با خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷، سه کشور اروپایی اعلام کردند که برای کاهش فشار اقتصادی بر ایران، سازوکاری به نام «اینستکس» ایجاد خواهند کرد. اما در عمل، اینستکس عملاً به وعده‌های خود عمل نکرد.
به گزارش شهرآرانیوز؛ رهبر انقلاب در دیدار اخیر کارگزاران نظام به نقض تعهدات سه کشور اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام پرداختند. ایشان تأکید کردند: «حالا آن سه کشور اروپایی هم اعلامیّه میدهند، اعلام میکنند که ایران به تعهّدات هسته‌ای خودش در برجام عمل نکرده! از این طرف یکی از آنها سؤال کند [مگر]شما عمل کردید؟ شما میگویید ایران به تعهّدات خودش در برجام عمل نکرده؛ خیلی خب، شما به تعهّدات خودتان در برجام عمل کردید؟ شما از روز اوّل عمل نکردید؛ بعد که آمریکا خارج شد، قول دادید که یک جوری جبران کنید، زیر قولتان زدید؛ باز یک چیز دیگر گفتید، زیر آن قول دوّم هم زدید. بالاخره بی‌چشم‌و‌رویی هم یک حدّی دارد؛ آدم خودش به تعهّدش عمل نکند، بعد به طرف [مقابل]بگوید: «چرا به تعهّدت عمل نمیکنی».»
ماجرایی که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند از این قرار است که وقتی آمریکا در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، سه کشور‌های اروپایی «فرانسه، آلمان و انگلیس» به وضوح اعلام کردند که برنامه‌ای برای ادامه همکاری اقتصادی با ایران خواهند داشت و برای کاهش فشار اقتصادی به ایران، راه‌حل‌هایی را پیدا خواهند کرد که
یکی از این راه‌حل‌ها، ایجاد سازوکاری به نام «اینستکس» (INSTEX) بود.
ماجرای اینستکس
محسن پاک آیین، دیپلمات سابق ایران، در توضیح این وضعیت گفت: «بعد از اینکه ترامپ با امضای پیمانی از برجام خارج شد، کشور‌های اروپایی تصمیم گرفتند که به نحوی خروج او را جبران کنند. آنها قول دادند که مسیر تبادلات بانکی ایران با کشور‌های جهان را هموار کنند. اما به دلیل وابستگی شدید اروپا به آمریکا و عدم اراده قوی در میان کشور‌های اروپایی، این وعده‌ها هیچ‌گاه به نتیجه نرسید. مذاکرات متعددی بین ایران در ژنو، وین و مکان‌های دیگر برگزار شد که به نتیجه نرسید.»
پاک آیین ادامه داد: «در نتیجه، کشور‌های اروپایی طرحی به نام اینستکس (INSTEX) را معرفی کردند. آنها اعلام کردند که از این مسیر می‌خواهند تحریم‌ها را لغو کنند. اما این طرح نیز به دلایل مختلف موفق نبوده است. حتی اگر موفق هم می‌شد، تنها در زمینه مواد غذایی و دارویی به کار می‌آمد که آن هم تحت فشار و تحریم آمریکا قرار گرفت.»
دیپلمات سابق کشورمان تاکید کرد: «اروپایی‌هایی که امروز ادعا میکنند ایران به تعهدات خود در برجام عمل نکرده، باید از خودشان پرسید که آیا آنها به تعهدات خود عمل کرده‌اند؟ آیا توانسته‌اند مسیر مبادلات بانکی ایران را با کشور‌های دیگر هموار کنند؟ آیا به شرکت‌های اروپایی اجازه داده‌اند که به ایران بیایند و در این کشور سرمایه‌گذاری کنند؟ آیا توانسته‌اند یورو را به عنوان جایگزین دلار در مبادلات تجاری معرفی کنند و تحریم‌ها را مدیریت و خنثی سازند؟»
طرح اینستکس و ناکامی آن
وی خاطرنشان کرد: «در هیچ‌کدام از این تعهدات توسط کشور‌های اروپایی انجام نشده است و این موضوع موجب شد که پس از یک سال، ایران در چارچوب مفاد مندرج در برجام، برخی از تعهدات خود در حوزه انرژی هسته‌ای را کاهش دهد؛ لذا همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، این اروپا است که باید پاسخگو باشد. چرا آنها به تعهدات خود عمل نکردند؟ چرا نتواستند مسیر ایران را برای انجام تعهداتش هموار کنند؟»
قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران»
با خروج آمریکا از برجام، دولت دوازدهم طیّ پنج مرحله تعهّدات ایران نسبت به برجام را کاهش داد که پنجمین و آخرین گام را در دی ماه ۱۳۹۸ عملی کرد.
سرانجام در پی بدعهدی‌های کشور‌های اروپایی و عدم عمل به تعهداتشان، مجلس شورای اسلامی در تاریخ دوازدهم آذر ۱۳۹۹ قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» را به تصویب رساند. این قانون به ایران اجازه داد که برخی از تعهدات هسته‌ای خود را در پاسخ به بدعهدی‌ها کاهش دهد و در عین حال از حقوق ملت ایران در برابر تحریم‌ها دفاع کند.
پاک آیین در پایان گفت: «این عدم تعهد و ناتوانی، به‌طور عمده ناشی از وابستگی شدید اتحادیه اروپا به آمریکا است. علیرغم آنکه اروپایی‌ها در اظهارات خود از استقلال تصمیم‌گیری صحبت میکنند، در عمل شاهدیم که تصمیم‌گیری‌های آنها تحت تأثیر اراده آمریکا قرار دارد. این ناتوانی را به وضوح می‌توان در مسائل مختلف بین‌المللی، از جمله بحران اوکراین مشاهده کرد. اروپایی‌ها مجبورند مسیر‌هایی را دنبال کنند که آمریکا برای آنها مشخص کرده و هیچ‌گونه استقلالی در تصمیم‌گیری‌های کلیدی ندارند.»
منبع: فارس
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
