مترجم: عادل نجفی | شهرآرانیوز؛ نهاد خانواده سالها و بلکه قرن هاست که نقاط عطف خود را جشن میگیرد. تولد، فارغ التحصیلی، اشتغال به کار، ازدواج، خرید یک وسیله نقلیه یا منزل بهانههایی هستند که در جهان امروز آنها را به دور از دغدغهها و عدم اطمینانهای روزمره دوست میداریم. شکوه موفقیت و زیبایی آن را با عزیزانمان به اشتراک میگذاریم و شاید نه یک بار که حتی هر سال آنها را تکرار میکنیم، اما در جهان در حال تحول و در گیر و دار اثرات جهانی شبکههای اجتماعی به نظر میرسد به تدریج گرامیداشت آداب و رسوم و جشنهایی که به آنها اشاره شد، جای خود را به جشنهای غیرمتعارف و عجیب میدهند.
مراسم خانوادگی مدرن در طول سالها به طور درخورتوجهی تکامل یافته اند و منعکس کننده هنجارهای فرهنگی و نگرشهای اجتماعی در حال تغییر نسبت به تحولات مختلف سبک زندگی هستند. از جمله این مراسم، آیینهایی مانند «خداحافظی با پوشک» برای کودکان یا جشن طلاق برای بزرگ سالان است. این مراسم اغلب به عنوان نشانههای نمادین نقاط عطف مهم در زندگی فرد در نظر گرفته میشوند. ممکن است برای برخی غیرمتعارف به نظر برسند، اما به طور فزایندهای به بخشی از سنتهای خانوادگی معاصر تبدیل میشوند.
همه ما در زندگی بهدنبال بهانهای برای شادی و جشنگرفتن مناسبتها و اتفاقات مختلف زندگی هستیم. انسان عصر کشاورزی و دامداری آیینها و جشنهای منطبق با فصل کشتوکار داشت و با طبیعت همسوتر بود؛ اما هرچه شهرنشینی و زیست ماشینی بیشتر شد، بهانههای جشنها و شادمانیها بیشتر و بیشتر شدند. جشنهای نوظهوری که اینروزها با کمک فضای مجازی مرزهای جغرافیایی و فرهنگی را پشتسر گذاشتند و مهمان خانوادههای ایرانی شدند. آنچه میخوانید، ترجمهای است درباره جشنهای نوظهور که با محتوای فرهنگ و سنتهای باستانی کشورمان در تضاد است.
در اروپا، محبوبیت مراسم «خداحافظ پی پی» یا «خداحافظ پوشک» برای کودکان در حال رشد است. این مراسم معمولا نشان دهنده گذار از پوشک پوشی به استفاده مستقل از سرویس بهداشتی است. والدین ممکن است یک گردهمایی کوچک با خانواده و دوستان برای جشن گرفتن ترتیب دهند، که اغلب شامل بازی ها، پذیراییها و حرکات نمادین مانند بیرون کشیدن آخرین پوشک است.
در آمریکای شمالی، والدین به نشانه پایان وابستگی به پوشک برای کودکان نوپا، جشنهایی با بن مایه ابرقهرمانان یا شاهزاده خانمها برگزار میکنند. جشنی که دست کم در ظاهر هم بر موفقیت کودک و هم بر آرامش والدین تمرکز دارد.
در سنین بالاتر در آسیا، مراسم انتقال از کودکی به بزرگ سالی، مانند مراسم بلوغ، عمیقا ریشه در سنتهای فرهنگی دارد، اما به تازگی به صورت جدیتر برگزار میشود. به عنوان مثال، در فرهنگ ژاپنی " Seijin Shiki" ورود افراد به بیست سالگی را جشن میگیرند تا ورود رسمی آنها را به بزرگ سالی نشان دهند. این مراسم اغلب شامل لباسهای رسمی، گردهماییهای خانوادگی و آیینهایی است که نماد مسئولیتهای بزرگ سالی است.
در برخی از دیگر فرهنگهای آسیای شرقی، تمرین با یک سطل برای دفع ادرار به عنوان گامی مهم به سوی استقلال تلقی میشود. کره ایها «دولجانچی» (اولین تولد) را با غذاهای نمادین از جمله سوپ برنج (به عنوان نماد استقلال) و رشته فرنگی (به عنوان نماد طول عمر) جشن میگیرند. به همین ترتیب، خانوادههای ویتنامی ممکن است مراسم کوچکی را با غذاهای ویژه برای کودکان برگزار کنند که در مهارتهای بهداشت فردی خودکفا شده اند.
