افزایش‌چشمگیر نماد‌ها و یادمان‌های زیارت در مشهد

به گزارش شهرآرانیوز، مهم‌ترین ویژگی‌ای که شهر مشهد را نسبت به همه شهر‌های ایران متمایز کرده، وجود مضجع نورانی حضرت‌رضا (ع) است. هویت شهر مشهد از ابتدای شکل‌گیری تا امروز برمبنای واژه‌های زائر، زیارت و معنویت شکل گرفته و این واژگان سبب شده است تا همه مسافرانی که برای زیارت به این خطه از کشور پا می‌گذارند، حس زیارت در آنها شکل گیرد. پیرو نقش زیارتی شهر و بارگاه منور رضوی، مشهد باید در جای‌جای خودش از عناصر هویتی این شهر بهره‌مند شود؛ موضوعی که شاید تاکنون به‌صورت ویژه به آن پرداخته نشده یا اگر هم پرداخته شده، آن‌چنان نبوده است که به چشم بیاید.

در این دوره مدیریت شهری، مرکزیت حرم امام‌رضا (ع) به‌عنوان هویت اصلی این شهر مدنظر قرار گرفته است. این مرکزیت چه از نظر جغرافیایی با طرح‌های توسعه به شرق مشهد و چه از نظر نمادسازی و هویت‌سازی موردتوجه قرار گرفته است. دراین‌راستا حوزه معاونت شهرسازی و معماری با ایجاد پروژه پیشخان زیارت، برنامه‌ای مدون دارد تا همه شهر امام‌رضا (ع) را به هویت اصلی این شهر مزین کند.

پیشخان در معماری به‌عنوان یک فضای واسطه در مرز بین حریم درون و بیرون است. پیشخان در معماری، فضایی وسیع در جلو پیش‌طاق ورودی بعضی از بنا‌های بزرگ و مهم است. جلوخان که به پیروی از ساخت ورودی‌ها در معماری ایرانی، با عقب‌نشینی از معبر عمومی ساخته می‌شد، کارکرد‌های گوناگونی داشت.

مهم‌ترین کارکرد آن اهمیت‌بخشیدن به فضای ورودی بنا و جنبه دیگر آن، ایجاد فضایی واسط و انتقالی بین فضای بیرونی و درونی بود. ازاین‌رو، پیشخان محلی برای توقف و انتظار، مکانی برای ارتباط فضا‌های عمومی یا نیمه‌عمومی یا خصوصی و نیمه‌خصوصی، مکانی برای تغییر مسیر حرکت، بدرقه و استقبال بود. در مساجد و اماکن مذهبی، پیشخان در معماری را می‌توان حدفاصل فضای عادی بیرون و فضای معنوی درون به شمار آورد.

آغاز رسمی پروژه پیشخان

در راستای آخرین وضعیت پروژه پیشخان زیارت و باتوجه‌به اینکه در حوزه معاونت معماری و شهرسازی شهرداری دفتری برای این پروژه نیز ایجاد شده است، معاون شهرسازی و معماری با اشاره به انجام طرح مطالعاتی برای این پروژه مهم گفت: در روز‌های نخستین خردادماه امسال جلسه فاز نخست پیشخان مناطق با حضور مشاور پروژه با موضوع پیشخان زیارت مناطق ۴ و ۷ برگزار شد و با برگزاری این جلسه عملا وارد مرحله طراحی فاز نخست پروژه‌های پیشخان زیارت در شهر مشهد شده‌ایم.

جواد اصغری با اشاره به برگزاری جلسات کمیته راهبری پروژه پیشخان زیارت از ابتدای تیرماه امسال با موضوع پیشخان زیارت منطقه ۲، افزود: خوشبختانه نخستین گزارش مطالعات پیشخان شهر مشهد از سوی مشاور به کمیته راهبری ارائه شده است و باتوجه‌به این مطالعات، این مرحله و براساس گزاره‌های منشور پیشخان زیارت، بیش از ۱۴۴۰ نقطه بالقوه در شهر مشهد برای اجرای پروژه پیشخان زیارت شناسایی شده است.

وی در ادامه به برگزاری جلسه مقدماتی المان و یادمان پیشخان اشاره کرد و گفت: در این جلسه نیز موضوع المان و یادمان پیشخان زیارت منطقه ۱۰ در میدان قائم (عج) بررسی شد و همچنین مدیران پروژه پیشخان زیارت مشهد در راستای تهیه آیین‌نامه تشویقی برای نما‌های ایرانی‌اسلامی جلسات مفید و سازنده‌ای را با برخی مدیران شهرداری داشته‌اند.

۴۵۰ نفرساعت کار کارشناسی برای پروژه پیشخان

اصغری با بیان اینکه ویرایش سوم آیین‌نامه پیشنهادی برای تشویق به اجرای نما‌های ایرانی‌اسلامی در مشهد برای رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر مشهد نیز فرستاده شده است تا نظرات حوزه شورایی شهر نیز اخذ شود، تصریح کرد: باتوجه‌به برگزاری جلسات متعدد کارشناسی با مناطق سیزده‌گانه شهر مشهد و فعالیت مشاوران طرف قرارداد پروژه پیشخان‌های زیارت، با صرف حدود ۴۵۰ نفرساعت کار کارشناسی کمیته راهبری پروژه، حدود ۳۶ معبر در مقیاس ناحیه‌ای که همگی مجاور مساجد محوری در ناحیه قرار دارند و نیز ۱۳ میدان مهم منطقه‌ای در شهر مشهد، تاکنون مراحل مکان‌یابی و تعیین نقطه را به سرانجام رسانده‌اند.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد افزود: همچنین باتوجه‌به اهمیت ورودی‌های شهر مشهد، شرح خدمات پیشخان زیارت برای محور‌های بولوار وکیل‌آباد، بولوار فرودگاه و کریدور ریلی مشهد توسط مدیریت پروژه پیشخان زیارت در مرحله بررسی و تصویب است. دراین‌راستا در تلاشیم تا هرچه زودتر این موضوع نیز وارد عملیات اجرایی و فرایند انتخاب مشاور شود.