مرتضی اخوان | شهرآرانیوز؛ روزانه بهطورمیانگین ۱۲ ساعت با صفحه و مهرهها سروکله میزند. پیادهنظام را به خط و اسبها را تاخت میکند و فیل را به حرکت درمیآورد. تکلیف رخهای گوشه صفحه سیاه و سفید مشخص است. وزیر را هم لازم باشد، برای حفظ جان شاهش به میانه میدان میفرستد. جوان مشهدی حالا در دنیای شطرنج سری میان سرها درآورده است.
او تنهاشطرنجباز مشهدی است که توانسته است به درجه استادبزرگی برسد. مسعود مصدقپور، ستاره درخشان شطرنج مشهد است که در سن بیستوسهسالگی توانسته است جا پای بزرگان این رشته بگذارد و حتی مقام قهرمانی زیر ۱۸ سال جهان را نیز در کارنامهاش ثبت کند. ۲۰ جولای، روز جهانی شطرنج بود و استاد بزرگ شطرنج مشهد میتواند حرفهای زیادی از ریزودرشت این رشته، دغدغههایش و مشکلاتی داشته باشد که گریبان صفحه و مهره را گرفته است.
* مسعود مصدقپور. استادبزرگی از یک خانواده کاملا شطرنجی...
۳ برادر و یک خواهر هستیم و من فرزند کوچک خانواده هستم. همه خانواده همانطور که گفتید شطرنجباز هستند و محسن، برادر بزرگترم، شطرنج را حرفهای دنبال میکرد.
* همچنان تحصیل میکنی؟
دانشجوی رشته شطرنج در تهران هستم؛ البته خودم فعلا بهخاطر تحصیل در کرج زندگی میکنم.
* شطرنج حرفهای از کجا شروع شد؟
من از پنجسالگی با خانواده شطرنج بازی میکردم. در همان سنوسال بود که وارد شطرنج حرفهای شدم. زیرنظر استاد مهران سالاری آموزشهای لازم را دیدم و تا سیزدهسالگی به شطرنج ادامه دادم و بعد یکیدو سال آن را کنار گذاشتم.
* چرا قید شطرنج را زدی؟
ما خانوادهای مذهبی هستیم. آنموقع یک بحثی مطرح شد مبنیبر حرامبودن شطرنج و همین عامل باعث شد کمی بیانگیزه شوم.
* چطور شد دوباره به مسیر حرفهای برگشتی؟
خوشبختانه علاقهام به شطرنج نگذاشت خیلی از فضای این رشته دور شوم و دوباره با قدرت بیشتر برگشتم.
* در بازگشتت به شطرنج چه عناوین داخلی و بینالمللی را به دست آوردی؟
عناوین که بسیار زیاد است، اما اگر بخواهم مهمترینها را بگویم، باید به ۲ سال قهرمانی زیر ۱۶ سال کشور، قهرمانی جهان زیر ۱۸ سال، ۳ سال قهرمانی جوانان آسیا، قهرمانی مسابقات سریع آسیا، قهرمانی جام ملتهای آسیا با تیم ملی و... اشاره کنم.
* چرا در ایران معمولا شطرنجبازان ما در ردههای سنی صاحب عنوانهای بینالمللی متعدد هستند، اما همینکه به بزرگسالی میرسند، دیگر در سطح جهان نمیتوانند با رقبا رقابت کنند؟
متأسفانه دلایل زیادی دارد. یکی از دلایل این است که زمینه و فرهنگ مناسب این رشته در کشور ما وجود ندارد. ما در قیاس با کشورهای صاحبنام در این رشته بازیکنان بهمراتبکمتری داریم. شما نگاه کنید روسیه، چین و هند شاید میلیونها شطرنجباز داشته باشند. ازطرفدیگر امکانات کم نیز سبب میشود شطرنجباز نخبه ما زمینه رشد را نداشته باشد و خیلی زود نامش از سطح اول جهان محو شود. ما در ردههای پایه، مربیان خیلی خوبی داریم که میتوانند اصول شطرنج را به بچهها خوب انتقال دهند؛ اما در سنین بزرگسالی مربیان بزرگی در سطح بالا نداریم.
* برسیم به این درجههایی که در شطرنج میدهند. الان تو استاد بزرگ هستی. این درجه چه جایگاهی در شطرنج دارد؟
ببینید ما یک استاد فیده داریم که باید درجهتان به ۲۳۰۰ برسد. استاد بینالمللی داریم که درجهتان باید به ۲۴۰۰ برسد و استاد بزرگ درجهتان باید به ۲۵۰۰ برسد. البته دراینبین یکسری فرمولها و قوانینی هم هست که رسیدن به این سطح را دشوار میکند. بهعنوانمثال شما باید به درجه ۲۵۰۰ برسید و ۳ حد نصاب هم بزنید تا بتوانید عنوان استادبزرگی را بگیرید.
* حدنصابزدن یعنی چه؟
یعنی عملکردتان در ۳ بازی بین المللی برابر ۳ استاد بین المللی برتر باشد.
* در سطح باشگاهی هم عنوان داشتی؟
۴ سال است که برای باشگاه سایپا بازی میکنم. ۳ قهرمانی کشور و یک نایب قهرمانی با این تیم به دست آوردهام. با باشگاه سایپا قهرمان باشگاهها و شهرهای آسیا نیز شدهام.
* تابهحال اسپانسر شخصی برای شرکت در مسابقات داشتهای؟
در ایران اسپانسر شخصی به آن شکل وجود ندارد، ولی در دنیا این مسئله رایج است؛ چراکه پخش مسابقات شطرنج از تلویزیون عملی نیست. گزارش بازی که حرکت و تکاپو ندارد، خب برای بیننده چندان جذابیت ندارد.
* درآمدهای شطرنج میلیاردی است؟
نه اصلا. چه کسی این حرف را زده است؟
* یک زمانی رئیس فدراسیون شطرنج این مسئله را مطرح کرد.
نمیدانم. شاید ایشان شوخی کردهاند؛ ولی دستکم در ایران اصلا چنینچیزی نیست.
* سقف جوایز مسابقات شطرنج در ایران و دنیا چقدر است؟
در ایران میانگین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان و در دنیا میانگین نزدیک به ۳۰۰ میلیون تومان؛ البته مسابقات ویژه و خاص همیشه هست و ممکن است یک مسابقه در فلانجای دنیا برگزار شود و یکمیلیارد جایزهاش باشد.
* بیشترین مقداری که در یک مسابقه جایزه بردی، چقدر بوده است؟
یکبار در مسابقات بین المللی هند جایزه شصتمیلیونتومانی بردم.
* در ایام کرونا مسابقات شطرنج آنلاین هم خیلی مرسوم شده است. تو هم در این مسابقات شرکت کردی؟
خب من هم به ضرورت دوران کرونایی برای اینکه از مسابقه دور نباشم و نوعی تمرین برایم باشد، در این مسابقات شرکت کردم. اما خب مسابقات آنلاین و حضوری، هر یک مزایای جداگانهای دارند. مسابقات آنلاین برای این ایام که نمیتوان دیدار حضوری برگزار کرد، خوب است؛ اما مسابقات حضوری بهتر است، چون در آن، تقلب نمیشود و واقعیتر است.
* هدف نهاییات در شطرنج چیست؟
هدف بزرگم قرارگرفتن در بین ۱۰۰ شطرنجباز برتر دنیاست. اما هدف کوتاه مدتم آن است که از درجه ۲۶۰۰ عبور کنم.