بهار رمضان با همزمانی بهار طبیعت، جان ما را تازه کرد. از مواردی که میتوان از این همزمانی آموخت دور ریختن کهنهها و رشد و نمو تازههاست. همه ما خوبیها و بدیهای زیادی در وجود خودمان داریم و برای به دست آوردن نسخه بهتر خودمان در تلاشیم.
در کتاب شریف کافی از امامصادق (ع) روایتی نقل شده است به این مضمون که «الإبقاءُ علی العَمَلِ أشدُّ مِن العَمَلِ: نگهداری عمل، سختتر از خود عمل است». این حدیث را نه از این باب بیان میکنم که فکر کنیم حفظ هر دستاوردی از به دست آوردنش سختتر است، بلکه از این باب است که بدانیم وقتی برای رسیدن به هر چیزی تلاش میکنیم، راه و مسیر تمام نشده است، بلکه در ادامه با حفظ آن، مسیر خود را کامل میکنیم.
هدفگذاری و تشخیص آنچه میخواهیم به آن برسیم، مرحله اولیه عمل است. گاهی انسان موفق به کار خیر میشود، خود این مسیر دشوار است؛ چون باید از بسیاری از موانع عبور کنیم، استمرار کنیم و خیلی از بدیها متأسفانه در وجود ما تبدیل به عادت و خوی دائمی شدهاند. ترک این عادات کمکم و در طول زمان اتفاق میافتد و در بسیاری از مواقع ما موفق به عمل نمیشویم تا آن بدی یا گناهی که به آن عادت کردهایم را کنار بگذاریم و گاهی هم عبور میکنیم و کار انجام میگیرد.
اما کار به اینجا ختم نمیشود که بگوییم خب ما گوی طلایی خوشزبانی را به دست آوردیم، توانستهایم اطرافیان خود را از زبان خود حفظ کنیم و دیگر ایشان را با هر کلمه آگاهانه یا ناآگاهانه نمیرنجانیم، دروغ نمیگوییم حتی با وجود ضرورت، از فحش و ناسزا پاک کردهایم زبان خود را و از این دست مثالهای متأسفانه بیشمار خود را پاک کردهایم.
مرحله دوم این است که نتیجه این کار خیر و خوبی را که انجام دادهایم، بتوانیم حفظ کنیم. خیلیها توان انجام دادن کار خیر را دارند، اما قدرت نگهداری نتیجه آن را ندارند. اینجاست که این حدیث برایمان معنای متفاوتی پیدا میکند: «نگهداشتن اثر آن کار خیر و عمل صالح، مشکلتر از انجام دادن خود عمل است».
دستاورد خود را باید بتوانیم حفظ کنیم و به آن استمرار داشته باشیم تا در وجود ما ریشه کند. عمل را باید جوری حفظ کنیم که از اثر نیفتد. در ماه مبارک رمضان خیلیها روزه گرفتند. عمل خیرشان از فیلتر شیاطین عبور کرد، دلشان میخواست غذا بخورند، اما نخوردند. خیلی عوامل پیشامد کرد، اما آن عوامل تأثیر نکرد و روزه را گرفتند. حالا بعد از گرفتن روزه باید نتیجه آن را حفظ کنند. روزه گرفتن و هر کار خیری، اثر معنوی خوبی دارد، این اثر را باید حفظ کرد. اگر حفظ نکنیم، اثر از دست میرود و کأن لم یکن میشود، لذا مرحله دوم سختتر از اولی است.
انسان با تلاش خود و با سختی که بر خود روا میدارد، اعمال خیرش و آثار آن اعمال بهتدریج جمع و ذخیره میشود و سر از رشد و ریشه دواندن ایمان در وجودمان درمیآورد؛ بنابراین مایی که ماه مبارک رمضان زحمت کشیدیم، عبادت کردیم، روزه گرفتیم، چشم و گوش و زبان خود را حفظ کردیم (انشاءا... که اینطور باشد) باید مراقب باشیم بعد از تمام شدن این ماه مبارک، آثار آن اعمال صالح از بین نرود، بلکه ماندگار شود.