تغذیه کودک در احادیث اهل‌بیت (ع)

بهترین شیر برای کودک چیست؟ اسلام دین جامع و کاملی است، پاسخ همه پرسش‌های بشر را می‌دهد. شیر کودک از موضوعاتی است که در احادیث پیامبر خدا (ص) و امامان (ع) به آن توجه جدی و فراوان شده است، از این‌رو احادیث زیادی درباره شیر کودک وجود دارد.

در بهداشت و درمان و علوم‌پزشکی کشور باید این احادیث همواره طرح و آموزش داده و فرهنگ‌سازی شود تا کودکان جامعه اسلامی از شیر مادر تغذیه کنند و سیراب شوند. پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) در معرفی بهترین شیر برای کودک فرموده‌اند: «لَیسَ لِلصَّبِیِ لَبَنٌ خَیرٌ مِن لَبَنِ اُمِّهِ هیچ شیری برای کودک بهتر از شیر مادر نیست» (تفسیر نورالثقلین، ج یک، ص ۲۲۸). «لبن» با فتحه لام و باء جمع ألبان و اسم جنس و به معنای شیر است و برای شیر مادر به‌کار رفته است. «صبی» به‌معنای نوزاد و کودک و بچه و طفل کوچک است.

 خیر در اینجا در تفضیل دادن یک چیز بر چیز دیگر استعمال شده است. خیر به معنای بهتر و برتر و خوب‌تر و نیک‌تر است. بر طبق این حدیث نبوی، خیر لبن یعنی بهترین شیر برای نوزاد و کودک شیرخوار، شیر مادر است و بهترین غذاست. شیر مادر هر کودک بهترین شیر برای اوست و بر بیشتر مادران شیرده دیگر هم برتری دارد؛ بنابراین تا جایی که امکان دارد، باید فرزند از مادر خودش شیر بخورد. در مرتبه بعدی با نداشتن شیر مادر از شیر دایه استفاده کند.

شیر مادر بهترین منبع خوراکی و آشامیدنی برای فرزند شیرخوار است و همه نیاز‌های غذایی او را تأمین می‌کند. خداوند با ولادت فرزند، شیر را در جان مادرش جاری می‌سازد تا روزی کودک را بدهد. بر مادر لازم است از شیر دادن کودک کوتاهی و دریغ نکند و وظیفه سرنوشت‌ساز شیر دادن کودک را هرگز رها نکند. هیچ‌چیز برای کودک از شیر مادرش بهتر نیست. از هر نظر این شیر برای فرزند سودمند است، پس ضرورت دارد که مادر همواره از راه دوستی و مهربانی به نوزادش شیر بدهد.

امیرمؤمنان امام علی (ع) نیز درباره پربرکت بودن شیر مادر فرموده‌اند: «ما من لبن رضع به الصبی اعظم برکه من لبن امه؛ هیچ شیری برای شیر خوردن کودک، بابرکت‌تر از شیر مادرش نیست». (تفسیر صافی، ج یک، ص ۲۶۱). در این حدیث علوی «اعظم برکه» از صیغه افضل تفضیل آمده است؛ یعنی بزرگ‌ترین برکت یا بابرکت‌تر. «برکت» به‌معنای خیر، رحمت، نعمت، سعادت، فیض، نیک‌بختی، خجستگی، یمن، افزونی، بسیاری و سودمندی است.

در ادامه حتما بخوانید دعای تبدیل مصیبت به جایگزین بهتر

بر طبق این حدیث علوی نیز شیر مادر بهترین تغذیه برای فرزند است. هیچ چیز دیگری به سودمندی و برکت شیر مادر نمی‌رسد. بزرگ‌ترین برکت در شیر مادر قرار دارد، بنابراین باید در دوران شیرخوارگی فرزند همواره این شیر به کودک برسد. نباید در این راه کوتاهی کرد. مادر کودک باید در وضعیت مطلوب غذایی و خوراکی و آشامیدنی قرار گیرد تا بتواند به شکل مطلوب این غذای بابرکت را به فرزندش برساند.

شیر مادر یک خوراکی و آشامیدنی پربرکت برای کودک است، تأثیر بسزایی بر جسم و جان نوزاد می‌گذارد و افزون بر اینکه ساختمان جسمی کودک را می‌سازد و محکم می‌کند، ساختار روحی و روانی او را نیز پرورش می‌دهد. براساس این دو حدیث نبوی و علوی، شیر مادر مایه خیر و برکت برای کودک است، به‌گونه‌ای‌که جایگزینی ندارد. کوتاهی در شیردادن به کودک در مدت مطلوب آن، عامل ضرر زدن به کودک است و نه مادر حق ضرر زدن به کودک را دارد نه پدر. هردو باید با همکاری زمینه شیر دادن نوزاد را فراهم کنند.