چشم روشنی تلویزیون برای افغانستان

اولین باری که نام افغانستان را از تلویزیون شنیدم برمی گردد به روز‌هایی که اخبار جنگ‌های داخلی کابل در صدر رسانه‌های جهان قرارداشت و بخش خبری تلویزیون هم گزارشی درباره آن منتشر کرد. شنیدن نام کشوری که به آن منتسب بودم از تلویزیون مرا سر ذوق می‌آورد، اما شنیدن اخبار جنگ چیزی جز حسرت به همراه نداشت.

بعد‌ها برای معرفی مهاجران افغانستانی از کلمه‌هایی مثل «افاغنه»، «افغانی» و واژه‌های این چنینی دیگر استفاده می‌شد. نام افغانستان و مردمش آن روز‌ها تنها در صفحه حوادث روزنامه‌ها یافت می‌شد و آن وقتی بود که پای مواد مخدر یا جرم‌های خطرناک دیگر در میان بود و این نگاه رسانه به افغانستانی‌ها باعث شده بود که بعضی‌ها وقتی می‌خواستند بچه هایشان را بترسانند می‌گفتند: «میگم افغانیه بیاد ببردت.» 

گذشت تا اینکه واگذاری نقش‌هایی کوچک به مهاجران در سریال‌های پرطرف دار طنز دهه ۸۰ تلویزیون که نام شخصیت‌های آن «دوشنبه» و «جمعه» بود دریچه‌ای تازه به حضور افغانستانی‌ها در رسانه ملی باز کرد، اما نوع پرداخت سازندگان سریال‌های طنز به اتباع افغانستانی در آن سال‌ها با انتقاد‌هایی همراه شد. باز هم گذشت تا اینکه رسانه‌های تصویری، مکتوب و دیجیتال تصمیم گرفتند تا طرحی نو در معرفی افغانستانی‌ها در رسانه هایشان دراندازند. 

به مرور زمان نخبگان جامعه مهاجران افغانستانی ساکن ایران به صفحات روزنامه ها، سایت‌ها و از همه آن‌ها مهم‌تر تلویزیون راه یافتند، در این بین حضور چهره‌هایی مثل برادران محمودی و فرشته حسینی در سینما نقش زیادی در تغییر نگاه رسانه به موضوع مهاجران افغانستانی در رسانه به معنای عام آن داشت. این روزها، اما رسانه به خصوص رسانه ملی با چهره‌های مهاجران افغانستانی مثل محمدکاظم کاظمی، دکتر احمد شاه فرهت و شخصیت‌های این چنینی دیگر در برنامه‌های مهم تلویزیونی به نوعی باعث آشتی رسانه ملی با مهاجران افغانستانی شده است. مهاجران افغانستانی از صفحه حوادث به صفحات ویژه فرهیختگان در روزنامه‌ها کوچ کردند و این باعث شد که نگاه جامعه کمی به مهاجران افغانستانی تغییر کند.

حالا، اما ماجرا فرق کرده است. سایت‌های خبری، روزنامه ها، تلویزیون و دیگر رسانه‌ها نگاهی متفاوت و رویه‌ای مثبت در برخورد با مهاجران افغانستانی روی دست گرفته اند. اگر بخواهیم به جدیدترین آن اشاره کنیم حضور محمدکاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر نام آشنای افغانستانی در برنامه تلویزیونی «سرزمین شعر» است که این روز‌ها از شبکه چهارم سیما پخش می‌شود. یکی از نکات مهم این حضور لباس‌های افغانستانی استاد کاظمی (شامل پیراهن، تنبان افغانی و کلاه پکول) است که تاکنون در تلویزیون سابقه نداشته و موضوع دیگری که به اهمیت آن می‌افزاید لهجه جذاب هراتی ایشان است که اتفاق مبارکی است و نویدبخش روز‌های روشن پیش رو.

بدون شک ادامه این روند در رسانه‌ها می‌تواند نقش مهمی در آشنایی بیشتر جامعه میزبان با مهاجران افغانستانی داشته باشد. مردمی که بی سرزمین‌تر از بادند.