدار درباره عرضه غیرقانونی قرص برنج در عطاری‌ها اولین واکنش پژمان جمشیدی به اتهام تجاوز و فرار از کشور هوش مصنوعی خطر بیماری قلبی را با اعداد نمایش می‌دهد پرتودرمانی می‌تواند اختلال ضربان قلب را درمان کند واژگونی خودرو در محور نیشابور به مشهد یک فوتی برجای گذاشت (۶ آبان ۱۴۰۴) خسروپناه: منتظر پیشنهاد‌های بهزیستی برای حمایت از معلولان هستیم کارگروه اضطرار کاهش آلودگی هوای خراسان رضوی برای شهروندان مشهدی هشدار خودمراقبتی صادر کرد (۶ آبان ۱۴۰۴) اجرای پروژه تأمین آب شرب مشهد از رشته‌کوه هزارمسجد با ۴ سازه اصلی و تونل ۸.۵ کیلومتری + فیلم مهاجرت پرستاران، چالشی فراتر از مسائل معیشتی در خراسان رضوی و مشهد قوی‌ترین سموم بیماری‌زا در مواد غذایی فاسد و کپک‌زده هستند رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی: اگر اقدام فوری نشود، کالابرگ در حد شعار می‌ماند مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی: آموزش‌ و پرورش باید از نگاه صرف آموزشی خارج شود و به جایگاه فرهنگی خود بازگردد معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش: تأکید رئیس‌جمهور بر عدالت آموزشی است | آموزش باکیفیت برای همه کودکان ایرانی
سرخط خبرها

درباره مقبره معروف «جغتین گیسور» گناباد

  • کد خبر: ۱۴۹۹۸۰
  • ۲۳ بهمن ۱۴۰۱ - ۱۵:۳۸
درباره مقبره معروف «جغتین گیسور» گناباد
یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: برخی این بنا را آرامگاه «جغتای» پسر چنگیزخان مغول پنداشته‌اند، برخی آن را به شاهزاده‌ای ایرانی و برخی نیز آرامگاه را متعلق به شخصیتی بزرگ و صاحب منصب نسبت داده‌اند.

به گزارش شهرآرانیوز، رجبعلی لباف‌خانیکی اظهار کرد: در فاصله ۵ کیلومتری روستای گیسور واقع در ۷۲ کیلومتری شمال ‌شرق شهر گناباد محوطه‌ای باستانی گسترده شده که علاوه بر آب‌انبار، قلعه و نشانه‌هایی از اقامتگاهی احتمالی و کهن، بنای زیبای آجری و نیمه ویرانی بر فراز سکویی قرار گرفته که به «مقبره جغتین» معروف است.

وی اضافه کرد: در مورد نام‌گذاری این بنا نظریه‌های متعدد و متفاوتی وجود دارد. برخی این بنا را آرامگاه «جغتای» پسر چنگیزخان مغول پنداشته‌اند، برخی آن را به شاهزاده‌ای ایرانی و برخی نیز آرامگاه را متعلق به شخصیتی بزرگ و صاحب منصب نسبت داده‌اند. اما به این دلیل که نظریات فاقد مستندات هستند باید گفت که تا حدودی نامعتبرند.

لباف‌خانیکی عنوان کرد: اگر با مراجعه به فرهنگ لغات، واژه «جغتای» و «جغتین» را ریشه‌یابی کنیم، شاید به این نتیجه برسیم که «جغتین» یک اسم عام یا اسم فاعل است نه اسم شخص زیرا واژه «جُغ» را که کلمه‌ای ترکی است، الوار و تیر و «اتی» را پرتاب معنی کرده‌اند. همچنین گفته شده که واژه «جُغاتی» به معنی «تیرانداز» بوده که با حذف و اضافاتی در فارسی، جغتای و جغتین شده است.

