برترین جهاد
رفتار و گفتار اهل‌بیت (ع) الهام‌بخش فضیلت‌ها و معیار‌های برتری و امتیازات الهی است.
منبع اصلی شناخت فضیلت‌ها، وحی الهی و کلام پیامبر خدا و امامان (ع) است. باید به فضیلت‌ها آراسته شد و از رذیلت‌ها پیراسته؛ بنابراین شناخت فضیلت‌ها برای آراستگی به آن و شناخت رذیلت‌ها برای رهایی از آن لازم است.
رفتار و گفتار اهل‌بیت (ع) الهام‌بخش فضیلت‌ها و معیار‌های برتری و امتیازات الهی است. امام محمدباقر (ع) در آموزش فضیلت‌ها و درجات ارزشمند فرموده‌اند: «لافَضیلَه کَالجِهادِ، و لا جِهادَ کَمُجاهَدَه الهَوى؛ هیچ فضیلتی همچون جهاد وجود ندارد و هیچ جهادی همانند جهاد با نفس نیست». (تحف‌العقول عن آل‌الرسول، ص ۲۸۶).
در این حدیث، یک فضیلت بزرگ و بی‌نظیر الهی و اقسام آن و بالاترین قسم آن بیان شده است. برپایه این حدیث، هیچ فضیلتی به قدر جهاد، ارزش معنوی ندارد و از میان اقسام جهاد نیز هیچ جهادی مثل جهاد با هوای نفس نیست. راغب‌اصفهانی در بیان مفهوم جهاد و اقسام آن نوشته است: «الجهاد و المجاهده استفراغ الواسع فی‌مدافعه العدو و الجهاد ثلاثه اضرب: مجاهده العدو الظاهر و مجاهده الشیطان و مجاهده النفس. جهاد و مجاهدت، به‌کار بردن تمام توان در دفع دشمن است و جهاد بر سه قسم است:
مجاهدت با دشمن ظاهری و آشکار بیرونی و مجاهدت با شیطان و مجاهدت با نفس. (المفردات فی غریب‌القرآن، ماده جهد، ص ۱۰۱). در بخش نخست این روایت، امام‌پنجم (ع) بالاترین درجه و امتیاز و معیار برتری را نشان داده‌اند. «لافضیله کالجهاد» بهترین فضیلت را آموزش می‌دهد.
در میان فضیلت‌ها هیچ فضیلتی به اندازه جهاد نیست، بنابراین مجاهدان فی‌سبیل‌ا... بهترین انسان‌ها و واجد والاترین درجات و فضیلت‌ها هستند. باید مفهوم جهاد در راه خدا را شناخت و در گروه جهادگران قرار گرفت؛ چون هیچ مزیت، برتری، فزونی، رتبه و درجه‌ای درمیان فضیلت‌ها همانند جهاد نیست. بزرگ‌ترین فضیلت، اصل ایمان و جهاد در راه خداست.
در بخش دوم حدیث، جهاد برتر آموزش داده شده است و در مفهوم آن، اقسام جهاد قرار دارد. جهاد در راه خدا اقسامی دارد و در یک تقسیم‌بندی کلی به جهاد اصغر و اکبر تقسیم می‌شود. در تقسیم‌بندی دیگر به جهاد بیرونی و نبرد با دشمنان ظاهری کفار و مشرکان و منافقان و مجاهدت درونی و مبارزه با شیطان و هوای نفس تقسیم می‌شود. در بیان دیگر، جهاد به جهاد بدنی و با استفاده از دست و جهاد زبانی تقسیم شده است. جهاد بدنی و یدی هم با اسلحه و جهاد نظامی و جنگ سخت و جهاد قلمی و جنگ نرم، امکان‌پذیر است.
براساس بخش اول حدیث، همه اقسام جهاد در راه خدا ارزش دارد و فضیلت است. بر طبق بخش دوم حدیث، جهاد با هوای نفس درمیان اقسام جهاد، «برترین جهاد» است؛ چون جهاد با هوا و هوس‌ها و میل‌های نفسانی و خواهش‌های شیطانی، جهاد اکبر و بنیاد و زیربنای سایر اقسام جهاد است.
جهاد با نفس و موفقیت در آن به انسان در حرکت و فعالیت در سایر اقسام جهاد کمک می‌کند. ریشه همه مشکلات و رذیلت‌ها، هواپرستی و بردگی خواسته‌ها و میل نفسانی است. آدم هواپرست و پیرو هوای نفس به زشتی‌ها و ناهنجاری‌های فراوان آلوده می‌شود. توفیق در جهاد اکبر که جهاد با هوای نفس است، موجب توفیق در نبرد با دشمنان ظاهری و پایداری در جهاد اصغر است. جهاد فقط مبارزه با دشمنان بیرونی و رویارویی فیزیکی در میدان نبرد با دشمنان دین و مذهب نیست.
دشمنی در درون انسان‌هاست که همواره آن‌ها را به بدی‌ها و گناهان و رذایل اخلاقی می‌کشاند و اگر با آن مبارزه نشود، بر عقل و فطرت و بدن انسان مسلط می‌شود و آدم را جهنمی و پیرو شیطان می‌سازد، از این‌رو برخی مجاهدان در نبرد‌های سخت و سنگین و جنگ‌های مقدس در جهاد با هوای نفس، سست و ضعیف هستند و پس از جهاد اصغر از جهاد اکبر بازمی‌مانند و ریزش می‌کنند.
ریشه انحراف‌ها و واپس‌گری برخی رزمندگان دفاع مقدس در جبهه‌های نبرد دیروز و وفادار نبودن و پایداری نکردن آنان در صراط مستقیم و راه امام‌خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب و پیروی از ولایت‌فقیه در امروز، همین کوتاهی در جهاد با نفس است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