نمونه دیگری از سنتهای ژاپنی به روز آوری شده، «Okuizome» یا اولین مراسم چاپستیک (قاشقهای ویژه غذاخوری ژاپنی ها) است. در این جشن تازه باب شده در ژاپن، کودک در معرض اشیای نمادین مختلف در یک سینی قرار داده میشود. اولین اشیایی که کودک انتخاب و به سمت آن حرکت کند در واقع تعیین کننده مسیر شغلی آینده او خواهد بود.
در میان جشنهای نوظهور شاید کمتر موردی را بتوان به اندازه جشن طلاق در تضاد با آداب و سنن و باورهای مذهبی در جهان پیدا کرد. در تمامی ادیان ابراهیمی همان قدر که در بزرگداشت پیوند انسانها توصیه شده است در مذمت جدایی نیز میتوان توصیههایی از تمامی ادیان یافت.
برخلاف جشنهای مرتبط با کودکان که با اندکی اغماض میتوان همچنان رد پای توصیههای مذهبی مانند نکات بهداشتی، استقلال، توانمندی، هم نوع دوستی و همچین نفس شادی و همدلی را مشاهده کرد، در جشنهای نوظهور بزرگ سالان مانند طلاق با مخالفت جدی و طرد پیشوایان مذهبی در جوامع مختلف روبه رو هستیم. آنها بزرگداشت این رخداد را نوعی بی احترامی به حرمت ازدواج و در ادامه نهاد خانواده تلقی میکنند.
آیا این تشریفات مدرن تبدیل به یک امر عادی جدید خواهند شد؟ همان طور که هنجارهای اجتماعی همچنان در حال تکامل هستند، این احتمال وجود دارد که مراسم نوظهور خانوادگی به طور فزایندهای رایج و پذیرفته شوند. با این حال، آداب و رسوم خاص مرتبط با این مراسم ممکن است در طول زمان تغییر کنند. ما با ترکیبی از آیینهای قدیمی و جدید روبهرو خواهیم شد. به احتمال زیاد مراسم سنتی که زمینهها فرهنگی یا مذهبی عمیقی دارند ادامه خواهند داشت. با این حال، خانوادههای به ایجاد آیینهای شخصی که ارزشها و تجربیات آنها را منعکس میکند، ادامه خواهند داد.
افزایش تمرکز بر فردیت: تشریفات متناسب با کودک یا زوج خاص ترجیح و اعتقاد شخصی را در بر میگیرد.
افزایش جشنهای غیرمذهبی: با کاهش وابستگیهای مذهبی، خانوادهها به دنبال راههای جایگزین برای بزرگداشت نقاط عطف زندگی خواهند بود.
ادغام فناوری: فناوری میتواند در ثبت و به اشتراک گذاری این رویدادها نقش بیشتری داشته باشد، اما امیدواریم این اثرگذاری، ارتباطات واقعی را تحت الشعاع قرار ندهد.
شخصی سازی حاکم میشود: منتظر تمرکز مداوم بر شخصی سازی این تشریفات برای بازتاب ارزشها و علایق خانوادهها باید بود. کودکی که شیفته دایناسورها ست، ممکن است به جای یک تم ابرقهرمانی عمومی، یک مهمانی «با پوشک خداحافظی تیرکس» داشته باشد.
مراسم خانوادگی مدرن، اینکه آیا این آیینهای جدید رایج میشوند یا بیشتر تکامل مییابند، باید دید، اما آنها اهمیت پایدار پیوند خانوادگی و تجربیات مشترک را برجسته میکنند.
مراسم خانوادگی عجیب و غریب، بازتابی از تمایل ما به دور شدن از امور روزمره و جشن گرفتن نقاط عطف زندگی به روشی منحصر به فرد است. آنها بازتابی از دنیای در حال تغییر ما هستند. در حالی که برخی ممکن است عجیب بودن آنها را مسخره کنند، این جشنها نشان دهنده تغییر به سمت فردیت و ایجاد سنتهای شخصی است.
تلاش برای برگزاری چنین جشنهایی در روزگاری که زندگانی افراد در نقاط مختلف جهان ممکن است روز به روز بیشتر از گذشته از معنا تهی شوند، میتواند نشان دهنده تمایل به گذارههایی از زندگی به روشی معنادار باشد. در نهایت، آینده مراسم نوظهور خانوادگی با تغییرات فرهنگی، ترجیح فردی و نیاز به تشریفات به نحوی شکل میگیرد که ارزشها و باورهای جامعه معاصر را منعکس کند.