«افغانستان جای ترسناکی است، مخصوصا برای زنان. این حقیقت ندارد و تصویری است که رسانههای بینالمللی عموما از افغانستان نشان میدهند.» اینها را دیبا، خبرنگار و مجری بیستویکساله شبکه «زن»، اولین شبکه تلویزیونی مختص زنان افغانستان، به زبان میآورد. دیبا و دوستش فضای جامعهای را بازتاب میدهند که متولد و بزرگشده آن هستند که البته چالشهای بسیاری برایشان به همراه داشته است زیرا دنبالکردن حرفه خبرنگاری برای زنان افغانستان، در فضایی افراطی و در نبود رسانههایی مستقل، کار دشواری است.
اما با وجود موانع بسیار، زنان خبرنگار افغانستان به مسیر خود ادامه میدهند و داستانهای کشورشان را با زاویه دید منحصربهفرد خود روایت میکنند. رشد فضای رسانهای از دستاوردهای چشمگیر سالهای اخیر افغانستان بوده است. تا پیش از سال 2001، شبکهای خصوصی در افغانستان وجود نداشت اما طبق آمار سازمان غیردولتی «نی» (حامی رسانههای آزاد افغانستان) بدنه مطبوعاتی افغانستان اکنون از حدود 10 هزار کارمند و خبرنگار رسانه تشکیل شده است که 1700 نفر از این تعداد را زنان تشکیل میدهند.
برخی از این زنان که در رسانههای بینالمللی فعالیت میکنند، در مواجهه با خطراتی قرار میگیرند که آنها را از ادامه مسیر خبرنگاری بازمیدارد. همچنین هیچ سازوکار قانونیای برای محافظت و حمایت از خبرنگارانی که در مواجهه با تهدیدهای جانی قرار میگیرند وجود ندارد. طبق آمار «نی»، در طول 10 سال گذشته، 1442 مورد خشونت علیه خبرنگاران در افغانستان به ثبت رسیده و البته موارد بسیاری نیز گزارش نشده است.
سازمان «گزارشگران بدون مرز» اعلام کرده است پس از سقوط طالبان، با کشته شدن دستکم 17 خبرنگار و عضو رسانه، سال 2018 یکی از مرگبارترین سالها برای خبرنگاران افغانستان بوده است. این در حالی است که وقوع این حملات در مورد زنان خبرنگار افغانستان آمار بیشتری دارد و با اینکه زنان تنها 17 درصد از نیروی کار رسانه را تشکیل میدهند، 30 درصد آنان اعلام کردهاند مورد خشونت قرار گرفتهاند.
به گفته فهیم دشتی رئیس اتحادیه ملی خبرنگاران افغانستان، زنان خبرنگار بومی از تواناییهای بسیاری برای فعالیت در رسانههای داخلی و بینالمللی برخوردارند و باید خود راوی داستانهای کشورشان برای دنیا باشند زیرا یک خبرنگار خارجی به پیچیدگیهای فرهنگی افغانستان احاطه ندارد و به دنبال آن، تصویر ناقصی از این کشور به نمایش خواهد گذاشت.
فرشته، گزارشگر بیستودوساله شبکه «زن»، میگوید: مشکل ما تصویری است که خبرنگاران خارجی از افغانستان ارائه میدهند. آنها به افغانستان میآیند و چهرهای منفی از ما به نمایش میگذارند، گاهی به این علت که بتوانند در کارشان پیشرفت کنند.
دیبا میگوید که با همه سختیها، نمیتوان پیشرفتهای بهدستآمده را انکار کرد. او میگوید: ما طعم جنگ را چشیدهایم و همه داستانها و وقایع آن را از نزدیک لمس کردهایم. حالا میگوییم بگذارید کمی هم از پیشرفتهای افغانستان بگوییم.
این متن از zora.medium.com ترجمه شده است