راه‌های پیشگیری از سالک چیست؟

سالک یا لیشمانیاز یک بیماری انگلی است که بر اثر انگل لیشمانیا ایجاد می‌شود. این انگل معمولاً در پشه‌های خاکی آلوده زنده می‌کند و بیماری سالک از طریق نیش پشه خاکی آلوده به انگل به انسان منتقل خواهد شد.

به گزارش شهرآرانیوز، مسلم خردبین، کارشناس واحد بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز امروز ۲۶ مردادماه در یک کارگاه آموزشی با بیان اینکه سالک در بسیاری از استان‌های کشور وجود دارد و سالانه بیش از ۲۶ هزار نفر در کل کشور به سالک مبتلا می‌شوند، افزود: سالک در بسیاری از کشور‌های منطقه از جمله ایران، افغانستان، پاکستان، عراق، سوریه، اردن، الجزایر، تونس، مراکش و عربستان سعودی نیز وجود دارد.

خردبین با اشاره به اینکه دو نوع سالک شهری (خشک) و روستایی (مرطوب) در ایران وجود دارد، افزود: در بسیاری از استان‌ها به ویژه در مناطق روستایی، سالک نوع روستایی و در شهر‌های بزرگ و متوسط سالک نوع شهری شایع است.

خردبین در ادامه با بیان اینکه سالک شهری در شهر‌های کوچک و بزرگ اتفاق می‌افتد و به دلیل نداشتن ترشحات در سالک شهری به آن سالک خشک نیز گفته می‌شود، افزود: این بیماری از فرد مبتلا به وسیله پشه خاکی به فرد سالم منتقل می‌شود؛ همچنین سگ‌های ولگرد نیز از ناقلان اصلی بیماری سالک هستند.

خردبین با اشاره به اینکه در سالک نوع خشک، ۲ تا ۸ ماه پس از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک سرخ رنگی در محل گزش ظاهر می‌شود، اضافه کرد: بعد از گذشت دو تا سه ماه، ضایعه برجسته یا تا حدودی سفت می‌شود و کم کم در روی آن فرو رفتگی ایجاد شده و به تدریج ضایعه به صورت زخمی باز در می‌آید.

وی همچنین با یادآوری اینکه به دلیل وجود ترشح در زخم سالک روستایی، به آن سالک مرطوب نیز گفته می‌شود و افزود: در این نوع سالک، پشه خاکی انگل بیماری را از برخی موش‌های صحرایی به انسان منتقل می‌کند. در سالک روستایی اغلب چهار ماه پس از گزش پشه خاکی، ضایعه به صورت جوش و سپس به صورت زخم ایجاد شده و به سرعت بزرگ می‌شود که این زخم اغلب برجسته و دارای ترشح است؛ سالک نوع روستایی اغلب در استان‌های اصفهان، فارس، خوزستان، کرمان، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، بوشهر، هرمزگان، سمنان، سیستان و بلوچستان، یزد و ایلام دیده می‌شود.

به گفته وی؛ تجمع زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی و نبودن سیستم فاضلاب مناسب، استفاده نکردن یا استفاده نامناسب از پشه بند بهداشتی، نگهداری دام‌ها و پرندگان در نزدیک منازل، ساخت اماکن مسکونی در مجاورت لانه‌های جوندگان، مسافرت به مناطق آلوده، زندگی در ساختمان‌های مخروبه یا نزدیک آنها، استفاده از کود‌های غیر استاندارد در زمین‌های کشاورزی، از جمله عواملی است که موجب ابتلای افراد به سالک می‌شود.

محل زندگی و تکثیر پشه ناقل بیماری سالک

پشه خاکی اغلب در جای تاریک و مرطوب به ویژه زیر تخت، پشت کمد، شکاف دیوارها، زیر زمین، لانه‌های پرندگان، جوندگان و زیر تخته سنگ‌ها زندگی می‌کند؛ همچنین محل تکثیر پشه خاکی در زباله ها، نخاله‌های ساختمانی، کود و فضولات دام‌ها و مخروبه‌ها است.