کلمات بار معنایی خاص خود را دارند؛ آن قدر خاص که اگر آنها را به زبانی دیگر ترجمه کنند، معنایی متفاوت میدهند، گاه با ۱۸۰ درجه تفاوت معنایی. ما در زبان فارسی عبارت پرمفهوم «فرزند زمان» را داریم که همه ما را به یاد جمله «فرزند زمان خویشتن باش» میاندازد.
ترجمه عربی این عبارت میشود «ابن الوقت»، اما از لحاظ مفهومی تفاوت ۱۸۰ درجهای دارد. «فرزند زمان» زمان را درک و مقتضیات آن را فهم و متناسب با آن طراحی میکند و تابع زمان نیست، بلکه به زمان اشراف دارد، اما «ابن الوقت» را به کسی میگوییم که رفتار و کردارش، تابع زمان و تحت تأثیر شرایط آن است.
اولی سنجیده و نیکو صفتی است که مبین شایستگی انسان است، اما دومی از جمله تابلوهایی است که رذالت و پستی فرد را نشان میدهد. آنچه از مؤمنان -چه در ساحت فردی و چه تشکیلاتی- توقع است، اولی و فرزند زمان خویشتن بودن و حضور عالمانه در زمان داشتن و به زبان آن تکلم کردن است.
نهادهایی که تولیگری فرهنگی دارند، حتما باید در زمان حاضر و به زبان آن عالم باشند. دانستن این نکته ظریف در عصر حاظر که نسل جدید «بومی دنیای دیجیتال» است، به ما کمک خواهد کرد به عنوان «مهاجر دنیای دیجیتال» بتوانیم با آن ارتباطی قانونمند برقرار کنیم. ما، حتی با دانش این فضا، به عنوان «مترجمان زبان دیجیتال» هم نمیتوانیم بومی این جغرافیای پررمزوراز باشیم.
در نهایت مهاجریم، اما زبان تعامل با بومیان را باید بیاموزیم و به کار گیریم. فرزند زمان خویش بودن اقتضای درکی چنین دارد. فهم به روز شده میطلبد. چنین نشود، توان مفاهمه را از دست خواهیم داد و بومیان، ما را تاب نخواهند آورد. توجه داریم که آنان از لحاظ تعداد در افزایش اند و ما در کاهش. برای اینکه تعدد، جای تفکر را تنگ نکند، باید راههای تازه بیابیم.
«فَلَوْلَا نَفَرَ منْ کُلّ فرْقَةٍ منْهُمْ طَائفَةٌ لیَتَفَقَّهُوا فی الدّین وَلیُنْذرُوا قَوْمَهُمْ إذَا رَجَعُوا إلَیْهمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ؛ چرا از هر گروهى دسته اى به سفر نروند تا دانش دین خویش را بیاموزند و، چون بازگشتند مردم خود را هشدار دهند؛ باشد که از زشت کارى حذر کنند.» فرمان همیشگی خداست. تفقه در دین هم اگر به زبان زمان و به حضور در اکنون تجهیز نشود، آوردهای را که باید داشته باشد و جامعه سازی کند، نخواهد داشت.
بدانیم که بومیان دنیای دیجیتال نگاهی متفاوت با ما دارند. درک این تفاوت و به رسمیت شناختن آن کمک میکند هم زیستی را با صلح به صلاح و اصلاح ارتقا دهیم تا اگر ما به عنوان شخص مُردیم، نسل معرفتی ما منقرض نشود. ما فرزند زمان خویش که باشیم، فرداها را هم از دست نخواهیم داد.