آغاز مسافرگیری فاز یک خط۳ مترو مشهد در سالروز ولادت امام‌رضا(ع) (۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۴) + جزئیات افتخار خدمت در مشهد مقدس نعمتی عظیم و مسئولیتی سترگ است وزیر دادگستری در مشهد: همه املاک قلعه وکیل‌آباد به‌زودی تعیین‌تکلیف می‌شوند شهردار مشهد مقدس: هر خدمتی در مشهد انجام می‌شود به برکت امام‌رضا(ع) است ۶۰۰ مِلک دیگر در قلعه وکیل‌آباد مشهد تعیین‌تکلیف شد | تحویل ۱۴۷۲ برگ سند مالکیت حدنگار بازار رضا(ع) ویدئو| شهردار مشهد مقدس: جشن‌های دهه کرامت و شب میلاد حضرت رضا(ع) حال خوبی را برای زائران و مجاوران ایجاد کرده است قلندرشریف: جامعه ما مدیون اساتید، معلمان و آموزگاران است شهردار مشهد مقدس در جشن بزرگ امام‌رضایی‌ها: فاز نخست خط۳ قطارشهری، عیدی ویژه مدیریت شهری به زائران و مجاوران+ویدئو شکوه جشن میلیونی امام‌رضایی‌ها در شب میلاد امام‌رضا‌(ع) در مشهد + فیلم استقرار ۶۰۰ نیروی خدمات شهری مشهد در محدوده پیرامونی حرم مطهر رضوی همزمان با ولادت امام رضا (ع) (۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴) توزیع کیک ۱۰۰۰ متری میلاد امام‌رضا(ع) در حرم مطهر رضوی آغاز مسافرگیری فاز یک خط ۳ مترو مشهد، از شنبه (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) رئیس شورای عالی استان‌ها: مدیران باید شوراباور شوند + فیلم تغییر ساعت ارائه خدمات ناوگان اتوبوس‌رانی مشهد از شنبه (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) رئیس شورای شهر مشهد: دوره اعمال‌نظر دیگران گذشته و شورا به بلوغ رسیده است نخستین مصوبه کارگروه «سرمایه‌گذاری برای تولید» شورای شهر به شهرداری مشهد ابلاغ می‌شود + فیلم ترافیک موقتی برای مهار ترافیک در تقاطع‌های غیرهم سطح خیام، سپاد و شهید فهمیده مشهد سومین کلینیک گل و گیاه شهر مشهد آماده بهره‌برداری | بوستان‌های بانوان «بسیج» و «نصرت» به‌زودی افتتاح می‌شوند سرمایه‌گذاری ۶۵۰ میلیارد تومانی سپاه و کمیته امداد برای تسهیل ازدواج زوج‌های نیازمند شادی در خیابان‌های مشهد | کارناوال باشکوه خودرویی و موتوری به مناسبت فرارسیدن سالروز ولادت امام‌رضا(ع)
سرخط خبرها

حاشیه‌نشینی در گذر زمان

  • کد خبر: ۱۶۶۱۶۰
  • ۰۶ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۰۲
حاشیه‌نشینی در گذر زمان
فردی که اصطلاح «حاشیه نشینی» و «انسان حاشیه نشین» را به کار برد، رابرت‌ای پارک بود.

اول باید ببینیم واژه «حاشیه» از کجا آمده است؟ اصل واژه حاشیه نشینی تولید داخل نیست و آن را از اصطلاحات غربی گرفته ایم. در جامعه ایرانی واژه‌های رعیت و ارباب و غنی و فقیر بود.

فردی که اصطلاح «حاشیه نشینی» و «انسان حاشیه نشین» را به کار برد، رابرت‌ای پارک بود. او در مقاله «مهاجرت بشر و انسان حاشیه نشین»، این مفهوم را چنین شرح می‌دهد: انسان حاشیه نشین فردی است که از لحاظ فرهنگی انسانی دو رگه است و صمیمانه در زندگی فرهنگی دو جمعیت متمایز زندگی می‌کند و با هر دوی آن‌ها شریک است، مایل نیست از گذشته خود بگوید و هنوز همه ابعاد جامعه میزبان را نپذیرفته است.

