اجازه دهید کلام را با چند بیت زیبا از فخرالدین اسعد گرگانی آغاز کنم؛ آنجا که میسراید:
نبینى باغبان، چون گل بکارد
چه مایه غم خورد تا گل بر آرد؟
به روز و شب بود بىصبر و بىخواب
گهى پیراید او را، گه دهد آب
گهى از بهر او خوابش رمیده
گهى خارش به دست اندر خلیده
به امید آنهمه تیمار بیند
که تا روزى بر او گل بار بیند
باغبان زمانی که میخواهد باغچهای را سبز و آباد کند، چه بسیار زحماتی را متحمل میشود و رنجها در سرما و گرما بر جان میخرد تا گل برآرد و شکوفایی و زیبایی را به انسان و طبیعت عرضه کند.
بر این اساس، هریک از ما وظیفه داریم در دوران زندگی خویش نقشی در زیبا شدن دنیا و شکوفایی هرچه بیشتر استعدادهای محیطی ایفا کنیم و بهاصطلاح، دِین خود را به جامعه ادا کنیم که بخش درخورتوجهی از این مهم در فرزندآوری و تربیت شایسته و مبتنیبر آموزههای اخلاقی و اسلامی است. وقتی شکوفا شدن و برآمدن یک گل، چنین مشقاتی برای باغبان دارد، تربیت یک انسان شایسته و به ثمر رساندن وی در راه فلاح و صلاح بهمراتب پیچیدهتر، سختتر و نیازمند صبوری و خویشتنداری بیشتری است و، چون تربیت در ظرف زمان مشخصی به نتیجه میرسد، بیشک صبر جزء جداییناپذیر آن است.
با الهام از مظاهر طبیعت، فرزند صالح همچون گل زیبا و باطراوتی است که خانواده و زندگی را زیبا میکند و طراوت میبخشد؛ همانگونه که پیامبر اعظم (ص) میفرمایند: «فرزند صالح، گلی از گلهای بهشت است». پدرها و مادرهای قدیم صبورانه و مهربانانه برای تربیت و پیشرفت ما هرآنچه در توان داشتند، در طبق اخلاق و اخلاص به پای تربیت فرزندانشان میگذاشتند و اکنون نوبت ماست که اینچنین باشیم و نسلی شایسته برای جامعه فردا تربیت کنیم.
باتوجهبه پیچیدگیهای محیط امروزی و سرعت مهارنشدنی فناوری و نظامهای ارتباطی، این مهم با سختی بسیار بیشتری محقق میشود، پس بیشک به آگاهی، صبر، عقلانیت و مهربانی مضاعف و چندینبرابری نیاز است. خانواده، سنگبنای جامعه است و با خانواده سالم و متعالی میتوان به جامعه پیشرو و سالم امیدوار بود. پدرها و مادرها میتوانند با تعمیق اندیشههای صحیح و انسانی از روشها و تکنیکهای متناسب با سن فرزندان، استفاده و آنها را در مسیر شایسته و وارسته تربیت کنند.
در این راستا، نقش «صبر» بهعنوان یک اصل، در تمام این شیوهها و تعالیم تربیتی، برجسته و بسیار مهم است، تاآنجاکه میتوان آن را «کلید طلایی تربیت» نامید. صبر به معنای مقاومت انسان دربرابر سختیها، ناامنیها و ناکامیهاست، بهنحویکه از آنها شکایت نداشته باشد.
خداوند در آیه ۱۳۲ سوره مبارک طه میفرماید: «خانواده خود را به نماز دستور ده و بر انجام آن صبور باش. ما از تو روزى نمىخواهیم؛ ما به تو روزى مىدهیم و عاقبت نیک در تقواست». گاهی والدین به علت کمصبری و کمحوصلگی با فرزندانشان بهگونهای رفتار میکنند که روان کودک را خدشهدار میکند و امور تربیتی را مختل میسازد. گاهی یک کلمه حرف نامناسب یا پیام منفی باعث تحقیر شخصیت فرزند شما میشود، پس لازمه برقراری ارتباط سالم با فرزندان، داشتن حوصله و صبر است؛ چون نداشتن سعه صدر باعث میشود آستانه تحمل فرزندان پایین بیاید و درنتیجه این افراد در آینده نمیتوانند عناصر مفیدی برای جامعه باشند.
فرزندان، صبر والدین خود را بهخوبی درک میکنند و هیچ عیبی مانند بیصبری بر سر راه تربیت نیست؛ البته این صبوری همواره کار آسانی نیست و در واقعیت اتفاقاتی رخ میدهد که صبر والدین لبریز میشود. آنگاه که کودکی برای یک خواسته کوچک، ساعتها گریه میکند یا زمانی که با وجود آگاهیبخشی و دادن تذکرات مکرر در جمع، رفتاری میکند که نباید و نمونههای دیگر از این دست، زمان آزمون صبر برای والدین است. باید صبوری را بشناسیم، تمرین کنیم و در طول زندگی بهخصوص در امور تربیتی برای موفقیت و سلامت از آن بهره بگیریم.