سفرهای نوروزی و مردمی که کرونا را جدی نگرفتند؛ مقصر کیست؟!

این روزها برخی از مسئولین، رسانه‌ها و مردم، از جدی نگرفتن همه‌گیری ویروس کرونا توسط بخشی دیگری از مردم انگشت به دهان مانده‌اند. برخی خیلی خونسرد خریدهای نوروزی‌یشان را انجام دادند و حالا هم در حال عید و بازدید هستند و آن‌گونه که انتظارش می‌رفت از سفرهای نوروزی هم کاسته نشد، اما مقصر اصلی کیست؟

آسان‌ترین راه برای پیداکردن مقصر،‌ همان کاری است که این روزها صدا و سیما، شبکه‌های‌مجازی و برخی از مسئولان می‌گویند و آن چیزی نیست غیر از مقصر دانستن مردمی که توصیه‌های مسئولان را جدی نمی‌گیرند. اما با نگاهی دقیق‌تر به نظر می‌رسد مردم تنها مقصر شلوغی این روزهای جاده‌ها نباشند.

* رسانه‌ها: مدیریت افکار عمومی امر پیچیده‌ای است. در خصوص این بحران بایستی به‌صورت خیلی حرفه‌ای به مردم هشدارهای لازم داده می‌شد تا مسائل بهداشتی را رعایت کنند، از طرف دیگر نباید آن‌قدر مردم می‌ترسیدند که فکر کنند آخرالزمان شده و به‌مانند مردم دیگر کشورها به سوپرمارکت‌ها یورش ببرند. رسانه‌ها در این امر موفق نبودند. از همان ابتدا صدا و سیما و دیگر رسانه‌ها از مرگ و میر پایین این بیماری گفتند و آن را با آنفلوانزا مثال می‌زدند. این در حالی بود که کمتر رسانه‌ای به این نکته اشاره می‌کرد که منظورش آنفلوانزای H1N1 است و شیوع آنفلوانزا به‌نسبت کرونا کمتر است.

* مسئولان: سردرگمی خاصی میان اظهارات مسئولان وجود دارد. به‌نظر می‌رسد آنها هم همچون رسانه‌ها سیاست خاصی در مواجهه با شکل‌دهی افکار عمومی جامعه نداشتند. از عادی‌شدن همه چیز از آن شنبه معروف گرفته تا وعده خلوت کردن خیابان‌ها ... گل‌سرسبد این اظهارات هم به‌دفعات از سوی مسئولین بهداشتی و حتی سیاسی کشور مطرح شد که برای رهایی از کرونا بایستی حدود 70درصد مردم کشور به این ویروس مبتلا شوند. مردم با شنیدن این‌گونه اظهارنظرات که مبنای علمی‌اش جای بحث و تردید بسیار دارد، با این تصور که کرونا گرفتن دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد با خودشان می‌گویند حالا که قرار است بالاخره کرونا بگیرند چرا تعطیلات عیدشان را با قرنطینه در منزل هدر دهند؟!

* باورهای غلط مذهبی: برخی از باورهای غلط مذهبی را در مواجهه عده‌ای با بسته شدن حرم‌مطهر امام رضا (ع) و حضرت معصومه(س) دیدیم. در این میان برخی دیگر از مردم هم وجود دارند که با برداشت‌های سطحی از دین، صرفا با بیان اینکه «عمر دست خداست» هشدارهای پزشکی را چندان جدی نمی‌گیرند. در حالی‌که در دین اسلام توصیه‌های بسیار زیادی در خصوص سلامت و بهداشت و ... داریم که متاسفانه این‌گونه افراد به آنها بی‌توجه هستند.

* جامعه: پیش از این و زمانی‌که در مسابقات ورزشی تنها می‌توانستیم در رشته‌های فردی اقدام به کسب مقام‌های جهانی کنیم، برخی جامعه‌شناسان هشدار دادند که جامعه ما به‌سمت فردگرایی سوق داده شده است. این مورد را حتی پیش‌تر در این گفته بین عوام که «کار شراکتی به نتیجه نمی‌رسد» هم می‌توانستیم ببینیم. متاسفانه با جامعه‌ای روبرو هستیم که نفع شخصی‌اش را بر نفع جمعی مقدم می‌بیند، این بخش از جامعه به خاطر آنکه زنجیره انتقال ویروس قطع شود و جان دیگر هموطنانش به‌خطر نیفتد حتی حاضر نیست سفر تفریحی‌اش را لغو کند. تحلیل این موضوع نیز که چطور از روحیه جمعی سال‌های دفاع مقدس به این روزهای فردگرا رسیده‌ایم نیز نیاز به بررسی و تحلیل‌های بسیار دارد.

موارد فوق نظرات نگارنده بود و به نظر می‌رسد این روزها فرصت بسیار مناسبی برای روانشناسان، جامعه‌شناسان و تحلیل‌گران است که با دقت بیشتری این‌گونه رفتارهای اجتماعی مردم را بررسی و تحلیل کنند تا جوابی برای این سئوال دریابند که چرا مردم کشور ما آن‌گونه که باید کرونا را جدی نگرفتند.