برای حل و علاج مشکلات سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه نشینی ابتدا باید تاریخچه این پدیده را بررسی کرد. پدیده حاشیه نشینی در کشور دارای سابقه طولانی نیست و تاریخ شروع آن به بعد از اصلاحات ارضی در کشور باز‌ می‌گردد که حکومت وقت در دهه ۴۰ تلاش می‌کند مدرنیزاسیون را در کشور محقق کند و به عبارتی به کشوری مدرن و پیشرفته تبدیل شویم.

در این مسیر نیاز است جمعیت روستایی به شهر‌ها جذب شوند و تحت عنوان نیروی کار در کارخانجات به کار گرفته شوند. حکومت، روستاییان را برای مهاجرت به کلان شهر‌ها تشویق می‌کند تا شهر‌ها توسعه پیدا کند و در نهایت کشوری مترقی شویم. جرقه شروع حاشیه نشینی از اینجا آغاز می‌شود. پس دهه ۴۰ نقطه آغاز و شکل گیری این موضوع تلقی می‌شود.

اگر بخواهیم تعریفی از حاشیه نشینی داشته باشیم، منظور افرادی است که به دلایل متعددی مبدأ سکونت خود را رها کرده و به سمت کلان شهر‌ها مهاجرت می‌کنند؛ اما به دلایل متعدد اقتصادی و اجتماعی نتوانسته اند جذب جمعیت شهری شوند و مکان‌هایی را برای اسکان در داخل یا پیرامون شهر شکل می‌دهند که از آن به عنوان جوامع حاشیه نشین یاد می‌کنند. لزوما حاشیه نشین‌ها در حواشی و پیرامون شهر‌ها قرار ندارند، بلکه می‌توان آن‌ها را در داخل شهر‌ها یا حتی مراکز شهری مشاهده کرد.

با اینکه نقطه آغازین شکل گیری پدیده حاشیه نشینی در دهه ۴۰ است، اما اوج و نهایت آن به دهه ۶۰ باز‌ می‌گردد. شهر مقدس مشهد از این قاعده مستثنا نیست و پس از دهه ۶۰، حاشیه نشینی در مشهد به اوج رسید. این اوج گیری دلایل متعددی داشت؛ از جمله جنگ در مناطق غرب و جنوب غربی کشور و وقوع جنگ داخلی در افغانستان.

با شروع جنگ تحمیلی، عده زیادی از افراد از مناطق جنگ زده به مشهد مهاجرت کردند و نمونه آن را می‌توان در شهرک جنگ زده‌ها یا شهرک شهید بهشتی مشاهده کرد. از طرفی جنگ داخلی افغانستان باعث مهاجرت میلیون‌ها تبعه افغانستانی به داخل ایران به ویژه در شهر مشهد شد. در سال گذشته هم با روی کار آمدن حکومت طالبان، مجدد باعث مهاجرت آن‌ها به مشهد شد.

اگر نگاهی به آمار افزایش جمعیت شهر مشهد بیندازیم، خواهیم دید جمعیت شهر مشهد در سال ۵۵ تقریبا ۶۷۷ هزار نفر بود؛ اما در سال ۶۵ به یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسید؛ یعنی در طول ۱۰ سال، جمعیت شهر به بیش از دو برابر رسید. مدیران شهری این افزایش جمعیت را پیش بینی نکردند و نتوانستند متناسب با جمعیت، برنامه ریزی‌های لازم را انجام دهند. در شماره‌های بعدی، ادامه تاریخچه شکل گیری این پدیده و مشکلات آن را شرح خواهیم داد.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->