چند روز پیش با یک پیامک به خودم آمدم؛ «روز مهندس مبارک باد». متوجه شدم که پنجم اسفندماه است. روزی که مصادف با زادروز دانشمند ایرانی خواجه نصیر طوسی است و به همین دلیل در ایران عنوان «روز مهندس» را گرفته است.
مهندس کسی است که تلاش میکند یک ساختار عملیاتی و عملی از مفهومی را ایجاد کند.
در واقع مهندس فردی است حرفهای که با دارا بودن مدرک دانشگاهی معتبر در یکی از رشتههای ساختمان و تأسیسات برقی و مکانیکی مبادرت به ارائه خدمات امور مهندسی در بعد طراحی و محاسبات، نظارت بر اجرای پروژه مجری میکند. البته شرکتهای مهندسی هم وجود دارد. در اینگونه موارد، شرکت که شخصیت حقوقی است، در عوض مدارک صلاحیت حرفهای، گواهینامه صلاحیت خدمات مشاوره یا پیمانکاری ملاک ارزیابی را داراست.
من به کل این روز را در هیاهوی کلاسها و کارهای روزمره زندگی فراموش کرده بودم. همین دیروز در مطب یک پزشک با خودم فکر میکردم که آیا پزشکشدن، دستکم از لحاظ مالی برای من بهتر بود یا خیر؟ آیا با توجه به رکود اقتصادی فعلی، فعالیت در رشته مهندسی برای قشری مثل من، چگونه میتواند مشکلات ما بهویژه مشکلات مالی را مرتفع کند؟ این موضوعی است که همه مهندسان را به سمت دوشغله و چندشغله بودن سوق داده و چه بسا بعضی از دوستان هم از دارابودن حرفه تخصصی خود محروماند و در مشاغل غیرمهندسی فعالیت میکنند.
مقررات و فعالیتهای مجاز و غیرمجاز مهندسی را باید در دانشگاهها به دانشجویان آموخت و جرائم مربوط به تخلفات را از طریق قوانین کشور مشخص کرد، ولی از همه مهمتر این است که باید در دانشجویان مهندسی و مهندسان کشور، ارزشهای انسانی پرورش داده شود.
برخورداری از این ارزشهاست که میتواند نهتنها به آسایش و رفاه مادی، بلکه از آن مهمتر به آرامش خاطر و رضایت باطن و خلاصه به نشاط و خوشنودی واقعی درازمدت مهندسان بینجامد. مهندس نباید فراموش کند که «برای شادزیستن زاده شده است» و «زنده است تا شاد باشد و این حق اوست»، اما باید بداند که «بخشی از عوامل دستیابی به شادی، عشقورزیدن و احترامگذاشتن به همه انسانها، طبیعت و محیط زیست و نیز ارجنهادن به همه موجودات است» و مگر غیر از این است که پیامبر هم فرمودند: «من برای تکمیل مکارم اخلاقی مبعوث شدهام.»
من از اینکه نقش مهمی در انتخاب مهندسی بهعنوان شغل خود داشتهام، خوشحالم. از اینکه توانستهام برخلاف ناخشنودی کارفرمایم، به او دروغ نگویم، خوشحالم. از اینکه در حد سواد و بضاعتم با امضا و تأییدم حقی ناحق نشده است، به خودم میبالم.
از اینکه به خانوادهام، دانشجویانم و همکارانم نشان میدهم که کسب درآمد از هر طریقی مجاز نیست و بر این عقیده پافشاری میکنم، حتی اگر مجبور به ترک شغلم شوم، شادی معنوی پیدا میکنم. از اینکه امضای من -که بر حسب اتفاق و شاید هم تعمد، نام خود من است- وسیلهایی برای فراموشکردن «خودم» نیست و آن را خرید و فروش نمیکنم، لذت میبرم. من تلاش میکنم تا «مهندس» باشم و مهندس بمانم.
این روز را هرچند گذشته است، به تمامی مهندسان واقعی تبریک میگویم.