منطق اهل بیت (ع) در بیان حضرت زینب (س)

حضرت زینب (س) در مکتب پیامبر (ص) و اهل‌بیت (ع) تربیت شد. او در مدینه در عصر حیات رسول‌ا... (ص) به‌دنیا آمد. در چنین روزی ایشان بر این دنیا پای نهاد و از آموزه‌های الهی پدر خویش، امیرمؤمنان امام‌علی (ع) و برادران خویش، امام‌حسن (ع) و امام‌حسین (ع) و فرزند برادر خویش، امام‌سجاد (ع)، بهره برد. حضرت زینب (س) با استفاده از این مربیان بزرگ جهانی، رشد کرد و «اسوه حسنه» برای زنان و مردان شد.

به‌مناسبت میلاد باسعادت این بانوی بزرگوار، به‌سراغ جمله معروف ایشان می‌رویم که گفتار و رفتار حضرت زینب (س)، نشان‌دهنده منطق اهل‌بیت (ع) و تفکر علوی است. ندیم‌بن‌شریک اسدی که سخنرانی حضرت زینب (س) در کوفه را شنیده، درباره این خطابه گفته است: «کان‌ها تفرغ عن لسان امیرالمؤمنین علی‌بن‌ابیطالب (ع)؛ گویا از زبان امیرمؤمنان علی‌بن‌ابیطالب (ع) سخن می‌گوید و کلمات امام‌علی (ع) از زبان او فرو می‌ریزد.» (بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۱۶۵)؛ بنابراین حضرت زینب (س)، زبان امام‌علی (ع) در کام داشت و سیره علوی را آموزش می‌داد.

حضرت زینب (س) در گفتگو با عبیدا... بن‌زیاد پیروز شد و با شجاعت و طبق منطق علوی با وی سخن گفت. او رویاروی طاغوت زمان ایستاد و پاسخ محکم و روشنگری به پرسش انحرافی او داد. بی‌تردید ابن‌زیاد مزدور، فاجعه‌آمیزترین ظلم را در برخورد با اهل‌بیت (ع) مرتکب شده است. او با فرماندهی آن‌همه جنایتی که در کربلا رخ داد، از چهره‌های ننگین تاریخ است.

وی از به شهادت رساندن اباعبدا... الحسین (ع) و اهل‌بیت رسول ا... (ص) خوشحال بود. ابن‌زیاد در کاخ خویش با حضرت زینب (س) دیدار و گفتگو کرد. تاریخ گزارش کرده است که ابن‌زیاد به زینب کبری (س) گفت: «کیف رأیت صنع ا... باخیک و اهل بیتک؟ کار خدا را درباره برادر و اهل‌بیتت چگونه دیدی؟» حضرت زینب (س) در پاسخ او فرمودند: «ما رأیت إلّا جمیلا؛ جز خیر و خوبی و زیبایی ندیدم».

جمله «ما رأیت إلّا جمیلاً»، جهان‌بینی توحیدی عقیله بنی‌هاشم را نشان می‌دهد. حضرت زینب (س) با آرامش و وقار و بی‌ترس و نگرانی در کاخ ابن‌زیاد سخن گفت. او دو وظیفه بزرگ برعهده داشت:
الف: رساندن پیام قیام سیدالشهدا (ع) به جهان.
ب: پیشگیری از تحریف و انحراف.

حضرت زینب (س) این رسالت خویش را با فداکاری و ایثار به انجام رساند. هم پیام خون شهدا را به کوفه و شام رساند و هم دربرابر تبلیغات سوء باند اموی ایستاد و جلوی تحریف و انحراف را گرفت. این پاسخ بجا و خردمندانه در راستای عمل به همین دو وظیفه بود. به اعتقاد زینب کبری (س)، حوادث کربلا دو رو دارد. آنچه یزید و عبیدا... بن‌زیاد و عمرسعد و شمر انجام دادند، سراسر جنایت و فعل قبیح بود. آنان، بدترین هدف و زشت‌ترین روش را داشتند. اما روی دیگر آن، سراسر زیبایی و نیکی و خوبی است.

