هنرمندان را دل‌گرم کنید

قاسمی-به گزارش شهرآرانیوز،۳ پسر سیاه‌پوست شانه‌به‌شانه هم ایستاده‌اند و به نقطه‌ای خیره شده‌اند. چشم‌هایشان برق می‌زند و دندان‌های سفید از میان لب‌های خندانشان پیداست. آن‌طرف‌تر زنی با دامن بلند چین‌دار و سربندی به سر در حال تماشای چهره‌اش در آینه است. زنی دیگر روی نرده‌های پل خم شده و به امواج رودی که زیرپایش جاری است، نگاه می‌کند. یک زن کرد با سربند و شال رنگی هم در میانشان است، با همان نگاه نافذ و غرور و مردانگی زن‌های کرد. آن‌طرف‌تر هم کودکی است که گربه‌ای را نوازش می‌کند. خانم نقاش از میان تابلو‌ها بلند می‌شود و به استقبالمان می‌آید. گالری صمیمی مریم رضایی بهترین مکان است برای گفتگو درباره این هنر. مکانی که آثار ده‌ها سال قلم‌زدن روی بوم را به نمایش گذاشته است. رضایی متولد ۱۳۴۸ و تحصیلاتش در زمینه گرافیک است. او در کارشناسی‌ارشد رشته «ام‌بی‌ای» ادامه تحصیل داده است، اما به‌حقیقت از استادان پیش‌کسوت نقاشی است که بیشتر در سبک کلاسیک و فیگوراتیو فعالیت می‌کند. رضایی که حدود ۲۰ سال است نقاشی می‌کشد، این هنر را زیر نظر استادانی، چون اسپهبدی، کمال‌الدین رفیعی، فخرالدین مخبری و نجفی که همگی از استادان بنام در حوزه نقاشی هستند، آموزش دیده و اکنون ۱۵ سال است آموزش می‌دهد. او در سال‌های گذشته در گالری شخصی خودش به ادامه کارش انگیزه بیشتری نشان داده است. برگزاری کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌های نقاشی در بخش‌های تخصصی، چون رنگ روغن، طراحی و... از دیگر فعالیت‌هایی است که در این مکان انجام می‌شود. با همه این‌ها این مکان بیشتر محلی است برای حضور هنرمندان نقاش و برقراری تعاملی بین هنرمندان. 
عطر قهوه، تماشای تابلو‌ها را دل‌پذیرتر می‌کند. رضایی فنجان را روی میز می‌گذارد و می‌گوید «شاید من گزینه مناسبی برای مصاحبه نباشم»، اما به نظر ما مصاحبه با هنرمندان فقط شامل استادان بسیار مشهور نیست، همین پاتوق کوچک که با عشق و صمیمت بنا شده است، بهانه خوبی است برای گفتگو با یک هنرمند نقاش.
او در ابتدا از آخرین اثر هنری‌اش برایمان سخن می‌گوید که مربوط می‌شود به دهه کرامت و نمایشگاهی که به همین منظور برپا شده است. او تابلویی را که یک نفر در حال آذین‌بستن صحن حرم مطهر است، در ۳ روز آماده کرده است تا بتواند ادای دینی کند به امام رضا (ع). او می‌گوید: از آنجا که خیلی دیر از این نمایشگاه باخبر شدم، فرصت زیادی برای سوژه‌پردازی نداشتم، اما علاقه‌مند بودم هر طور شده است در این نمایشگاه شرکت کنم، بنابراین این کار را خیلی سریع و به‌صورت ذهنی انجام دادم.
به نظر رضایی برگزاری این برنامه‌ها و گردهمایی‌ها خیلی خوب است و موجب همدلی هنرمندان می‌شود و هنرمندان با هم آشنا می‌شوند و تبادل‌نظر می‌کنند. از طرف دیگر این نمایشگاه‌ها به کار هنرمند خط می‌دهد و فضای مناسبی برای گفتگو و یادگیری به وجود می‌آورد. اما از برخی نمایشگاه‌ها نقد می‌کند و می‌گوید: بهتر است وقتی محور و موضوعی برای برگزاری نمایشگاهی مشخص می‌شود، هنرمندان در همان محور آثارشان را ارائه دهند. گاه نمایشگاه‌هایی با وجود دارا بودن محور مشخص، آثار دیگر را هم به نمایش می‌گذارد که این خوب نیست.

