الگوی جوان، امام‌جواد (ع)

امام‌جواد (ع)، نهمین امام شیعیان، در سنین کودکی به امامت رسیدند، اما با وجود سن کم، الگوی کاملی برای تمام انسان‌ها به‌خصوص جوانان هستند. با تأمل در سیره و آموزه‌های ایشان و عمل به آنها در زندگی، می‌توان مسیر سعادت و کمال را طی کرد و به حقیقت زندگی دست یافت، از این‌روی جوانان می‌توانند با الگو قرار دادن این امام جوان و بزرگوار در حوزه‌های مختلف زندگی، مسیر سعادت و کمال را طی کنند.

برخی درس‌ها و آموزه‌های مهم زندگی و سیره امام‌جواد (ع) که برای جوانان کاربردی‌تر است، عبارتند از: علم و دانش؛ امام‌جواد (ع) فرزند «عالم آل‌محمد (ص)» بودند و در سنین کم، علوم را از پدر بزرگوارشان به‌طورکامل فراگرفتند و در مناظرات علمی با دانشمندان بزرگ زمان خود، حیرت همگان را برمی‌انگیختند. خود امام در این‌باره می‌فرمایند: «اَلدّینُ عِزٌّ وَالْعِلمُ کَنزٌ؛ دین سرفرازى است و دانش، گنج است». جوانان می‌توانند با پیروی از این آموزه، از ایشان الگو بگیرند و به‌دنبال کسب علم و دانش در تمام زمینه‌ها باشند. تحصیل علم درکنار دین‌داری، از مهم‌ترین عوامل موفقیت و سربلندی در زندگی است.

تقوا و پرهیزکاری، دیگر ویژگی مهم امام‌جواد (ع) است، حضرت دارای مقام عصمت بودند و در تمام ابعاد زندگی خود تقوا و پرهیزکاری را رعایت و از گناهان به‌طور کامل دوری می‌کردند. نیم‌نگاهی به این بعد از زندگانی جوادالائمه (ع)، باعث می‌شود جوانان که شیطان و ایادی‌اش دام‌های مختلف را برای انحراف آنها گسترانده‌اند، نه‌تن‌ها به‌سلامت از این دام‌ها عبور کنند، بلکه برکات تقوا را نیز در زندگی‌شان لمس کنند. امام‌جواد (ع) خود در این‌باره می‌فرمایند: «اگر آسمان‌ها و زمین بر شخصى بسته باشد ولى تقـواى الهى پیـشه کـند، خداوند گشایشى از آنها برایش قرار مى‌دهد».

دیگر ویژگی که جوانان می‌توانند از جوادالائمه (ع) الگو بگیرند و به زندگی خود رنگی تازه ببخشند، صبر و بردباری است. آن حضرت با وجود سن کم و امامت در شرایط سخت و پرمخاطره، با صبر و سعه صدر به هدایت مردم می‌پرداختند و دربرابر ظلم و ستم حاکمان زمان خود ایستادگی می‌کردند.

ایشان با حلم و بردباری حتی دشمنان را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دادند و می‌فرمودند: «هرکه بى‌تابى‌اش بر شکیبایى‌اش چیره آید، اجرش تباه مى‌شود». تواضع و فروتنی نیز در امام‌جواد (ع) مثال‌زدنی است. حضرت با وجود مقام والای علمی و معنوی، بسیار فروتن و متواضع بودند و با همه مردم، چه فقیر و چه ثروتمند، با احترام و مهربانی رفتار می‌کردند و می‌فرمودند: «تواضع و فروتنی، زینت‌بخش حسب و شرف است». 

رعایت ادب و مواظبت بر زبان در سیره امام‌جواد (ع) به‌وفور مشاهده می‌شد و این برای جوانان امروز که به‌ویژه فضای مجازی را دراختیار دارند، بسیار راهگشاست. امام‌جواد (ع) درباره حقیقت ادب می‌فرمودند: «حقیقت ادب و تربیت، عبارت است از: دارا بودن خصلت‌های خوب و خالی بودن از صفات زشت و ناپسند. انسان به وسیله ادب -در دنیا و آخرت- به کمالات اخلاقی می‌رسد و نیز با رعایت ادب به بهشت راه می‌یابد». ایشان همچنین به نیازمندان و مستمندان کمک می‌کردند و با آنها بسیار مهربان بودند. 

الگوگیری نسل جوان از این خصیصه در شرایط امروز جامعه و با وجود فشار‌های مالی که برای محرومان وجود دارد، می‌تواند بسیار گره‌گشا باشد. از جوادالائمه (ع) است که: «نیکوکاران به نیکى کردن نیازمندترند تا کسانى که به آن نیازمندند؛ زیرا پاداش و افتخار و نیکنامی‌اش از آن آنهاست، بنابراین آدمى هر خوبى که کند، نخست به خود کرده است، پس نباید به‌خاطر خوبی‌اى که به خود کرده است، از دیگران سپاسگزارى بخواهد».

در ادامه حتما بخوانید نگاهی به جلوه‌های شخصیتی امام جواد علیه السلام

امام‌جواد (ع) هرگز دروغ نمی‌گفتند و اگر وعده‌ای می‌دادند، به آن عمل می‌کردند و می‌فرمودند: «راستگویی از بهترین صفات مؤمن است». ایشان همچنین، هرگز از بیان حق و دفاع از مظلومان، ترسی به خود راه نمی‌دادند و تأکید می‌کردند: «انجام‌دهنده ظلم و کمک‌دهنده ظلم و شخصی که راضی به ظلم باشد، هر سه شریک خواهند بود». حضرت جوادالائمه (ع) دارای روحیه قناعت و رضا بودند؛ صفتی که امروز می‌تواند به جوانان کمک کند در عین تلاش برای کسب‌وکار حلال، درگیر آرزو‌های دورودراز نشوند و زندگی را بر خود تلخ نکنند؛ چون به تعبیر امام‌جواد (ع)، «قناعت، گنجی است که تمام نشود».

علاوه‌بر این، روح توکل بر سراسر حیات امام‌جواد (ع) حاکم بود و حضرت در همه بحران‌ها و مشکلاتی که شرایط سیاسی و اجتماعی بر ایشان تحمیل کرد، توکل می‌کردند و می‌فرمودند: «اعتماد به خدای متعال، بـهای هرچیز گران‌بها و نـردبانی بـه‌سوی همه بلندی‌هاست». هریک از این اوصافی که به اختصار بیان کردیم، اگر درست بازخوانی، تبیین و الگوسازی شود، مسیر زندگی جوانان را تغییر می‌دهد و عطش آنها برای خوشبختی و سعادت را رفع می‌کند.