نویسنده «عمارت پیر»: وقف، وام بزرگ و سنگين و ماندگاري بر ادب فارسي دارد

به گزارش شهرآرانیوز، «نظم و نثر فارسي، آينه‌اي است براي ديدار با تجليات ماندگار وقف؛ به‌ويژه آنكه اكثر شاعران بزرگ و نويسندگان نامي ايران در اعصار گذشته، در مدارس وقفي دانش آموخته‌اند و برخي تا پايان عمر از موقوفه‌ها ارتزاق كرده‌اند. تعداد آثار داستانی فارسی که با موضوع وقف نوشته شده، پرشمار نیست، درباره وقف، موقوفات و واقفان حرف زیاد است و موضوع و دست‌مایه برای نگارش داستان و رمان بی انتها و جاری است؛ جاری و بی‌انتها درست مثل خود وقف!»

حسین زند در کتاب "عمارت پیر" به بیان داستان روستایی می‌پردازد که وقف حرم حضرت رضا(ع) شده است. برای عمل به این وقف مشکلاتی ایجاد می‌شود و درگیری‌های ارباب _ رعیتی و کشمکش این دو گروه، داستانی خواندنی، پر از حادثه و تعلیق ایجاد می‌کند. این اثر به تازگی در انتشارات به‌نشر در ۱۶۰صفحه و قطع رقعی منتشر شده است. هفته وقف فرصتی پیش آمد تا با این نویسنده هم‌کلام شویم.

وقف از دستورات مترقی دین اسلام است

او درباره اهمیت وقف در جامعه می‌گوید: وقف در کنار خمس و زکات، از دستورات مترقی دین مبین اسلام است که در صورت تحقق نیت واقف، می‌تواند همچون رودی پر آب بر پیکره عطش‌مند جامعه جاری شود و سیرابی عدالت را بر تبعیضات و اختلاف‌های طبقاتی‌اش بچشاند. در حال حاضر نیز هزاران مدرسه، درمانگاه، بيمارستان، مسجد و كتابخانه و خانه‌هاى ارزان قيمت، با همين انگيزه ساخته شده است که بنا به فرمایش امام رضا(ع) «وقف کردن اموال، مدیریتی معنوی است که افراد را الی الابد از خیر و سعادت بهره‌مند می‌کند.» 

زند تصریح می‌کند: عاقبت همه انسان‌ها مرگ است و در این بین باید راهی برای ماندگار شدن پیدا کرد، وقف کردن اموال وسیله‌ای برای ماندگار شدن و پر کردن قلک قیامتمان است. از طرف دیگر، انتخاب هر موضوعی برای ورود به نظام یادآوری تقویمی نیز نشان از اهمیت و جایگاه آن در شکل‌دهی به هویت یک جامعه از وجوه مختلف معنوی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی یا مناسبات خارجی دارد و مفهوم "وقف" نیز همین اهمیت را دارد. 

این نویسنده با بیان اینکه شاعران و گويندگان بزرگ فارسي‌زبان نيز به فراخور مضامين و موضوعات ادبي و عرفاني و تعليمي، هر از گاه يادي از اين مقوله ديني و اجتماعي كرده‌اند، اظهار می‌کند: وقف در ادب فارسي، نماد و موضوع و بهانه مضمون‌ پردازي‌هاي بسياري است.

بنابراين مي‌توان مدعي شد كه وقف، وام بزرگ و سنگين و ماندگاري بر ادب فارسي دارد. اگر فرهنگ وقف و پديده موقوفات نبود، بسياري از شاعران بزرگ فارسي و عرفايي كه در خانقاه‌هاي وقفي زندگي مي‌كردند، رشد نمی‌کردند و اين امكان را نمي‌يافتند كه آثار ماندگار و عظيم بيافرينند. 

زند ادامه می دهد: وقف برای جامعه‌شناسان نیز ترازویی است که با آن ایمان دینی جامعه، تقوا و سخاوت آحاد آن را می‌سنجند. اگر کسی وارد شهری شد و در هر جای آن، موقوفه‌ای عام‌المنفعه دید، درمی‌یابد که به میان مردمی دیندار و دین‌باور و آخرت‌گرا آمده و تفضلات الهی در نوع‌دوستی شهروندان تجلی کرده است.

او وقف را میزان دقیقی برای ایمان‌سنجی مردم  عنوان می‌کند که در ادب فارسی به آن توجه ویژه‌ای شده است، به گفته نویسنده کتاب «عمارت پیر»، وقف و موقوفات، از آن جهت که حاکی از وجود مردم خیّر و دین‌باور است، همچون آینه‌ای ایمان قلبی آنان را می‌نمایاند؛ اما از آن جهت که چگونه مصرف می‌شود و با آن چگونه رفتار می‌کنند، آینه‌وار تقوای مصرف‌کنندگان را هم به نمایش می‌گذارد.

در ادامه حتما بخوانید کتاب داستانی «مادر بزرگ منتظر است» با موضوع وقف منتشر شد

وقایع عجیب روستایی که وقف شده است

زند اظهار می‌کند: کتاب «عمارت پیر» دومین اثر من، بعد از مجموعه داستان "آقاجان درخت" درباره وقف است. این رمان ۱۶۰صفحه‌ای نیروی خیر و شر را در قالب کالبد انسان‌ها به رشته تحریر درآورده که بعد از آرامش و یکنواختی همیشگی روستایشان، درگیر مسائل و اتفاقات غریبی می‌شوند که باعث می‌شود دوراهی همیشگی خوب و بد را در مقابل خود ببینند و‌ انتخاب کنند که یا ساکت بمانند و عافیت طلب باشند یا برخیزند و حقی را مورد حمایت خود قرار بدهند که استیفایش امکان خطرات جان‌فرسایی برایشان دارد.

او ادامه می‌دهد: در این رمان، روستایی وقف حرم حضرت رضا(ع) شده که واقف اصلی‌اش مغلوب نیروی وسوسه شده‌ است و درنهایت، به سرانجام رساندن این خیر ماندگار را به جوان پاک و بی‌پناهی می‌سپارد که خود درگیر مسائل و مصائب بسیاری است.

او امید دارد این جوان خوش طینت به پشتوانه ایمانی که به وسیله رشد در دامان زنی پاک سیرت کسب کرده بتواند در برابر مشکلات و درگیری‌هایی که گاه به قیمت جانش بزرگ و خطرساز است، ایستادگی کند.