خروج از غبار؟

محمدناصر حق‌خواه/ شهرآرانیوز - حاج احمد متوسلیان یکی از دراماتیک‌ترین شخصیت‌های تاریخ معاصر ماست. نه جزو قهرمانان ۸‌سال جنگ بود که به دلیل زنده و در پیش چشم بودن قدر نبیند و گم نام بماند یا به مقامی برسد و بر صدر بنشیند، نه قطعیتی درباره شهادت او وجود داشت که بزرگ راه و خیابانی به نامش شود. او شخصیتی عجیب با قصه‌ای مرموز و سرانجامی نامشخص بود که سال‌ها یکی از معما‌های حل نشده تاریخ معاصر ایران باقی ماند. همین دراماتیک بودن باعث شد که یکی از بهترین فیلم‌های حوزه دفاع مقدس براساس شرح زندگی او ساخته شود و «ایستاده در غبار» را همه با هر نوع ذائقه‌ای روی پرده سینما ببینیم؛ فیلمی که بعد از سال‌ها مجددا نام و یاد او را زنده کرد و امیدی در دل خیلی‌ها برای پیگیری بازگشتش به وجود آورد و موجب رقم خوردن تلاش‌هایی برای پیدا شدنش شد. دیروز عصر هم وزارت خارجه به مناسبت سالگرد گرامی‌داشت او و ۳ همراهش، در غالب بیانیه‌ای اعلام کرد که حاج احمد و ۳ دیپلمات دیگر در زندان‌های رژیم صهیونیستی به سر می‌برند. اما خبری که از دیروز در رسانه‌ها پخش شد، شبیه پایانی بر یک قصه بلند بود. پایانی بر رؤیای دیدن یک قهرمان در ایران.


آغاز ماجرا
حاج احمد متوسلیان، فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول ا...، در زمان جنگ ایران و رژیم بعث عراق بود. او یکی از مهم‌ترین افراد در آزادسازی خرمشهر در سال ۶۱ بود که پیش از حضورش در جبهه جنوب از شخصیت‌های اثرگذار در جبهه غرب و کردستان و از محبوب‌ترین فرمانده‌های سپاه در زمان جنگ به حساب می‌آمد.۳۸ سال پیش، بعد از آزادسازی خرمشهر، وقتی که عده‌ای از نیرو‌های ایرانی برای کمک به نیرو‌های حزب ا... و رویارویی با اسرائیل در جنوب لبنان به سوریه اعزام شده بودند، این خبر به امام خمینی (ره) می‌رسد و با دستور ایشان نیرو‌ها به کشور بازمی گردند؛ احمد متوسلیان، فرمانده این نیروها، بعد از بازگشت افرادش با ۳ نفر دیگر، سید محسن موسوی (کاردار سفارت ایران در لبنان)، تقی رستگارمقدم (هم رزم متوسلیان) و کاظم اخوان (عکاس و خبرنگار مشهدی ایرنا) برای بازدید و سرکشی به بعضی نقاط در لبنان و بررسی شرایط به بیروت می‌روند و پس از آن دیگر خبری از این ۴ نفر به دست نمی‌آید. خبری که تأییدشده و مشخص است، ربوده شدن اتومبیل سفارت ایران توسط فالانژیست هاست (یکی از حزب‌های دست راستی تندرو در لبنان) و بعد ربوده شدن توسط نیرو‌های اسرائیل. از اینجا به بعد، اما خبر‌هایی که از متوسلیان و همراهانش در دست است اخبار ضد و نقیضی است. بعضی‌ها می‌گویند این ۴‌تن بلافاصله در همان نقطه که بازداشت شده اند تیرباران شده و به شهادت رسیده اند.