این پژوهشگر خراسانی ادامه داد: در صورتی که این استدلال را بپذیریم می‌توانیم فرض کنیم که این بنا آرامگاه یا بنای یادبودی برای شخصیت واقعی یا اسطوره‌ای مانند «آرش کمانگیر» بوده است. کما اینکه برخی گیسور را به «گیو» و وقایع شاهنامه ارتباط داده و واژه «گیسور» را به استناد گفته استاد «بهرام فروشی»، «جایگاه آتش کیانی» معنی کرده‌اند و از وجود آتشکده‌ای در آن حوالی خبر داده‌اند.

لباف‌خانیکی خاطرنشان کرد: در هر صورت این سازه معتبر و زیبا متعلق به عصر ایلخانی و احتمالا دورانی است که گناباد مرکز قهستان بوده و «امیر عبدالله مولائی» و پسرش «امیر محمد» و دیگر مولاییان بیش از ۶۰ سال از آغاز قرن هشتم هجری قمری، از گناباد بر سرتاسر قهستان حکم می‌راندند. بنابراین بنای زیبا و اشرافی «جغتین» می‌تواند با گناباد آن دوران تناسب داشته باشد.

وی گفت: مقبره جغتین از نوع بناهای چهارطاقی گنبدداری به شیوه معماری رازی بوده که بر فراز سردابه‌ای تدفینی ساخته شده و با بنای ایلخانی «امام‌زاده جعفر» قم قابل مقایسه است. فضای داخلی آن مربع با قاعده ۶/۸۰ متر و نمای خارجی آن ۸ ضلعی است.

این باستان‌شناس خراسانی ادامه داد: در میانه هر یک از اضلاع چهارگانه ، ایوانچه‌ای به عرض۳، عمق ۲و ارتفاع ۵ متر ساخته شده و بر میانه دیوار انتهایی هر یک از ایوان‌ها یک درگاهی به عرض ۱/۱۰ متر به درون راه می‌یابد. بر فراز هر درگاهی پنجره‌ای به عنوان نورگیر به ارتفاع ۲متر و هم عرض با درگاه ورودی با طاق هلالی کم خیز ایجاد شده است.

لباف‌خانیکی اضافه کرد: همچنین بر پخی چهار گوشه بنا ۴ طاق‌نما به عمق ۵۰ سانتیمتر تعبیه شده و در مجموع نمای خارجی بنا ۸ ضلعی شده است.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی عنوان کرد: پوشش ایوان‌های چهارگانه و طاق‌نماها با حرکت آرام و خمش دیوارهای طرفین به صورت ضربی و جناقی اجرا شده است. در داخل بنا نیز با اجرای فیلگوش‌ها قاعده ۴ ضلعی به ۸ ضلعی تبدیل و ساقه در قامت منشور ۸ ضلعی گنبد آجری عرقچین را به دوش کشیده است.

لباف‌خانیکی تصریح کرد: در حال حاضر کتیبه یا تزئیناتی در بنا وجود ندارد، اما رویه داخلی ساقه گنبد به گونه‌ای تجهیز شده که بتواند زمینه کمربند تزیینی یا کتیبه باشد. تناسبات و تقارنی که در بنا اعمال شده آن را شکیل و متوازن جلوه داده است.

وی اظهار کرد: «برنارد اوکین» به جهاتی مقبره جغتین را با برخی از بناهای دوره تیموری مقایسه کرده، اما با توجه به شیوه و ساختار کلی بنا به احتمال زیاد می‌توان بنیاد آن را به دوران ایلخانی نسبت داد.

لباف‌خانیکی گفت: مقبره آجری جغتین گیسور در طول زمان بسیار آسیب دیده و پوشش گنبدی و فیلگوش‌ها فرو ریخته و اگر چه اخیرا اقداماتی جهت مرمت و تثبیت بنا صورت گرفته، اما کافی نبوده و این بنای زیبا همچنان آسیب‌پذیر و نیازمند اقدامات ایمنی بیشتری است.

وی یاداور شد: مقبره جغتین گیسور در تاریخ  ۲۹ آذر سال ۱۳۷۵به شماره ۱۸۰۵ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

منبع: ایسنا

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->