 

 

بار دیگر به تابلو‌های ردیف شده کنار هم نگاه می‌کنیم. بیشتر کار‌ها رئال و امپرسون و فیگوراتیو هستند. با خودمان فکر می‌کنیم اگر این گالری را نقاشی جوان برپا می‌کرد، احتمالا تابلو‌ها مفاهیمی ذهنی و مبهم را به نمایش می‌گذاشتند. شاید اصلا کار‌های رئال جایگاهی در بین آثار نداشت. رضایی برای پاسخ دادن به این سؤالات، برمی‌گردد و نگاهی به تابلو‌ها می‌اندازد که هر کدام دوره‌ای از زندگی‌اش را نمایان می‌کند. می‌گوید: جوان‌ها شاید این سبک نقاشی را نپسندند. این خیلی خوب است که آن‌ها به کار‌های مدرن و پست‌مدرن روی آورده‌اند، اما این خوب نیست که ما اصلا نفهمیم اثر خلق شده چه معنایی دارد یا اینکه قرار است چه پیامی را منتقل کند. این خوب است که یک اثر هنری پیامی را غیرمستقیم منتقل کند، اما به هر حال باید پیامی باشد. بعضی وقت‌ها در چنین نمایشگاه‌هایی با صاحبان این اثر‌ها در همین‌باره گفتگو کرده ام، اما جواب درستی نشنیده‌ام.
به نظر رضایی تا وقتی دانش کافی پشت آثار مدرن و پست‌مدرن نباشد، نمی‌توان اثری پرمحتوا خلق کرد. او ادامه می‌دهد: خیلی جوان‌ها پیکاسو را مثال می‌زنند، اما همین پیکاسو در جوانی نقاشی کلاسیک را به حد اعلا رساند، سپس دست به ساختارشکنی زد. اینکه عده‌ای رنگ را روی بوم می‌پاشند و از آن به‌عنوان اثری پست‌مدرن یاد می‌کنند، کافی نیست. دانستن اصول اولیه نقاشی و طراحی، حتی حرکت‌های پاشیدن رنگ را روی بوم هدف‌دار و جذاب می‌کند.

 

 

صحبت از نقاش‌های جوان بحث را می‌کشاند به نقد‌هایی که آن‌ها به کار پیش‌کسوت‌ها دارند.
شاید یکی از دلایل این نقد‌ها این باشد که بسیاری از پیش‌کسوتان بیشتر به کار‌های کپی تمایل دارند. رضایی می‌گوید: نقاشی‌کردن از روی دیگر آثار و کپی‌کردن آن‌ها واقعا کار آسانی نیست و ارزش و جایگاه خاص خود را دارد. با این حال آثاری که ایده و معنای آن در ذهن هنرمند خلق شده است و بعد با رهایی و آزادی روی بوم به تصویر درآمده، تأثیرگذارتر است. همه نقاش‌ها از این دست کار‌ها دارند، اما اینکه مهم‌ترین و اصلی‌ترین آثار نقاشان، کپی باشد زیاد جالب نیست و پویایی هنر نقاشی را از بین می‌برد. از این جهت به هنرمندان جوان حق می‌دهم که خیلی نتوانند با آثار پیش‌کسوتان ارتباط برقرار کنند.
او که خودش در صفحات مجازی هم فعالیت می‌کند، به اینکه هنرمندان کمتر از فضای مجازی استفاده می‌کنند نقد دارد و می‌گوید: در بین هنرمندان خارجی می‌توان گفت که از فضای مجازی استفاده خوبی می‌شود. من نقاشی‌های زیادی در صفحات هنرمندان خارجی می‌بینم که آثار خودشان است. به نظرم اگر هنرمندان داخلی هم از این فضا استفاده می‌کردند، اتفاقات خوبی می‌افتاد و هنرمندان بیشتر رشد می‌کردند. چون ما در هر دوره از کارمان هم که باشیم به تبادل نظر با دیگران و یادگیری نیاز داریم.

 

 

گالری کوچک رضایی آثار زیادی را به نمایش گذاشته است که می‌تواند محل مناسبی برای آموزش و فروش آثار به علاقه‌مندان باشد، اما به گفته او به‌دلیل اوضاع نامناسب اقتصاد مردم، با وجود علاقه‌مندی زیاد به هنر، قدرت خرید لوازم نقاشی یا شرکت در کلاس‌ها وجود ندارند. رضایی از گران‌شدن رنگ و لوازم نقاشی برای نقاشی می‌گوید و اینکه حالا برای نقاشان سخت شده است تا بتوانند رنگ‌های باکیفیت تهیه کنند که می‌تواند در کیفیت آثار تأثیرگذار باشد. او عقیده دارد با وجود اینکه مردم مانند گذشته توان خرید تابلو‌های نقاشی را ندارند، می‌توان تدابیری اندیشید و فرهنگ‌سازی کرد تا مردم به‌جای خرید کالا‌های لوکس خارجی، آثار هنرمندان خودمان را برای هدیه‌دادن در مناسبت‌های مختلف تهیه کنند. این می‌تواند سهم زیادی در ارتقای هنر و دل‌گرمی هنرمندان داشته باشد. او می‌گوید: من هم این گالری را واقعا برای سود اقتصادی ایجاد نکرده‌ام، چون اصلا اتفاق اقتصادی در اینجا نمی‌افتد. اینجا فقط پاتوقی است برای حضور هنرمندان، زیرا من علاقه زیادی به برقراری تعامل دارم و هنرجویان نیز در همین مکان آموزش می‌بینند.
او در پایان از دست‌اندرکاران برگزاری نمایشگا‌ها و همایش‌های هنری تشکر می‌کند و آرزومند توجه مسئولان به هنرمندان است.