به روایت برادر
خبر‌ها می‌گویند متوسلیان و تیم همراهش توسط نیرو‌های حزب فالانژ‌های لبنانی که یکی از تندروترین احزاب عرب به شمار می‌روند، ربوده شده‌اند. برادر شهید متوسلیان در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفته است که خیلی از شنیدن این اخبار دل خوشی ندارد: «ماجرای به شهادت رسیدن یا نرسیدن حاج احمد یک قصه ۳۸ساله است و این صحبت‌ها برای امروز و دیروز نیست. در روز‌های ۱۳ و ۱۴ تیر اخبار جعلی درباره حاج‌احمد پخش می‌شود و ۱۵تیر به بعد هم دیگر هیچ خبری نمی‌شنویم.» امیر متوسلیان می‌گوید ۲ سال پیش از موضوع تیرباران برادرش مطلع شده حتی طریق عیسی ایوبی، ژورنالیست فرانسوی‌لبنانی ۲ سال پیش خبر داده است که با حاج‌احمد بوده و تأیید کرده است که آن‌ها تیرباران شده‌اند.» با همه این اخبار خانواده شهید متوسلیان هنوز مطمئن نیستند که شهادت حاج احمد قطعی است.
بعضی با این نظر مخالف اند و از اسارت آن‌ها در زندان رژیم صهیونیستی و سپس شهادتشان پس از مدتی می‌گویند و بعضی‌ها هم از زنده‌بودن آنان تا همین سال‌ها و امکان بازگشتشان در صورت عزم راسخ مسئولان حرف می‌زدند. اما هیچ کدام از این اخبار و هیچ کدام از این منابع تضمین صددرصد یا خبر قطعی نداشتند و همه چیز گمانه زنی‌هایی باب میل رسانه‌ها بود؛ پیگیری‌هایی از سوی افراد مختلف و خانواده این ۴ تن همواره در این سال‌ها انجام می‌شد که به ساخت مستند‌های زیاد و فیلم سینمایی تحسین شده «ایستاده در غبار» رسید، اما همیشه هاله‌ای از ابهام درباره ماجرای حاج احمد متوسلیان و همراهانش وجود داشت که انگار با خبر‌های جدید دیگر برطرف شده است و ماجرای متوسلیان از قصه‌ای با پایان باز به داستانی با پایانی غم انگیز و افتخارآفرین تبدیل شده است.


ایستگاه پایانی؟
بعد از سال‌ها گمانه زنی و امید به بازگشت حاج احمد و همراهانش، احسان محمد حسنی، مسئول‌سازمان هنری رسانه‌ای اوج، با انتشار یادداشتی درباره حاج احمد نوشته است: «و حالا پس از ۳۸ سال از واقعه تلخ ربوده شدن ۴ دیپلمات ایرانی، به جای تجسم و تصور و تخیل، خبر آورده اند که فاتح راستین خونین شهر، حاج احمد متوسلیان، و ۳ هم رزم او، «سیدمحسن موسوی»، «تقی رستگارمقدم» و «کاظم اخوان»، پس از ربوده شدن و سپری کردن ایام کوتاهی در اسارت نیرو‌های مزدور شبه نظامی فالانژ وابسته به رژیم صهیونیستی، در ساحل مدیترانه تیرباران شده اند و محل دفن ایشان هم مشخص است.
این خبر یا واقعیت دارد، یا صرفا یک ادعاست. هرچه که هست سال‌های سال، اساتید، محققان، مستندسازان، نویسندگان و پژوهشگران توانا و بنامِ وادیِ ادبیات پایداریِ این دیار، بر مبنای اسناد و شواهد و قرائنِ متقن و شهادتِ شاهدان زنده و حاضر در اسارتگاه و محل تیرباران و دفن این ۴ ایرانیِ مظلوم، گواهی می‌دهند که حاج احمد متوسلیان و همراهان غریبش به طرز وحشیانه‌ای به شهادت رسیده اند و پیکر نیمه جانشان نیز در نقطه‌ای مشخص در زیر خرواری از خاک و بُتن قرار گرفته است و تا امروز مدفون مانده اند.»
حالا و در روز‌های نزدیک به سالگرد ربوده شدن این ۴ ایرانی عزیز، احتمال بازگشتشان به ایران بسیار بیشتر از همیشه است؛ بازگشتی که به افتتاحیه شکوهمند یک فیلم درخشان می‌ماند؛ مخصوصا برای ما اهالی مشهد که یک پاره از این چهارپاره، یعنی شهید کاظم اخوان، از آنِ شهر و دیار ماست.