حرکت و نهضت و قیام اباعبدا... الحسین (ع) با اخلاص و در راه خدا و اجرای احکام الهی و سنت‌های نبوی بود. به‌نظر حضرت زینب (س)، تمام اقدامات امام‌حسین (ع) و اهل‌بیت و اصحابشان از مدینه تا مکه و سپس از مکه تا کربلا و شهادتشان، همه بسیار زیباست. هرچه در راه خدا و با انگیزه الهی اتفاق بیفتد، زیباست. تحمل رنج‌ها و سختی‌ها و خستگی‌ها و گرسنگی‌ها و تشنگی‌ها و جانبازی‌ها و شهادت‌ها و اسارت‌ها و غل‌وزنجیر‌ها در راه هدف مقدس الهی در نگاه مؤمنان و مخلصان، بسیار زیبا و نیک است. مؤمن با معرفت و آگاهی و با اراده و شوق، در راه خدا گام برمی‌دارد و همه سختی‌های جهاد در راه خدا را زیبا می‌بیند.

زینب کبری (س) با این پاسخ تکان‌دهنده و آموزنده خویش، عبیدا... بن‌زیاد را خاموش ساخت. ابن‌زیاد درصدد تحریف و انحراف بود و تلاش کرد با این سؤال، راه بنی‌امیه و امویان را راه حق و درست و راه کاروان کربلا را باطل و نادرست معرفی کند.
نقشه شیطانی ابن‌زیاد، زیبا نشان دادن کار امویان و قبیح وانمود کردن حماسه حسینی بود، ولی زینب کبری (س) نقشه وی را خنثی کرد و تبلیغات انحرافی او را درهم شکست.

حضرت زینب (س) در کاخ ابن‌زیاد، رویاروی او ایستاد و بسیار کوبنده و هشداردهنده و بیدارکننده به وی پاسخ داد. ابن‌زیاد پس از آن‌همه خباثت و خیانت و جنایت و ظلم و فساد و درندگی و تبهکاری، در اینجا با پرسشی انحرافی در راه القای شبهه بود و آنچه درندگان خون‌آشام اموی در کربلا انجام داده‌اند، «صنع‌ا...» و کار خدا نامید. او می‌خواست کارنامه سیاه خود را سفید جلوه دهد، اما پاسخ کوبنده حضرت زینب (س) ابن‌زیاد را تارومار و نابود کرد و حاضران و شنوندگان را بیدار ساخت. «ما رأیت إلّا جمیلاً» با حصر همراه است. این گفتار که «جز زیبایی ندیدم»، بیانگر انحصار و اختصاص است.

در منطق حضرت زینب (س) همه‌چیز زیبا بود، فقط و تنها همه کار‌های کاروان اباعبدا... الحسین (ع) زیبا و بسیار زیبا و نیکو بود. درواقع این پاسخ، هشداری سنگین به ابن‌زیاد است. به او می‌گوید: «خوشحال مباش؛ همه کار‌های تو و یارانت، قبیح و نازیبا و ناپسند است و در راه جهنم قرار دارد. هدف و روش تو، پلید است و همه کار‌های برادرم و اهل‌بیت و اصحابش، سراسر زیبا و پسندیده و خوب و نیک و در راه بهشت است».

باید منطق زیبایی‌شناسی اهل‌بیت (ع) را از این جمله پرمحتوا و پرعبرت کوه صبر و استقامت، دختر امام‌علی (ع)، فراگرفت. در منطق زیبایی‌خواهان، ناامیدی و ترس و عقب‌نشینی، جایی ندارد. کاروان کربلا، کاروانی زیبا و زیبایی‌طلب با اندیشه و عمل زیبا بود، حماسه‌ای زیبا و جاویدان آفرید و راه زیبای قیام در راه خدا را به جهانیان نشان داد. خواهر رهبر قیام در این گفتار، منطق زیبای اهل‌بیت را به‌زیبایی در پاسخ فرمانده دوزخیان، بیان می‌کند.